دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تاکید کرد که سهم گروه‌های استانی کمتر از گروه‌های تهرانی در جشنواره نیست. او از برنامه‌هایی از جمله برگزاری کارگاه آموزشی «از ایده تا اجرا» توسط کارگردان سرشناس و تلاش برگزارکنندگان این رویداد برای ثبت تاریخ شفاهی ۳۹ دوره گذشته خبر داد.
حسین مسافرآستانه دبیر این رویداد، شامگاه پنجشنبه ۳۰ دی‌ماه مهمان برنامه «شهر فرهنگ» با اجرای حمیدرضا مدقق شد.
مسافرآستانه در ابتدای این برنامه در پاسخ به سوال مدقق که پرسید آیا جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بیش از حد حجیم نیست، گفت: «تلاش برای هرچه شسته رفته تر کردن جشنواره از سال‌های پیش آغاز شده است اما فراموش نکنیم که جشنواره تئاتر فجر، مهم‌ترین جشنواره تئاتری کشور است و نمی‌تواند بخش‌هایی را نادیده بگیرد؛ کاهش تعداد آثار در شرایط موجود جفا به آن دسته از آثار هنری است که برای دیده شدن جایی جز جشنواره فجر در اختیار ندارند.»
جزئیات افتتاحیه‌ای که به یزد می‌رود
او در توضیح این که افتتاحیه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برخلاف روال معمول در جایی غیر از تهران برگزار خواهد شد، گفت: «من این را به عنوان ویژگی این دوره می‌بینم. در سال‌های دورتر هم تلاش شده بود که بخشی از جشنواره تئاتر فجر در مراکز دیگر استان‌های کشور برگزار شود تا این رویداد تنها مختص تهران و تهرانی‌ها نباشد. من بسیار سپاسگزار استاندار محترم یزد هستم که ضمن پذیرش برگزاری مراسم افتتاحیه در این استان، همکاری بسیار خوبی با ما داشتند تا افتتاحیه باشکوهی را پیش رو داشته باشیم.
دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ادامه داد: «تعدادی از کارها، هم در بخش خیابانی و هم در بخش صحنه‌ای، بعد از افتتاحیه در استان یزد اجرا خواهند شد. چرا که به واسطه برگزاری جشنواره در تهران بسیاری از مخاطبین و بسیاری از دست‌اندرکاران از آن محروم‌اند چون همه امکان آمدن به تهران را ندارند، هرچند تلویزیون تئاتر ایران پاسخگوی بخشی از این نیاز هست و با پخش آثار حاضر در جشنواره تا حدودی رضایت خاطر مخاطبین را فراهم آورده ولی خوب است که همه استان‌ها در برگزاری جشنواره سهیم باشند.»
سهم استان‌ها از جشنواره چهلم با توجه به تعداد متقاضیان، کمتر از سهم تهران نیست
مسافرآستانه در بخش پایانی صحبت خود با ارائه آماری از تعداد متقاضیان حضور در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، توضیح داد: «ما در بخش نمایش‌های صحنه‌ای رقابتی شاهد تقاضای ۲۳۲ گروه بودیم که ۱۳۹ گروه از تهران و ۹۳ گروه از سایر استان‌ها بودند و با توجه به تعداد کمتر متقاضی از سایر استان‌ها در قیاس با تهران، ۵۴ درصد آثار پذیرفته شده از تهران و ۴۶ درصد از سایر استان‌ها هستند و این خروجی، حاصل تولید حداقلی و ورودی کمتر ما از تئاتر صحنه‌ای استان‌هاست اما به عنوان مثال در بخش خیابانی، ۱۳۰ گروه متقاضی حضور بودند که شامل ۱۵ گروه از تهران و ۱۱۵ گروه از دیگر استان‌ها بود و در نتیجه ۷۵ درصد آثار این بخش به دیگر استان‌ها و ۲۵ درصد آن به تهران تعلق گرفت.»
تغییرات فرآیند ثبت نام برای نخستین بار در جشنواره چهلم
مسافرآستانه در پاسخ به این سوال که امسال شاهد چه تغییراتی در فرآیند ثبت نام گروه‌های متقاضی حضور در جشنواره بودیم، گفت: «فرآیند ثبت نام گروه‌ها و ارزیابی آثار در این دوره برای اولین بار از طریق تلویزیون تئاتر ایران انجام شد؛ سامانه‌ای در سایت ایران تئاتر که بهره‌برداری از آن موجب ایجاد فرصتی مطلوب شد. در سال‌های گذشته هنرمندان به زحمت بسیار می‌افتادند و به نتیجه دلخواه نمی‌رسیدند. آن‌ها ناچار بودند چندین نسخه از اثر خود را در قالب دی‌وی‌دی به دبیرخانه ارسال کنند و سپس این دی‌وی‌دی‌ها میان هیات انتخاب توزیع می‌شد. فرمت برخی از آثار به گونه‌ای بود که پخش نمی‌شد و دردسرهای متعددی پیش می‌آمد.»
او ادامه داد: «خوشبختانه در دوره چهلم از هنرمندان متقاضی شرکت در جشنواره تقاضا کردیم آثار خود را روی تلویزیون تئاتر ایران بارگذاری کنند و هیات انتخاب نیز از طریق همین سامانه به تماشای آثار پرداختند و ضمن رهایی از دردسرهای پیشین، توانستیم از تعداد بیشتری از هنرمندان درخواست کنیم که در هیات انتخاب حضور داشته باشند و از جمله از توانایی، تجربه و دانش هنرمندان ساکن دیگر استان‌ها که تا پیش از این به واسطه بعد مسافت امکان حضورشان در هیات انتخاب وجود نداشت بهره‌مند شدیم.»
بخش غیررقابتی میزبان حرفه‌ای‌هایی است که نیازی به رقابت ندارند
مسافرآستانه در توضیح این که چه آثاری در بخش غیررقابتی صحنه‌ای چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه خواهند رفت و در مورد دلیل وجود این بخش، گفت: «بخش غیررقابتی با حضور کارهایی ارزشمند و آدم‌هایی باتجربه برگزار خواهد شد. غیررقابتی بودن نه تنها به هیچ عنوان به معنای جنبی بودن و در حاشیه بودن نیست که آثار حاضر در این بخش چه به لحاظ موضوع، چه از نظر شیوه اجرا و چه از منظر کیفیت، از ویژگی‌های شاخص‌تری برخوردارند و درواقع حرفه‌ای‌هایی هستند که نیازی به رقابت ندارند و اگر در بخش رقابتی باشند فرصت دیده شدن را از دیگران خواهند گرفت.»
آثار یا پیش از این اجرا شده‌اند یا کرونا اجازه اجرا به آن‌ها نداده است
او در پاسخ به این سوال مدقق که پرسید چه تعداد از آثار حاضر در جشنواره تولید تازه‌اند و چه تعدادشان در طول سال اجرای عمومی را پشت سر گذاشته‌اند، گفت: «بنای جشنواره بر این بوده است که برآیند تولیدات تئاتری سال گذشته کشور باشد. تولیداتی که اجرا شده، در مواجهه با تماشاگر قرار گرفته و امتحان خود را پس داده‌اند و اکنون در جشنواره دیده می‌شوند.» اما در این میان هم در سال گذشته و هم امسال، آثاری بودند که اگرچه تولید شده بودند و حتی نوبت اجرا داشتند اما به واسطه تعطیلی‌های مکرر سالن‌های نمایشی در پی شیوع کرونا، فرصتی برای اجرای عمومی نیافتند و ما برای محروم نشدن آن‌ها از حضور در جشنواره، پس از انتشار فراخوان، طی اطلاعیه‌ای اعلام کردیم که این آثار نیز می‌توانند متقاضی حضور در جشنواره شوند.»
او در پاسخ به این که پس شاهد ترکیبی از تولیدات تازه و آثاری که پیش از این روی صحنه رفته‌اند خواهیم بودیم، تصریح کرد: «تولیدات تازه‌ای که کرونا اجازه اجرای عمومی به آن‌ها نداده است. وگرنه این آثار نیز به قصد اجرای عمومی و نه صرفا برای حضور در جشنواره تولید شده‌اند.»
حذف مسابقه بین‌الملل/ حضور کشورهای همسایه در کنار اروپاییان
او در مورد بخش بین‌الملل چهلمین جشنواره تئاتر فجر هم توضیح داد: «فهرست نهایی آثار حاضر در این بخش روز بزودی طی جلسه‌ای نهایی خواهد شد. ما در این بخش، نخست شاهد تقاضای ۴۰ اثر از کشورهای مختلف بودیم اما در ادامه با گسترش سویه اومیکرون برخی از متقاضیان به ویژه در کشورهای اروپایی، ضمن عذرخواهی از نبود شرایط لازم برای سفر گفتند.»
مسافرآستانه ادامه داد: «طبق نظر شورای سیاست‌گذاری جشنواره، ما سال‌های سال است که اهمیت لازم را به تئاتر کشورهای منطقه که با آن‌ها مراوده سیاسی، اقتصادی و… داریم نداده‌ایم و در این میان مراوده فرهنگی بلاتکلیف مانده است و هرچند این، به آن معنا نیست که در جشنواره چهلم کشورهای اروپایی و صاحب نام در عرصه تئاتر را نادیده گرفته‌ایم اما تمرکزمان را بیشتر بر کشورهای منطقه از جمله تاجیکستان، به عنوان میهمان ویژه گذاشتیم. ضمن این که شاهد حضور آثاری از کسور هایی اروپایی هم خواهیم بود که نام‌شان بعد از بررسی نهایی اعلام می‌شود.»
او همچنین توضیح داد که عنوان «مسابقه» از این بخش برداشته شده است و از آن به عنوان بخش تئاتر ملل یاد کرد.
آثاری شایسته به یاد سردار شهید، سپهبد حاج قاسم سلیمانی
مسافرآستانه همچنین توضیح داد که اگرچه مانند سال گذشته بخشی جداگانه به نام سردار شهید، سپهبد حاج قاسم سلیمانی در جشنواره تئاتر فجر برگزار نمی‌شود اما آثاری شایسته با این موضوع در جشنواره حضور دارند.
او افزود: «ما هم هنگام انتخاب آثار، با نمایش‌هایی با این موضوع مواجه شدیم و هم من در اختتامیه جشنواره «سردار آسمانی» با بهره‌گیری از اختیارات خود به عنوان دبیر جشنواره، اقدام به دعوت از چند اثر شایسته با این موضوع کردم که شاهد اجرایشان در جشنواره تئاتر فجر خواهیم بود.»
حضور در چهلمین جشنواره تئاتر فجر تنها با ارائه کارت واکسیناسیون
مسافرآستانه در مورد چگونگی حضور در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برای اهالی رسانه و مخاطبین نیز توضیح داد: «چه اهالی رسانه و چه دیگر مخاطبین تنها با ارائه کارت واکسیناسیون می‌توانند در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور داشته باشند.»
او با تاکید بر این که برگزارکنندگان جشنواره در هر شرایطی تابع دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا هستند، ادامه داد: «با توجه به ظرفیت محدود سالن‌های نمایشی، تقاضای ما از عزیزانی که احتمالا به دلیل محدودیت ظرفیت موفق به حضور نمی‌شوند پیگیری این رویداد از طریق تلویزیون تئاتر ایران است. »
او با اشاره به استفاده از ظرفیت بنیاد رودکی شامل تالار وحدت و تالار حافظ و مجموعه‌های تئاتر شهر و ایرانشهر و سالن‌های سنگلج و مولوی در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از پهنه رودکی، محوطه مجموعه تئاتر شهر و خانه هنرمندان به عنوان مکان‌های اجرایی نمایش‌های خیابانی نام برد.
کارگاه «از ایده تا اجرا» در جشنواره چهلم
مسافرآستانه در توضیح کارگاه‌های آموزشی که در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار خواهد شد هم گفت: «کارگاه آموزشی «از ایده تا اجرا» توسط یکی ازکارگردان مشهور فرانسوی، برگزار می‌شود. البته ظرفیت این کارگاه محدود و حضور در آن نیازمند ثبت نام است و محصول نهایی آن در روزهای پایانی جشنواره روی صحنه می‌رود.»
تلاش برای ثبت تاریخ شفاهی ۳۹ دوره گذشته جشنواره تئاتر فجر
دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در پاسخ به این سوال که اگر از او بخواهند دستاورد ۳۹ دوره گذشته این رویداد برای تئاتر استان‌ها را تشریح کند به چه نکته‌ای اشاره خواهد کرد، گفت: «به عقیده من که آشنایی نزدیکی با بسیاری از اهالی تئاتر استان‌ها دارم بخشی از استعدادهای درخشان تئاتر استان‌ها، ترغیب شدن‌شان به تحصیلات عالیه و شور و عشق‌شان به تئاتر، دستاورد جشنواره‌ها و نه فقط جشنواره تئاتر فجر است. از همین رو در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، تولید بخش تاریخ شفاهی جشنواره را آغاز کرده‌ایم که شامل گفت‌وگوهایی با دست‌اندرکاران و از جمله دبیران دوره‌های پیشین است. تاریخی شفاهی که امیدواریم حاصل آن به صورت مکتوب نیز منتشر شود.»
قول وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تامین بودجه جشنواره تئاتر فجر
او در پایان برنامه در پاسخ به این سوال مدقق که به بودجه ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومانی سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر اشاره کرد و از بودجه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پرسید، گفت: «با توجه به تورم موجود، اضافه شدن مجدد بخش بین‌الملل به جشنواره در قیاس با سال گذشته، برگزاری کارگاه‌ها، اقدام جشنواره برای ضبط تاریخ شفاهی و… بودجه جشنواره چهلم ۹ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.»
مسافرآستانه همچنین توضیح داد که این رقم در معاونت امور هنری وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی مصوب شده است و وزیر فرهنگ‌وارشاد اسلامی نیز برای تامین آن قول حمایت همه‌جانبه داده است.
چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از ١۴ تا ٢۶ بهمن‌ماه به دبیری حسین مسافرآستانه برگزار می‌شود.
