سما موسوی که این روزها نمایش «روزها در راه» را اجرا میکند، با انتقاد از سختگیریهای غیر ضروری در تئاتر میگوید: به ما گفتند نمایشتان نشاطآور نیست و شما در اولویت اجرا نیستید!
این کارگردان تئاتر که بیشتر بر اجرای آثار مستند تمرکز دارد، در گفتگو با ایسنا از وضعیت نابسامان تئاتر اجتماعی میگوید و تاکید دارد که برای مردم معمولی تئاتر اجرا میکند و نه تماشاگران خاص.
او که نمایش خود را به مدت ۱۱ شب در تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران روی صحنه میبرد، درباره اجرای کوتاه مدت خود میگوید: واقعیت این است که اجرای تئاتر کار سختی است و این را همه دستاندرکاران و فعالان این رشته میدانند.
موسوی که علاقهمند است نمایشهای خود را در سالنهای دولتی اجرا کند، ادامه میدهد: سالنهای خصوصی نگرش متفاوتی به تئاتر دارند و آثاری که در این سالنها اجرا میشود، با سالنهای دولتی متفاوت است . آنها معمولا از نمایشهایی استقبال میکنند که از فروش گیشهشان مطمئن باشند ولی من همه تلاشم را به کار گرفتم که در سالنی دولتی، نوبت اجرا بگیرم چون دوست دارم با مخاطبان و مردم معمولی سرو کار داشته باشم در حالیکه تماشاگران سالنهای دولتی و خصوصی، متفاوت هستند.
او با اشاره به دیگر تفاوتهای سالنهای خصوصی و دولتی تئاتر اضافه میکند: سالن خصوصی شاید خیلی به محتوای آثار کاری نداشته باشد . آنان بیشتر به گروه بازیگران و عوامل نمایش توجه دارند. از طرف دیگر، اجرا در سالنهای دولتی، سختیهای خاص خود را دارد. مدیران این سالنها گه گاه انتقادهای عجیب و غریبی را مطرح میکنند.
این کارگردان میافزاید: مثلا درمورد نمایش ما، میگفتند چون کارتان نشاطآور نیست، در اولویت اجرا قرار نمیگیرید. یعنی آنچه را در اجتماع ما میگذرد، نادیده میگیرند . گویی میخواهند فراموش کنند که در چه زمانهای و با چه مشکلاتی زندگی میکنیم. دو سال سخت را پشتسر گذاشتهایم.
موسوی که به اجرای آثار اجتماعی گرایش دارد، میگوید: من تمایلی به اجرای کارهای سرگرمکننده ندارم هرچند اجرای این کارها هم لازم است ولی من متخصص تئاتر مستند هستم که مسائل اجتماعی را به تصویر میکشد و به تماشاگر خود کمک میکند تفکر عمیقتری داشته باشد. تئاتری که مخاطب را به اندیشه و گفتگو دعوت میکند. ما تماشاگر را به خنده و سرگرمی دعوت نمیکنیم بلکه میکوشیم مسالهای برای تفکر به او ارایه بدهیم. اما مدیران سالنهای دولتی این را نمیپسندند و به همین دلیل بعضی از آنان به درخواست اجرای من پاسخ منفی دادند و در نهایت توانستم برای یازده اجرا در تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران نوبت بگیرم.
این دانشآموخته تئاتر با اشاره به سختگیریهای شورای نظارت و ارزشیابی اضافه میکند: به سادگی از شورای نظارت نگذشتیم آنان هم دقیقا مساله نشاطآور نبودن کار را مطرح کردند. واقعا نمیدانم به کدام سمت میرویم؟!
موسوی که به گفته خودش از سال ۸۶ با فضای حرفهای تئاتر مرتبط بوده و فعالیت خود را از همان مقطع آغاز کرده، درباره چشمانداز تئاتر اجتماعی توضیح میدهد: هیچ چشمانداز مشخصی نداریم. نه فضایی برای این گونه آثار وجود دارد و نه درخواستی از سوی مدیران سالنهای دولتی چراکه در تئاتر اجتماعی، باید یکسری مسائل را زیر نور بگذاریم و درباره آن با مخاطب گفتگو کنیم اما دستاندرکاران شورای نظارت فعلی و اصولا تئاتر دولتی، از بیان مسایل جامعه سر باز میزنند و یکسری ممیزیهای غیرضروری اعمال میکنند. در تئاتر اجازه گفتن مسایلی را نداریم که مردم به راحتی تمام مدت شبانهروز دربارهاش حرف میزنند. نمیدانم در این شرایط چگونه میتوانم نمایش نشاطآور اجرا کنیم؟!
او در عین حال با تاکید بر لزوم اجرای انوع تئاتر میافزاید: به گونههای مختلف تئاتر معتقدم؛ هم تئاتر سرگرمکننده و هم تفکر برانگیز که شبیه آینهای از اجتماع خودمان باشد. سیستمی درست است که هر دو اینها را ارایه بدهد.
موسوی که در خارج از کشور در مقطع دکترای تئاتر مشغول تحصیل است، ادامه میدهد: در همین نمایش، من، بازیگر، کارگردان و پژوهشگر کار هستم و آن را با سرمایه شخصی اجرا میکنم. قیمت بلیت نمایش من در سالن دولتی، ۴۰ هزار تومان است و فقط یازده اجرا دارم. اگر در تمام اجراها سالن پر باشد، در بهترین حالت، میتوانم ۱۰ میلیون تومان درآمد به دست آورم. بنابراین اصلا بحث سود مادی مطرح نیست. من خارج از کشور کار میکنم که با درآمدم در کشور خودم تئاتر اجرا کنم. کاش دستکم اجازه میدادند درباره اجتماعمان حرف بزنیم.
او با ابراز خوشنودی از گروههای سنی متفاوتی که به تماشای نمایشش میآیند، میگوید: خوشحالی من این است که به جز قشر جوان، تماشاگران میانسال و سالمند هم داریم و تا به حال بازخوردهای خوبی گرفتهایم. نمیدانیم به دلیل نام کار است یا مستند بودن آن ولی در هر حال برایم خوشحالکننده است.
او با اشاره به تفاوت این نمایش با اثر قبلیاش ادامه میدهد: در نمایش قبلی که نوعی پرتره بود، سراغ سیمین دانشور و هرتا مولر به عنوان دو شخصیت موثر فرهنگی رفته بودم ولی در این اجرا سراغ آدمهای معمولی رفتهام؛ کسانی که زندگیشان جای تفکر دارد و امیدوارم تماشاگرانمان هم از اقشار گوناگون باشند.
موسوی درباره عنوان نمایشش که برگرفته از اثری از شاهرخ مسکو ب است، هم توضیح میدهد: این ارتباط در حال و هوای کار ما با کتاب ایشان وجود دارد. نمایش ما روایت سه زن است که زندگی خود را از روز تولد تا زمان حضورشان روی صحنه بیان میکنند ولی روایت آنان فقط شخصی نیست بلکه به وقایع اجتماعی و اطرافیان خود هم توجه دارند. در مجموع، حال و هوای کار ما با کار آقای مسکوب نزدیکی دارد و دلیل انتخاب این نام هم همین بود.
نمایش «روزها در راه» با بازی خورشید چراغی پور، فرانک کلانتر، سما موسوی و مهدی میرزاییان روی صحنه میرود.
اجرای این نمایش تا روز هفدهم دی ماه راس ساعت ۱۹ و سی دقیقه و به مدت یک ساعت در تالار انتظامی خانه هنرمندان ایران ادامه دارد.