بورژین عبدالرزاقی درباره شکل گیری نمایش «تراس» که ماحصل یک کارگاه آموزشی است و شرایط نامناسبی که این روزها گریبان تئاتر را گرفته است، توضیحاتی ارائه داد.
بورژین عبدالرزاقی کارگردان تئاتر و سرپرست گروه «اندیشه یکم» که این روزها نمایش «تراس» را در مقام تهیه کننده در تماشاخانه دیوار چهارم روی صحنه دارد، درباره شکل گیری این اثر نمایشی به خبرنگار ما گفت: نمایش «تراس» حاصل کارگاه آموزشی «از ایده تا اجرا» است که با هنرجویانم در گروه تئاتر «اندیشه یکم» برگزار شد. این گروه به صورت مستقل از سال ۸۷ فعالیت میکند و این کارگاه نیز نزدیک به یک سال به طول انجامید و ماحصلش تبدیل به اجرای نمایش «تراس» شد.
وی درباره انتخاب این نمایشنامه ژان کلود کرییر که در ایران همانند متنهای یاسمینا رضا محبوبیت دارد، عنوان کرد: متن «تراس» را من انتخاب نکردم و نمایشنامه توسط مجید اقبالی که یکی از شاگردان من است و قصد داشت این اثر را کارگردانی کند، انتخاب شد و من نیز در مقام مشاور و سرپرست گروه در کنارشان بودم و راهنمایی شأن میکردم. همان زمان هم به بچهها گفتم اگر کار به نقطهای برسد که ارزش اجرا کردن داشته باشد از آنها حمایت میکنم و برایشان اجرای عموم میگیرم. البته من خودم علاقه زیادی به نمایشنامههای یاسمینا رضا دارم و می دانم که «تراس» نیز همان حال و هوای آثار رضا را دارد و نزد هنرمندان تئاتر محبوب است. اولین نمایشی هم که سال ۸۷ به صورت حرفهای به صحنه بردم نمایش «گفتگوی های پس از یک خاکسپاری» یاسمینا رضا بود و بعد از آن هم ۲ نمایشنامه دیگر از این نویسنده را به صحنه بردم و نمایشنامه خوانی کردم.
عبدالرزاقی بیان کرد: متأسفانه این روزها وضعیت اجراهای تئاتر به نحوی شده که همه نهایتاً یک ماه تمرین میکنند و اجرا میگیرند. نظارت درستی هم روی کار این جوانها وجود ندارد در حالی که نحوه آموزش من در این کارگاه نقطه مقابل چنین رویکردی بود. برای برخی از هنرجویان هم کمی سخت بود که یک سال در کارگاهی آموزش ببینند و بعد برای اجرا اقدام کنند چون میبینند که همه به سرعت کارگاهی را برگزار میکنند و در مدت کمی هم اجرا میروند. اما تلاش من انجام یک کار درست و اصولی است که البته در این میان ریزش هم در بین هنرجویان داشتیم اما در نهایت با بچههایی که علاقه مند بودند و حاضر شدند وقت بیشتری برای آموزش بگذارند و متوجه این بودند که برای اجرای یک تئاتر باید تلاش کرد و سختی کشید، کارگاه را ادامه دادیم و نمایش «تراس» هم شد ماحصل این کارگاه.
این کارگردان و مدرس تئاتر درباره ویژگیهای اجرا توضیح داد: تلاش کردیم نمایش را به سمتی ببریم که نسبت به متن اصلی شاهد اجرای مدرن تری باشیم. چون نمایشنامه نزدیک به ۲۵ سال قبل نوشته شده است و فضای قدیمی تری نسبت به امروز دارد. نمایش «تراس» یک کمدی فانتزی است که در فضایی مدرن و امروزی اتفاق میافتد از این رو نمایش را میتوان برداشتی از نمایشنامه یاسمینا رضا دانست البته داستان همان داستان است ولی نوع نگاه و شیوه اجرایی بسیار متفاوت شده است.
عبدارزاقی که طراحی صحنه نمایش را هم برعهده دارد درباره فضاسازی و شیوه اجرایی کار گفت: تلاش کردم در اجرا فضای نمایش به صورت کاملاً مینیمال طراحی شود به شکلی که کل دکور نمایش از یک باکس و چند پودس تشکیل شده است و هیچ آکسسواری در صحنه نمیبینید. در نمایش یک دست وجود دارد که هر وقت احتیاج باشد از دل این باکس بیرون میآید و وسایل مورد نیاز کاراکترها را به آنها میدهد. این دست مثل یک روح است که همه آکسسوار را در اختیار بازیگران قرار میدهد و بعد هم خودش آنها را جمع میکند به شکلی که در پایان نمایش میبینیم که صحنه مثل ابتدای کار خالی است. کار بازیگر در این باکس بسیار سخت است چون چیزی نزدیک به ۶۵ دقیقه باید در این جعبه بنشیند و فقط دستش بیرون باشد.
وی درباره بازخورد مخاطبان بیان کرد: خوشبختانه تا امروز بازخورد تماشاگران خوب بود و تا به حال با موردی روبرو نشدیم که از دیدن کار ناراضی باشد. البته برخی، نکتههای کوچکی را یادآور شده اند که طبیعی است و نظر این دوستان هم محترم اما در مجموع نمایش رضایت مخاطبان را به همراه داشته است که باعث خرسندی است چون بعد از یک سال تمرین برایم مهم بود که بچههای گروه مزد زحمتشان را بگیرند و تماشاگران کار را دوست داشته باشند.
عبدالرزاقی درباره اجرای نمایش در تماشاخانه دیوار چهارم توضیح داد: تماشاخانه دیوار چهارم را به شخصه در میان تماشاخانههای خصوصی خیلی دوست دارم به این دلیل که جدا از فضای هنری که در تماشاخانه جریان دارد، مدیران مجموعه هم اهل هنر و آرتیست هستند و شرایط هنرمندان را درک میکنند از این رو تلاششان این است که گروههای حرفهای و کاربلد در آنجا اجرا بروند. اتفاقهای خوبی قرار است در این تماشاخانه بیفتد و حتی قرار است ورک شاپهای مختلفی در تماشاخانه برگزار کنند. یکی دیگر از دلایلی که به اجرا در این تماشاخانه علاقه مند هستم، به دلیل احترامی است که برای مخاطب قائل هستند و همیشه برخورد خوبی با آنها دارند، اتفاقی که در خیلی از تماشاخانهها شاهدش نیستیم.
وی درباره دیگر فعالیتهایش تصریح کرد: قرار است در همین تماشاخانه دیوار چهارم، ۲ و ۹ بهمن نمایشنامه خوانی «هتل پناهجویان» نوشته کارمن اگیره با ترجمه مازیار نیستانی را اجرا کنم که اثری درباره پناهجویان شیلیایی است که در کانادا جمع شده اند. همچنین نمایشنامه «بوته آزمایش» آرتور میلر را هم از اول اسفند ماه در مقام تهیه کننده به صحنه می برم که آن نمایش هم کاری از هنرجویانم است و علی مولایی از شاگردانم قدیمی ام کارگردانی کار را برعهده دارد.
این هنرمند در پایان صحبتهایش درباره شرایط این روزهای تئاتر متذکر شد: متأسفانه شرایط این روزها تئاتر خوب نیست و هزینه تولید نمایش از اجاره پلاتو گرفته تا تهیه پوستر و بروشور و مواد تبلیغاتی نیز آنقدر بالا رفته که نمیدانید قیمت بلیت را چند بگذارید. اما اگر قیمت بلیت را هم افزایش دهیم به تماشاگران فشار میآید، که درست نیست. امیدوارم حداقل یارانههایی که در گذشته به تئاتر تعلق میگرفت، بازگردد چون الان خودمان باید هزینه کنیم و خودمان هم هزینهها را بازگردانیم که نتیجه اش میشود اجرای کارهای مبتذل و سخیف که بتوانند به هر طریقی هزینههایشان را بازگردانند و مخاطبان را جذب کنند. این اتفاق در نهایت به نابودی تئاتر منجر میشود. ما تا الان تلاش کردیم صورتمان را با سیلی سرخ نگه داریم و در حد و توانمان کاری شریف به تماشاگر ارائه دهیم.
نمایش «تراس» تا ۳۰ دی ماه ساعت ۲۱ در تماشاخانه دیوار چهارم روی صحنه است.
عوامل این نمایش عبارتند از تهیه کننده: بورژین عبدالرزاقی، کارگردان: مجید اقبالی، طراح حرکت: فرنوش مرواری، نویسنده: ژان کلود کرییر، مترجم: اصغر نوری، بازیگران: (به ترتیب حروف الفبا) امیر آقاجان، رضا حجتی، شاهین زرگر، نیوشا شهریوری، میلاد صفوی، تیماه کلاته، دستیار کارگردان: زهرا پاکدل، مدیر صحنه: رضا اقبالی، دستیاران تهیه: علیرضا محمدیان، حامد خرم آبادی، طراح صحنه: بورژین عبدالرزاقی، طراح لباس: فرنوش مرواری، ساخت دکور: مانلی عبدالرزاقی، طراح پوستر و بروشور: علی جدیدی، لوگو تایپ: علی مولایی، عکس: مهرداد حسین زاده، ساخت تیزر: استودیو دانژه.