«ضربان» برنامه‌ای شاخص و از قدیمی‌ترین برنامه‌های شبکه سلامت است که در قالب گفت‌و‌گو روانه آنتن می‌شود. این برنامه یک‌دهه با هدف اطلاع‌رسانی، آگاه‌سازی و تشویق افراد به تغییر سبک زندگی در جهت پیشگیری خانواده‌ها در مورد بیماری‌ها و ارتقای سطح سواد سلامت جامعه با حضور پزشکان و متخصصان حاذق پخش می‌شود. هدف دست‌اندرکاران برنامه ضربان این است که بتوانند در قالب صحبت با پزشکان خبره، جامع‌ترین اطلاعات را در اختیار مخاطبان قرار بدهند تا برای بینندگان مرجع باشد. گفت‌و‌گویی با مهدی فنائیان، تهیه‌کننده این برنامه داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
مهدی فنائیان، تهیه‌کننده برنامه زنده ضربان، با‌اشاره به این‌که این برنامه جزو اولین برنامه‌های تولید شده در شبکه سلامت سیما است به جام‌جم می‌گوید:«مباحث و محتوای این برنامه بسیار کامل و جامع است و به تمام بیماری‌ها، پیشگیری و درمان آنها می‌پردازد و فقط به یک حوزه متمرکز نمی‌شود؛ به همین دلیل این برنامه مخاطبان بسیار زیادی دارد.»
روزانه بیش از ۳۰۰پیامک
وی ادامه می‌دهد: «ما روزانه بیش از ۳۰۰پیامک سؤال در‌خصوص بیماری، درمان و دوران نقاهت از طرف مخاطبان دریافت کنیم و مهمانانی که در برنامه زنده حضور پیدا می‌کنند تقریبا روزی ۳۰بیمار را به صورت رایگان روی آنتن شبکه سلامت سیما ویزیت می‌کنند. بخشی از پیامک‌ها را هم که در مدت ۴۵ دقیقه برنامه زنده نمی‌توانیم پاسخ بدهیم به‌صورت آیتم ضبط می‌کنیم و به سؤالات مردم پاسخ می‌دهیم.»
وی می‌افزاید: برنامه ضربان طی سنوات گذشته تهیه‌کنندگان باسابقه خوبی داشته است. در این یک سال و نیم که به‌عنوان تهیه‌کننده به برنامه ضربان پیوستم، جای تعجب و مباهاتم بوده روزانه افرادی که شاید در مناطق دوری هستند یا به‌دلایل مالی امکان دسترسی به پزشک را ندارند در این برنامه این امکان را پیدا می‌کنند که با پزشکان و متخصصان درجه یک سؤالات خود را مطرح کنند. برنامه زنده ضربان از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ از شبکه سلامت پخش می‌شود.این تهیه‌کننده درباره نحوه طراحی برنامه براساس نیازهای مخاطبان در حوزه سلامت بیان می‌کند: مخاطبان از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۳۱ و ارسال پیام صوتی به شماره واتس‌اپ برنامه ۰۹۳۳۷۴۰۵۸۴۶ یا از طریق فضای مجازیzaraban.tv می‌توانند با ما در ارتباط باشند. ما براساس نیازها و درخواست‌های مردم، برنامه را طراحی و مهمانان برنامه را دعوت می‌کنیم. در برنامه به موضوعات در سه بخش پیشگیری، درمان و نقاهت می‌پردازیم. به‌طور مثال در بخش پیشگیرانه به این موضوع می‌پردازیم که چه بکنیم تا به دیابت مبتلا نشویم و در بخش درمان به افرادی که به دیابت مبتلا شدند توضیح می‌دهیم که چه کارهایی را باید انجام بدهند و در بخش نقاهت به‌طور مثال به کسانی که عمل قلب انجام دادند، می‌گوییم در دوران نقاهت به چه شکل رفتار کنند اما تمرکز برنامه ضربان بیشتر بر پیشگیری بیماری است چرا که اقتصاد درمان می‌گوید پیشگیری بهتر از درمان است.
ترس بیماری‌های آبله‌میمون
فنائیان ادامه می‌دهد: «در برنامه زنده ضربان تلاش کردیم در مورد بیماری‌هایی مانند آبله‌میمون و تب کریمه‌کنگو که مردم در موردشان شناخت و اطلاعات کافی نداشته و ترس زیادی نسبت به این بیماری‌ها در جامعه وجود دارد با دعوت از متخصصان خاص و عفونی چندین برنامه و آیتم تهیه کنیم.»
وی می‌افزاید: «مهمانان برنامه که همگی عضو هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید‌بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشیار به بالا هستند در تمامی برنامه‌ها همیشه مقدمه‌ای در مورد پیشگیری بیماری مطرح می‌کنند و با حضور مجری و کارشناس برنامه که در روزهای زوج آقای‌دکتر بابک حسن‌زاده و در روزهای فرد خانم دکتر کیانا فرهی هستند، سؤالاتی را که مخاطبان مطرح کردند، پاسخ می‌دهند.»
این تهیه‌کننده درباره اقدامات برنامه در‌خصوص فرهنگسازی اولویت پیشگیری بر درمان و پیشگیری خانواده‌ها در مورد بیماری‌های زمینه‌ای تصریح می‌کند: «با وجود این‌که معمولا بیشتر بیماری‌ها در سنین بالاتر رخ می‌دهد، تلاش کردیم براساس سیاست شبکه سلامت و برنامه ضربان به‌واسطه معرفی سبک زندگی ایرانی ــ اسلامی نکاتی را که ممکن است در آینده و در سنین بالاتر باعث بیماری فرد شود، مطرح کنیم تا در جوانی جلوی بیماری دوره کهنسالی را بگیریم.
وی بیان می‌کند: در آیتم‌های برنامه مخاطبان را تشویق می‌کنیم اگر مقداری سواد پزشکی و سلامت از برنامه کسب کرده‌اند یا با توصیه و تجویز دیگران، خوددرمانی نکنند. همچنین مردم را تشویق می‌کنیم برای درمان به اولین مرکز درمانی مراجعه کنند. نکته مهم‌تر این‌که لزومی ندارد در مراحل اول بیماری به پزشک فوق‌تخصص مراجعه کنند. می‌توانند پزشک‌عمومی، پزشک شخصی یا خانواده داشته باشند تا آن پزشک در صورت لزوم بیمار را به پزشک متخصص یا فوق‌تخصص ارجاع دهد.»
وی درباره ایجاد خلاقیت و جذابیت بیشتر و خارج‌شدن از یک برنامه گفت‌وگو‌محور خشک عنوان می‌کند: «بعد از گذشت چند سال، برنامه به‌شدت رادیویی و ایستا شده بود و جناب دکتر قاسمی، مدیر محترم شبکه سلامت معتقد بودند کاری کنیم تا برنامه از عدم پویایی خارج شود. ما هم در استودیو یک ویدئو‌وال طراحی کردیم تا مهمانانی که به برنامه تشریف می‌آورند نکات و چکیده موضوع را از طریق اسلایدها و عکس‌های مناسب در اختیار مخاطب قرار دهند تا تکمیل‌کننده سخنان‌شان باشد و به خواست تمام بینندگان که خواستار پخش آیتم طب ایرانی بودند بخش ضبط شده و پلی‌بک بوعلی را در برنامه جانمایی کردیم و کاراکتر طنازی به نام آقای سؤالچی را به برنامه اضافه کردیم که باورهای غلط خود را عنوان می‌کند و مقدمه‌ای می‌شود تا مهمان برنامه در‌مورد آن باورهای غلط که شاید باور بسیاری از مردم نیز باشد، توضیح دهد. در واقع تلاش کردیم با آیتم‌های نمایشی، برنامه را جذاب‌تر و پویاتر کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «از زمانی که بیماری کرونا شایع شد بیشترین برنامه را با موضوع کرونا و تاثیر این بیماری داشتیم و از متخصصان گوناگون عفونی و… از بیمارستان‌های معتبر مانند دکتر مسیح دانشوری و انستیتو پاستور خانم دکتر آمیتیس رمضانی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی دعوت کردیم تا به مردم در مورد این بیماری کاملا توضیح دهند. به‌طور مثال، دز سوم چه واکسنی تزریق کنیم تا آنتی‌بادی در بدن‌مان بالاتر برود، کودکان بهتر است چه واکسنی تزریق کنند یا افراد مبتلا به سرطان یا بیماری‌های زمینه‌ای و خاص چه واکسنی تزریق کنند و از متخصصان پوست و مو دعوت کردیم در مورد ریزش مو بعد از بیماری کرونا توضیح دهند و… چرا که برنامه زنده باید به نیازهای جامعه توجه داشته باشد.»
روزانه بیش از ۳۰۰پیامک
وی ادامه می‌دهد: «ما روزانه بیش از ۳۰۰پیامک سؤال در‌خصوص بیماری، درمان و دوران نقاهت از طرف مخاطبان دریافت کنیم و مهمانانی که در برنامه زنده حضور پیدا می‌کنند تقریبا روزی ۳۰بیمار را به صورت رایگان روی آنتن شبکه سلامت سیما ویزیت می‌کنند. بخشی از پیامک‌ها را هم که در مدت ۴۵ دقیقه برنامه زنده نمی‌توانیم پاسخ بدهیم به‌صورت آیتم ضبط می‌کنیم و به سؤالات مردم پاسخ می‌دهیم.»
وی می‌افزاید: برنامه ضربان طی سنوات گذشته تهیه‌کنندگان باسابقه خوبی داشته است. در این یک سال و نیم که به‌عنوان تهیه‌کننده به برنامه ضربان پیوستم، جای تعجب و مباهاتم بوده روزانه افرادی که شاید در مناطق دوری هستند یا به‌دلایل مالی امکان دسترسی به پزشک را ندارند در این برنامه این امکان را پیدا می‌کنند که با پزشکان و متخصصان درجه یک سؤالات خود را مطرح کنند. برنامه زنده ضربان از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ از شبکه سلامت پخش می‌شود.این تهیه‌کننده درباره نحوه طراحی برنامه براساس نیازهای مخاطبان در حوزه سلامت بیان می‌کند: مخاطبان از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۳۱ و ارسال پیام صوتی به شماره واتس‌اپ برنامه ۰۹۳۳۷۴۰۵۸۴۶ یا از طریق فضای مجازیzaraban.tv می‌توانند با ما در ارتباط باشند. ما براساس نیازها و درخواست‌های مردم، برنامه را طراحی و مهمانان برنامه را دعوت می‌کنیم. در برنامه به موضوعات در سه بخش پیشگیری، درمان و نقاهت می‌پردازیم. به‌طور مثال در بخش پیشگیرانه به این موضوع می‌پردازیم که چه بکنیم تا به دیابت مبتلا نشویم و در بخش درمان به افرادی که به دیابت مبتلا شدند توضیح می‌دهیم که چه کارهایی را باید انجام بدهند و در بخش نقاهت به‌طور مثال به کسانی که عمل قلب انجام دادند، می‌گوییم در دوران نقاهت به چه شکل رفتار کنند اما تمرکز برنامه ضربان بیشتر بر پیشگیری بیماری است چرا که اقتصاد درمان می‌گوید پیشگیری بهتر از درمان است.
ترس بیماری‌های آبله‌میمون
فنائیان ادامه می‌دهد: «در برنامه زنده ضربان تلاش کردیم در مورد بیماری‌هایی مانند آبله‌میمون و تب کریمه‌کنگو که مردم در موردشان شناخت و اطلاعات کافی نداشته و ترس زیادی نسبت به این بیماری‌ها در جامعه وجود دارد با دعوت از متخصصان خاص و عفونی چندین برنامه و آیتم تهیه کنیم.»
وی می‌افزاید: «مهمانان برنامه که همگی عضو هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید‌بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشیار به بالا هستند در تمامی برنامه‌ها همیشه مقدمه‌ای در مورد پیشگیری بیماری مطرح می‌کنند و با حضور مجری و کارشناس برنامه که در روزهای زوج آقای‌دکتر بابک حسن‌زاده و در روزهای فرد خانم دکتر کیانا فرهی هستند، سؤالاتی را که مخاطبان مطرح کردند، پاسخ می‌دهند.»
این تهیه‌کننده درباره اقدامات برنامه در‌خصوص فرهنگسازی اولویت پیشگیری بر درمان و پیشگیری خانواده‌ها در مورد بیماری‌های زمینه‌ای تصریح می‌کند: «با وجود این‌که معمولا بیشتر بیماری‌ها در سنین بالاتر رخ می‌دهد، تلاش کردیم براساس سیاست شبکه سلامت و برنامه ضربان به‌واسطه معرفی سبک زندگی ایرانی ــ اسلامی نکاتی را که ممکن است در آینده و در سنین بالاتر باعث بیماری فرد شود، مطرح کنیم تا در جوانی جلوی بیماری دوره کهنسالی را بگیریم.
وی بیان می‌کند: در آیتم‌های برنامه مخاطبان را تشویق می‌کنیم اگر مقداری سواد پزشکی و سلامت از برنامه کسب کرده‌اند یا با توصیه و تجویز دیگران، خوددرمانی نکنند. همچنین مردم را تشویق می‌کنیم برای درمان به اولین مرکز درمانی مراجعه کنند. نکته مهم‌تر این‌که لزومی ندارد در مراحل اول بیماری به پزشک فوق‌تخصص مراجعه کنند. می‌توانند پزشک‌عمومی، پزشک شخصی یا خانواده داشته باشند تا آن پزشک در صورت لزوم بیمار را به پزشک متخصص یا فوق‌تخصص ارجاع دهد.»
وی درباره ایجاد خلاقیت و جذابیت بیشتر و خارج‌شدن از یک برنامه گفت‌وگو‌محور خشک عنوان می‌کند: «بعد از گذشت چند سال، برنامه به‌شدت رادیویی و ایستا شده بود و جناب دکتر قاسمی، مدیر محترم شبکه سلامت معتقد بودند کاری کنیم تا برنامه از عدم پویایی خارج شود. ما هم در استودیو یک ویدئو‌وال طراحی کردیم تا مهمانانی که به برنامه تشریف می‌آورند نکات و چکیده موضوع را از طریق اسلایدها و عکس‌های مناسب در اختیار مخاطب قرار دهند تا تکمیل‌کننده سخنان‌شان باشد و به خواست تمام بینندگان که خواستار پخش آیتم طب ایرانی بودند بخش ضبط شده و پلی‌بک بوعلی را در برنامه جانمایی کردیم و کاراکتر طنازی به نام آقای سؤالچی را به برنامه اضافه کردیم که باورهای غلط خود را عنوان می‌کند و مقدمه‌ای می‌شود تا مهمان برنامه در‌مورد آن باورهای غلط که شاید باور بسیاری از مردم نیز باشد، توضیح دهد. در واقع تلاش کردیم با آیتم‌های نمایشی، برنامه را جذاب‌تر و پویاتر کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «از زمانی که بیماری کرونا شایع شد بیشترین برنامه را با موضوع کرونا و تاثیر این بیماری داشتیم و از متخصصان گوناگون عفونی و… از بیمارستان‌های معتبر مانند دکتر مسیح دانشوری و انستیتو پاستور خانم دکتر آمیتیس رمضانی، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی دعوت کردیم تا به مردم در مورد این بیماری کاملا توضیح دهند. به‌طور مثال، دز سوم چه واکسنی تزریق کنیم تا آنتی‌بادی در بدن‌مان بالاتر برود، کودکان بهتر است چه واکسنی تزریق کنند یا افراد مبتلا به سرطان یا بیماری‌های زمینه‌ای و خاص چه واکسنی تزریق کنند و از متخصصان پوست و مو دعوت کردیم در مورد ریزش مو بعد از بیماری کرونا توضیح دهند و… چرا که برنامه زنده باید به نیازهای جامعه توجه داشته باشد.»
پرداختن به نیازهای روز جامعه
فنائیان در بخشی از صحبت‌هایش تصریح می‌کند: در شش ماهه ابتدایی سال۱۴۰۱ حدود ۳۰۰۰کاربر با برقراری ارتباط با برنامه زنده ضربان، سؤالات خود را مطرح کردند. با توجه به نیازهای جامعه، وجود چنین برنامه‌های زنده و مستمر در شبکه سلامت سیما را باید مغتنم شمرد چرا که مردم می‌توانند از طریق راه‌های ارتباطی برنامه در‌خصوص بیماری‌ای که درگیر آن هستند و مسائل روز در حوزه سلامت سؤال خود را مطرح و جواب آن را در برنامه زنده از سوی پزشکان متخصص دریافت کنند.
