نگاهی به «کیف انگلیسی» مجموعه جنجالی دهه هفتاد

لیلا در قاب تلویزیون 
سال ۷۸ که دری به سراغ ساخت کیف انگلیسی رفت، لیلا حاتمی هنوز به یک سوپراستار تبدیل نشده بود. او که با بازی در «لیلا»ی داریوش مهرجویی و پس از آن «شیدا»ی کمال تبریزی در سینما به یک بازیگر شناخته شده تبدیل شده با بازی در کیف انگلیسی برای اولین بار حضور در قاب تلویزیون را تجربه کرد؛ حضوری که او را به بطن خانه‌های مردم آورد و آنها را با تصویر جدیدی از دختر مرحوم علی حاتمی آشنا کرد.
لیلا حاتمی در مصاحبه‌ای درباره حضورش در کیف انگلیسی می‌گوید: «داستان کیف انگلیسی را خیلی دوست داشتم و به نظرم قوی می‌آمد. اما نتیجه‌اش، آن‌طور که می‌خواستم نشد… موقع پخش سریال، واقعا حالم بد می‌شد و ناراحت بودم. اما آدم‌هایی هم بودند که می‌گفتند دراین سریال بی‌نظیر بودی و این خود یک احساس دوگانه‌ای را در من به وجود می‌آورد». لیلا حاتمی که دختر فردی است که به ساخت آثار تاریخی شهره است، در مصاحبه دیگری اذعان می‌کند دو روز پیش از بازی در این سریال اضطراب گرفته چون نمی‌توانسته با آن ارتباط برقرار کند. او می‌گوید: «بخش اعظمش برمی‌گشت به این‌که آن نقش تاریخی بود و خب آدم‌هایی که در زمان دیگری زندگی می‌کنند، تجربه آن مقطع تاریخی را ندارند. البته آدم‌های اهل تاریخ می‌توانند شناختی از همه دوران‌ داشته باشند، ولی این در مورد من صدق نمی‌کرد و به آن بخش تاریخی‌اش تسلط نداشتم و همین مرا مضطرب می‌کرد. البته از مدت‌ها قبل از شروع سعی کردم به جایش با خانم‌هایی که آن مقطع تاریخی را خوب می‌شناختند و فاصله کمی از نظر سنی با آن زمان داشتند، معاشرت کنم. به‌خصوص این‌که درباره آن مقطع اروپا هم باید اطلاعاتی کسب می‌کردم، چون مستانه در اروپا هم بود. البته حتما آدم با مطالعه و تحقیق به اطلاعات موردنظر می‌رسد، ولی آن‌گونه تسلطی که آدم خودش حس کند در آن مقطع زندگی کرده، وجود ندارد. نقش این ‌شکلی همیشه به آن راحتی که آدم فکر می‌کند، نیست.»
از دیگر بازیگران تاثیرگذار سریال، علی مصفا و همسر واقعی لیلا حاتمی است که نقش مهندس ادیبان را به عهده داشت. مصفا هم اولین حضور تلویزیونی‌اش را با کیف انگلیسی تجربه و خود را در این سریال به عنوان هنرپیشه‌ای جوان اما توانمند به دنیای هنر معرفی کرد.   از دیگر نکات جالب سریال، حضور رضا کیانیان در نقش روحانی شهر بود. او در هیبت این شخصیت، با لحن خاصی که برای خود انتخاب کرده بود و گریمی که سنش را بیشتر نشان می‌داد، چندان قابل شناسایی نبود، اما در خاطره‌ها ماند.

جادوی فرهاد
موسیقی تیتراژ سریال تلویزیونی کیف انگلیسی به آهنگسازی فرهاد فخرالدینی باردیگر نبوغ و هوشمندی یک هنرمند معتبر موسیقی ایرانی در حوزه مخاطب‌سنجی آثار شنیداری را به شنوندگانش ثابت کرد. فرهاد فخرالدینی یکی از سردمداران ساخت موسیقی تیتراژهای ماندگار سریال‌های تلویزیونی است که در این حوزه همراه با معدود آهنگسازان دیگر یکی از رکوردداران تولید آثار شاخص است. آنچه توانست به عنوان یکی از مؤلفه‌ها و شاخص‌های مهم رسانه‌ای در معرفی کیف انگلیسی به مردم نقش غیرقابل‌انکاری ایفا کند، بدون هیچ تردیدی موسیقی متن سریال به‌ویژه موسیقی تیتراژ آن با آهنگسازی فرهاد فخرالدینی دانست.

و پریدخت…
لیلا حاتمی و علی مصفا پس از کیف انگلیسی فقط یک بار دیگر، در سریال مناسبتی «پریدخت» به تلویزیون آمدند. لیلا، میکس، چیزهایی هست که نمی‌دانی، آسمان محبوب، پله آخر، در دنیای تو ساعت چند است، حکایت دریا، خوک و مردی بدون سایه فیلم‌هایی هستند که این زوج هنرمند در سینما با هم کار کرده‌اند.

درگذشتگان 
بسیاری از عوامل و بازیگران این سریال امروز صحنه دنیا را ترک و به دیاری دیگر سفر کرده‌اند. از میان فهرست بلندبالای درگذشتگان، نخست می‌توان به صاحب اثر، سیدضیاالدین دری اشاره کرد که بیش از دو سال است در خاک آرمیده. سیروس گرجستانی، بازیگر نقش خان را هم از دست داده‌ایم؛ هنرپیشه‌ای که نمی‌توان این نقش را بدون او تصور کرد. فاطمه طاهری در نقش خانم ادیبان، جعفر بزرگی در نقش حاج‌آقا شکرریز، مهدی تقی‌نیا در نقش سیامک ساسان، منصور والامقام در نقش ادیبان پدر و پرویز بشردوست در نقش قاضی دادگاه از جمله دیگر بازیگران این سریال هستند که دارفانی را وداع گفتند. عظیم جوانروح، فیلمبردار حرفه‌ای سینما و تلویزیون ایران هم که کار تصویربرداری این سریال و آثار دیگری چون سرنخ، معصومیت ازدست رفته، مختارنامه و… را برعهده داشتنیز دیگر در میان ما نیست.