رب انار یکی از چاشنی‌های خوشمزه و پرطرفدار است که در تهیه بسیاری از غذاها ازجمله خورش فسنجان، شامی ترش، زیتون پرورده و برخی کباب ها از آن استفاده می‌شود.
این چاشنی مثل خود انار بسیار مفید است، به ویژه اگر در تهیه آن از انارهای مرغوب استفاده کنید و در صورتی می‌توانید کاملا از این موضوع مطمئن شوید که خودتان رب انار را تهیه کنید.
تهیه رب انار خانگی به هیچ عنوان دشوار و زمان‌بر نیست. در ادامه به شما یاد می‌دهیم که چطور رب انار درست کنید.
مواد لازم برای تهیه رب انار خانگی
- انار ۸ کیلوگرم
- نمک یک قاشق غذاخوری
طرز تهیه رب انار خانگی به روش اول
- انارها را بشویید و از وسط نصف کنید. سپس آنها را دانه‌دانه کنید. تا جایی که امکان دارد سعی کنید پوست داخلی و سفید رنگ داخل انار، با دانه‌ها مخلوط نشود. در صورتی که تعداد انارها بالا باشد، اگر کمی از پوست سفید رنگ انار با دانه‌ها مخلوط شود ایرادی ندارد.
- در یک قابلمه بزرگ، آب ریخته و دانه‌های انار را به آن اضافه کنید. زیر شعله را زیاد کنید تا آب بجوشد. زمانی که آب جوشید، زیر شعله را کم کنید. هر چند دقیقه انار را هم زده و سعی کنید با ملاقه یا کفگیر به دانه‌ها فشار بیاورید تا آب آنها گرفته شود.
- در حین جوشیدن، با گوشت‌کوب دانه‌ها را در قابلمه فشار دهید تا آب از دانه‌ها خارج شود. این کار را تا زمانی ادامه دهید که مقدار زیادی از آب دانه‌ها گرفته شود. سپس زیر قابلمه را خاموش کنید.
- محتویات قابلمه را از صافی رد کنید تا آب از دانه‌ها جدا شود. برای آب‌گیری کامل، دانه‌های داخل صافی را دوباره در قابلمه جدا با مقداری آب بریزید تا بجوشد و رب انار درجه دو به دست آید.
- آب انار خالص را که بعد از رد کردن دانه‌ها از صافی به دست آوردید، در یک قابلمه ریخته و روی حرارت بگذارید تا غلیظ شود. هر چند لحظه آن را هم بزنید تا رب انار ته نگیرد؛ چون در این مرحله آب سریع تبخیر می‌شود. در پایان غلیظ شدن رب، نمک را اضافه کنید.
طرز تهیه رب انار خانگی به روش دوم
- انار را از وسط نصف و دانه کنید. سپس دانه‌ها را در چرخ گوشت ریخته و آب آنها را بگیرید.
- یک قابلمه روی حرارت بگذارید. آب انار خارج شده از چرخ گوشت را داخل قابلمه ریخته و اجازه دهید غلیظ شود. برای اینکه مطمئن شوید به آب اندازه کافی غلیظ است، یک قاشق داخل رب انار بزنید، اگر قاشق به راحتی حرکت کرد، یعنی غلظت آن مناسب است. رب انار خانگی شما آماده است.
نکات کاربردی برای تهیه رب انار در خانه
۱. از رب انار می‌توانید به عنوان چاشنی و سس لذیذ فسنجان، خوراک مرغ، مرغ سوخاری، ماکارونی و بسیاری از غذاهای دیگر استفاده کنید.
۲. اضافه کردن نمک اختیاری بوده و باعث می‌شود فساد و کپک زدگی رب به تعویق بیفتد.
۳. روش دوم به علت اینکه از چرخ گوشت برای آب‌گیری دانه‌ها استفاده می‌شود، آسان‌تر بوده و زمان کمتری صرف آن می‌شود.
۴. در صورتی که انار آبدار باشد، به ازای هر هشت کیلوگرم انار، یک کیلوگرم آب انار حاصل می‌شود.
۵. بهترین رنگ رب انار، قهوه‌ای کمرنگ تا قهوه‌ای پررنگ و قرمز تیره است. اگر رنگ رب به سیاهی زد، نشانه این است که رب انار شما سوخته است.
۶. رب انار را داخل ظرف شیشه‌ای ریخته و در یخچال نگهداری کنید. در صورتی که آن را بیرون از یخچال نگهداری می‌کنید، باید نمک بیشتری به آن اضافه کنید. برای هر بار مصرف از قاشق خشک و تمیز استفاده کنید و بعد از هر بار مصرف در شیشه یا ظرف را محکم ببندید تا رب کپک نزند.
۷. از اضافه کردن شکر و هر چیز دیگری به رب انار خانگی خودداری کنید؛ چون این کار سبب می‌شود رب انار زود کپک بزند.
۸. رعایت اعتدال در غلظت رب انار بسیار مهم است. رب انار رقیق و آبکی ماندگاری کمتری داشته و زود کپک می‌زند. هر چه رب انار غلظت بیشتری داشته باشد، دیرتر خراب و فاسد می‌شود.
۹. معمولا برای به صرفه بودن رب از انارهای شکسته و کوچک استفاده می‌کنند که ظاهر خوبی ندارد و قیمت آن ارزان‌تر است. این مسأله از کیفیت رب کم نمی‌کند و آن چه مهم است این است که انار آبدار و قرمز رنگ باشد. بنابراین دانه انار نباید کهنه، فاسد و خراب، سفید یا قهوه‌ای‌رنگ و خشک باشد.
۱۰. رفع تلخی رب انار کار آسانی نیست. در واقع علت اصلی تلخ شدن رب انار ته گرفتن آن است. اگر در حال پخت رب انار متوجه تکه‌های سوخته و ته گرفتی شدید سریعا آنها را از رب انار خارج کنید.
۱۱. اگر می‌خواهید رب انار سیاه رنگ و غلیظی داشته باشید یک قطعه آهن تمیز را روی شعله ملایم گاز داغ و سرخ کنید. زمانی که رب انار را می‌پزید تکه آهن گداخته را داخل رب انار بیندازید. این مدل رب انار سیاه را شمالی‌ها برای درست کردن خورش فسنجان مجلسی استفاده می‌کنند.
۱۲. ترش، شیرین و یا ملس شدن رب انار به طعم دانه‌های انار شما بستگی دارد. شمالی‌ها معمولا رب انار را با انار ترش درست می‌کنند و به همین دلیل رب انار شمالی معمولا ترش است.
۱۳. برای تهیه سس انار هر بار مقداری آب جوشیده به رب انار به مقداری که می‌خواهید مصرف کنید اضافه نمایید.
روش های نگهداری از رب انار خانگی
رب انار خانگی معمولاً بدون مواد افزودنی و نگهدارنده تهیه می‌شود، از همین رو اگر به شیوه نگهداری آن توجه نکنید، خیلی زود کیفیت خود را از دست می‌دهد و حتی کپک می‌زند. معمولاً روش تهیه رب انار نقش مهمی در ماندگاری رب شما دارد. از همین رو در کنار آشنایی با بهترین شیوه نگهداری از رب انار باید در زمان تهیه این رب نیز اصولی را رعایت کنید. در ادامه می‌توانید با روش‌های نگهداری رب انار خانگی آشنا شوید.
۱. به روش تهیه رب انار خانگی دقت کنید
به طور معمول برای تهیه رب انار خانگی از آب انار صاف شده یا گوشت انار به همراه آب آن استفاده می‌شود. برای این کار آب انار را روی شعله گاز قرار می‌دهند تا به مرور غلیظ شود. توجه داشته باشید که رب انار با گذشت زمان و پس از مدتی سفت می‌شود، بنابراین مراقب باشید که رب را در هنگام تهیه آن بیش از اندازه نجوشانید.
از طرف دیگر آبکی بودن رب انار موجب کاهش ماندگاری آن می‌شود و احتمال کپک زدن رب را افزایش می‌دهد. بنابراین در طرز تهیه رب انار خانگی حتما به غلظت آن توجه ویژه داشته باشید.
۲. از افزودن شکر به رب انار اجتناب کنید
اگر در زمان تهیه رب انار از شکر و افزودنی دیگری برای شیرین کردن آن استفاده شود، رب شما احتمالا زودتر خراب می‌شود. سعی کنید رب را بدون هیچ گونه ماده اضافی و تنها با استفاده از آب انار طبیعی درست کنید.
۳. برای افزایش ماندگاری رب انار از روغن استفاده کنید
بهترین شیوه نگهداری از رب انار این است که بعد از ریختن رب در یک شیشه مناسب، روی آن مقداری روغن زیتون یا روغن مایع بریزید و درب شیشه را محکم کنید. روغن از کپک زدن رب و ورود هوا به آن جلوگیری می‌کند و ماندگاری رب را تا بیش از ۲ سال افزایش می‌دهد.
۴. رب انار را در یخچال قرار دهید
قرار دادن رب انار در یخچال می‌تواند مدت زمان ماندگاری رب را افزایش دهد. قرار گرفتن رب در مکان گرم، رشد میکروارگانیسم ها را افزایش می‌دهد و سبب خراب شدن زودهنگام رب می‌شود. از طرف دیگر زمانی که شما رب را در یخچال قرار می‌دهید، کیفیت رب شما کمتر تغییر می‌کند و ماندگاری آن بیشتر می‌شود. در صورتی که فضای کافی برای نگهداری رب انار در یخچال ندارید، پیشنهاد می‌شود رب را در یک فضای خشک، تاریک و خنک بگذارید.
۵. به جای ظروف پلاستیکی از ظروف شیشه‌ای استفاده کنید
ظروف شیشه‌ای برای نگهداری رب انار مناسب‌تر هستند. رب انار یک ماده اسیدی است و ریختن آن در ظرف پلاستیکی موجب آزاد شدن مواد سمی می‌شود که برای بدن ما به شدت خطرناک است. سعی کنید برای نگهداری رب انار از ظروف شیشه‌ای استفاده کنید.
از طرف دیگر ریختن رب انار در ظروف شیشه‌ای موجب می‌شود تا رب شما ماندگاری بیشتری داشته باشد و کمتر در معرض خراب شدن قرار بگیرد.
۶. مقداری نمک به رب انار اضافه کنید
اگر قصد دارید ماندگاری رب انار را افزایش دهید و یا آن را خارج از یخچال نگهداری کنید، بهتر است مقداری نمک به آن اضافه کنید. نمک ماندگاری رب را افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید که مقدار نمک نباید به حدی باشد که رب مزه شوری به خود بگیرد.
۷. از قاشق خشک و تمیز برای برداشتن رب استفاده کنید
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به عنوان روش نگهداری رب انار خانگی بدانید، استفاده از قاشق خشک و تمیز برای برداشتن رب است. اگر تنها یک بار یک قاشق آلوده به مواد غذایی یا خیس را داخل ظرف رب گوجه فرنگی یا رب انار بزنید، خیلی زود کپک‌هایی روی آن ظاهر خواهد شد و رب شما خراب می‌شود. برای برداشتن رب همیشه باید از یک قاشق کاملا تمیز و خشک استفاده کنید و مراقب باشید که مواد غذایی یا آب وارد شیشه رب نشود.
۸. روش نگهداری رب خانگی در فریزر را امتحان کنید
قرار دادن رب انار در فریزر یک روش نگهداری رب انار خانگی است که ماندگاری آن را به میزان زیادی افزایش می‌دهد. برای این کار می‌توانید رب انار را تا نیمه در شیشه بریزید و یا مقداری رب را در پلاستیک بریزید و خوب پهن کنید. سپس آن را در فریزر قرار دهید. هر بار مقداری از رب را بشکنید و استفاده کنید. این کار از تغییر مزه و رنگ رب بعد از مدتی جلوگیری می‌کند و ماندگاری رب را افزایش می‌دهد.
نشانه خراب شدن رب انار چیست؟
قبل از هر چیزی باید بدانید که رب انار تاریخ مصرف دارد و مانند هر ماده غذایی دیگری بعد از مدتی خراب می‌شود. معمولاً تاریخ انقضای رب همیشه یکسان نیست و به شرایط نگهداری و میزان غلظت و خلوص رب شما بستگی دارد. هر چقدر رب غلیظ‌تر و خالص‌تر باشد و در شرایط بهتری نگهداری شود، قطعاً ماندگاری آن نیز بیشتر خواهد بود.
معمولا رب انار بسته‌بندی‌شده تا دو سال ماندگاری دارد. اما شما می‌توانید رب انار خانگی خالص را تا مدت زمان بیشتری نیز نگهداری کنید. در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین نشانه خراب شدن رب انار آشنا شوید.
- ظاهر غیرطبیعی رب
- بوی نامطبوع و متفاوت رب
- ایجاد کپک روی رب
- بوی بد و غیرعادی رب
- مزه تلخ و بد رب
خواص رب انار
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم رب انار اگر از انار مرغوب و طی فرآیند بهداشتی تهیه شده باشد، خواص فراوانی برای بدن دارد زیرا هنگام تهیه رب انار، پلی فنول و اسید الایژیک آن در اثر حرارت از بین نمی‌رود و تنها ویتامین C آن کاهش پیدا خواهد کرد.
سرشار از ویتامین
رب انار دارای فیبر، پتاسیم، ویتامین C، مقداری آهن، کربوهیدرات، سدیم، منیزیم، منگنز، اسید فولیک، پلی فنول، اسید اولایژیک، قند، ویتامین A، گروه ویتامین B ،B۱ ،B۲ ،B۳ ،B۶ ،E است.
کاهش کلسترول
رب انار سرشار از ترکیباتی به نام پلی فنول ها است که باعث پایین آمدن کلسترول بد خون یعنی LDL شده و اجازه نمی‌دهد صفحات چربی در عروق تولید شوند. مقدار زیاد کلسترول در شریان‌ها باعث سخت شدن آنها می‌شود و ممکن است منجر به اختلالات قلبی شود.
لاغری
در رژیم‌های غذایی از رب انار و آب انار برای لاغری و کاهش وزن استفاده می‌کنند زیرا انار سرشار از ویتامین‌های A، B و C hsj که به سوخت و ساز بدن کمک می‌کند. برای لاغرتر شدن بهتر است رب انار را به صورت ناشتا مصرف نمایید زیرا جذب آن بهتر صورت می‌گیرد. برای رسیدن به وزن دلخواه، رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش و تحرک کافی کنار مصرف ناشتای رب انار کمک کننده است.
بارداری
رب انار حاوی نیاسین است که ماده‌ای ضروری برای رشد ذهن جنین محسوب می‌شود بنابراین خوردن آن به خانم‌های باردار توصیه می‌شود. همچنین خانم‌های باردار می‌توانند برای کاهش تهوع خود رب انار مصرف کنند.
افزایش انرژی
رب انار سرشار از ویتامین B است. ویتامین B۱ به عنوان یک کاتالیزور در بدن فعالیت کرده، باعث فعالیت مناسب آنزیم‌ها شده و سبب می‌شود همیشه پرانرژی باشید.
هضم راحت غذا
مصرف رب انار سبب می‌شود عمل هضم غذا راحت‌تر صورت گیرد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
رب انار، آنتی اکسیدان و ویتامین C زیادی در خود دارد و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
پیشگیری از سرطان
رادیکال‌های آزاد سبب آسیب به بافت بدن و بروز بیماری‌هایی مثل اختلالات قلبی یا سرطان می‌شوند. رب انار حاوی آنتی اکسیدان فراوانی است که با رادیکال‌های آزاد بدن مبارزه می‌کند. مصرف رب انار سبب می‌شود رادیکال‌های آزاد از بین بروند زیرا آنتی اکسیدان‌های موجود در رب انار به سلول‌های بدن کمک می‌کند تا بر رادیکال‌های آزاد تاثیر بگذارند. استفاده منظم از رب و آب انار سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان‌ها به‌ویژه سرطان سینه در زنان و سرطان پروستات در مردان می‌شود.
تصفیه خون
مصرف رب انار به صورت ناشتا به تصفیه خون کمک می‌کند.
درمان آفت
رب انار به درمان آفت و جوش دهان کمک می‌کند. برای بهتر شدن آفت و جوش دهان مقداری رب انار ترش را به صورت موضعی بر روی جوش یا آفت قرار دهید.
درمان فشار خون بالا
مصرف رب انار برای افراد دچار فشار خون بالا مفید است البته این افراد برای کنترل فشار خون باید از رب انار ترش استفاده کنند.
جلوگیری از آلزایمر
مصرف رب انار به علت داشتن ویتامین B۳ (نیاسین) سبب عملکرد بهتر مغز، تقویت حافظه و جلوگیری از آلزایمر می‌شود.
پیشگیری از پیری زودرس
رب انار حاوی نیاسین است و سبب می‌شود پوست حالت ارتجاعی خود را حفظ کند و به همین علت سلامت پوست را حفظ کرده و از پیری زودرس پیشگیری می‌کند.
مضرات رب انار
- رب انار به شدت برای افرادی که دارای زخم معده، یبوست مزمن، گلو درد و مشکلات ریوی مثل آسم شدید هستند، ضرر دارد. این افراد باید برای مصرف رب انار با پزشک خود مشورت کنند و آن را به مقداری بسیار کم و مخصوصا همراه غذا میل کنند.
- رب انار به دلیل داشتن آهن به شدت دیر هضم می‌شود.
- مصرف بیش از حد رب انار در افرادی که مزاجشان سرد است موجب سستی معده و نفخ می‌شود.
- اگر برای درمان فشار خون و کاهش کلسترول خون خود دارو مصرف می‌کنید رب انار مصرف نکنید زیرا با داروهایتان تداخل پیدا می‌کند
