کاسه ساز از فرمول جاذبه های ماندگار«در چشم باد»

مهدی کاسه‌ساز بازیگر و کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون از جمله هنرپیشه‌های سریال ماندگار «در چشم باد» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی است که اواخر دهه ۸۰ روی آنتن شبکه یک سیما رفت و طرفداران فراوانی یافت. او که فرزند زنده‌یاد حبیب‌ا… کاسه‌ساز یکی از تهیه‌کنندگان سریال بود، در این اثر نقش «اسد» برادر «بیژن» شخصیت اصلی قصه را ایفا می‌کرد که در میانه سریال، توسط نیروهای متفقین به شهادت رسید. در این روزها که مجموعه «در چشم باد» روی آنتن شبکه تماشاست، گپ و گفتی با این بازیگر داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

من در فصل کودکی در اوایل سریال، دستیار کارگردان بودم. اتفاقی پیش آمد و برای نقش جوانی «اسد» به مشکل خوردند. به همین دلیل نزد آقای جوزانی تست دادم و برای این نقش قبول شدم.

چند نفر نامزد بودند و دقیق یادم نمی‌آید، اما فکر می‌کنم آقای شاهد احمدلو گزینه اصلی بود.

بله، اما هنر گریمور بود که درست شد. من آن موقع ۲۰ یا ۲۱ ساله بودم.

تصمیم گرفته بودم هر کاری را انجام ندهم. شناسنامه کاری‌ام برایم مهم بود و برایم اهمیت داشت که با چه کسانی کار می‌کنم. مثلا من بعد از آن با آقای حسین سهیلی‌زاده «دختران حوا»، با آقای مهدی فخیم‌زاده «فوق سری» و با آقای بهروز افخمی هم در ۵-۶ اپیزود از «عملیات ۱۲۵» کار کردم. تمام تلاشم این بود که با آدم‌های بزرگ کار کنم تا یاد هم بگیرم. زیاد اصرار نداشتم که همیشه جلوی دوربین باشم و ترجیح دادم گزیده کار کنم.

پشیمان نیستم، اما ناراحتم. احساس می‌کنم آدم‌هایی که هر کاری را انجام دادند، پیشنهاد کاری بیشتری دارند تا من که تلاش کردم گزیده کار کنم و کار درست انجام بدهم که مردم ببینند و دوست داشته باشند. برای من در تصویر، شرایط سخت شده. خدا را شکر در تئاتر هم بازی و هم کارگردانی می‌کنم، اما در تصویر، به دلیل این که گزیده کار کردم، پیشنهادهایم کم است یا گاهی اصلا نیست. شاید اگر برگردم به آن موقع، طور دیگری کار کنم.

محدود می‌شویم دیگر، چون باید لوکیشن‌هایی را انتخاب کنیم که کمی شبیه باشد تا بشود آن را بازسازی کرد. در شهرک سینمایی غزالی، عکس و فیلم را می‌گیرند و شبیه آن لوکیشن را می‌سازند، اما در شهر مجبوریم لوکیشن‌هایی را پیدا کنیم که بتوانیم با بازسازی، شبیه گذشته کنیم. مثلا خانه جوانی خانواده «ایرانی»، در پامنار بود؛ خانه‌ای که قبلا سریال «سمندون» در آن ساخته شده بود و به آن می‌گفتند «خانه سمندون». یکی آن جا دست‌ نخورده بود که می‌شد در آن کار کرد و بعضی لوکیشن‌های تک‌وتوک. درمجموع شبیه‌سازی گذشته به خصوص دهه‌های ۱۳۱۰ و ۱۳۲۰ خیلی سخت است.

به شدت! ایشان حتی روی دکمه بازیگرش هم وسواس داشت و این وسواس، خیلی هم کمک کرد تا همه‌چیز طبیعی‌تر جلوه کند. یادم است دکمه لباس رضاشاه (سعید راد) دکمه‌ای که در عکس دیده می‌شود، نبود و بچه‌های صحنه، چند وقت به دنبال آن دکمه می‌گشتند! آقای جوزانی می‌گفت این دکمه باید همان دکمه داخل عکس باشد. خودروی رضاشاه را هم یادم است پدرم از موزه آورد تا دقیقاً همان خودرو باشد. یعنی خودرویی که سعید راد در سریال «در چشم باد» سوار می‌شود، خودروی اصلی رضاشاه است.

دقیقا همان یک سکانس است. بله، این‌هاست که باعث می‌شود بعد از ۱۵ سال سریال پخش می‌شود و مردم هنوز آن را دنبال می‌کنند. در شبکه‌های اجتماعی پیام‌های زیادی از مردم دارم که می‌گویند ما با شهادتت گریه کردیم و … .

(می‌خندد) بله، البته من خود آقای جوزانی را مقصر نمی‌دانم، اما یک سری از عوامل گاهی کم‌کاری می‌کنند. این‌طور گاف‌ها به همکاران صحنه ربط دارد. این را هم بگویم که به هر حال ساخت یک سریال عظیم پنج ساله، که هر روز شاید ۲۰۰ هنرور داریم،خیلی سخت است.  کنترل این‌ها بسیار سخت است و بعضی عوامل پشت صحنه باید حواسشان می‌بود که خب نبود.

خیلی جذاب است. خب من اولین بار بود که جلوی دوربین می‌رفتم، چون قبل از آن فقط دستیاری می‌کردم. قبل از آن بعضی من را ترساندند و گفتند آقای اکبر عبدی نمی‌گذارد بازی کنی! کامبیز دیرباز، پارسا پیروزفر و … هم همین‌طور. می‌گفتند بازی‌ات را می‌خورند و از این اداهای بازیگری دارند که باید حتما خودشان دیده شوند. با این حال این چهره‌ها خیلی به من کمک کردند. یادم هست پارسا پیروزفر می‌گفت بیا تمرین کنیم. من گفتم که شنیده‌ام تو اجازه نمی‌دهی بازیگر مقابلت بازی کند. او هم پاسخ داد که هرچقدر تو خوب بازی کنی، بازی من بهتر دیده می‌شود. کامبیز دیرباز و مرحوم ماه‌چهره خلیلی هم خیلی به من کمک کردند و خیلی احساس راحتی کردم که بین آن ها بازی کردم. خود آقای اکبر عبدی هم همین‌طور؛ چیزی که شنیده بودم، اصلا نبود. آن‌ها و آقای نیک‌پور و آقای صدیق شریف، در مجموع یک دانشگاه کامل بودند. می‌توانم بگویم با آن چه در «در چشم باد» دیدم، ۹۰ درصد اتفاقات بازیگری را یاد گرفتم.

یک خاطره جذاب دارم. وقتی «اسد» شهید شد، اعلامیه‌اش را چاپ کردند که عکس من رویش بود و با «انالله و انا الیه راجعون» شروع می‌شد. می‌خواستم اعلامیه‌اش را به عنوان یادگاری داشته باشم. یکی برداشتم و با خودم به خانه آوردم. مادرم گفت این چیه؟ گفتم کاغذ! گفت بده ببینم. اعلامیه را که باز کرد، تا یک ساعت و نیم بعد گریه کرد! می‌گفتم من که جلویت ایستاده‌ام و این اعلامیه مال فیلم است، چرا گریه می‌کنی؟! (با خنده) من آن شب مادرم را بیرون بردم، رستوران بردم و برایش کادو خریدم تا از دلش درآمد! آن اعلامیه را هم پاره کرد و نگذاشت یادگاری نگه دارم!

یک سری چیزها دست به دست هم می‌دهد که این‌طور می‌شود. من خودم تا الان ۱۰۲ فیلم کوتاه ساخته‌ و ۱۷-۱۸ جایزه خارجی گرفته‌ام. در ساخت فیلم، همان نکات ریزی که درباره‌اش صحبت کردیم، مثل گیر دادن آقای جوزانی به دکمه بازیگر و همدلی افراد تاثیر دارد. آقای جوزانی به شدت بازیگرانش را دوست داشت، حتی من که اولین بارم بود. به خاطر این نمی‌گویم که پدرم تهیه‌کننده بود، بلکه دریافت به‌موقع حقوق و این که دغدغه حقوق نداشته باشیم، هم مؤثر است. در مجموع آن موقع شرایط خیلی بهتر بود، ولی من الان اصلا چنین چیزهایی نمی‌بینم. نمی‌دانم بعد از ۱۰-۱۵ سال چه اتفاقی افتاده که آدم‌های این حرفه، این شکلی شده‌اند. شرایط طوری شده که حتی وقتی فیلم و تئاتر می‌سازیم، دلمان هم خوش نیست.

تئاتر با مردم زنده است، چون تئاتر، تصویر نیست که بتوانیم به پلتفرم‌ها بفروشیم. وقتی مردم نیایند، چرا باید بسازیم؟ در مقابل به نظرم تعطیل کردن تئاتر هم کار درستی نیست.

می‌شود، اما آدم خودش را می‌خواهد. مثلاً باید هم‌رده آقای جوزانی یا فخیم‌زاده یا میرباقری کسی باشد که بسازد. این روزها پلتفرم‌ها سریال می‌سازند، اما بعدش دیگر کسی یادش نیست. مردم «یاغی» را دوست داشتند، اما بعدش دیگر تمام شد. «در چشم باد» این ‌طور نیست و مردم یادشان هست. فکر می‌کنم متن‌ها آبکی شده و متن خوب وجود ندارد و به همین دلیل سریال‌ها در خاطر مردم نمی‌ماند.

بله، من در خانواده سینما به دنیا آمدم، اما از آن دلگیرم. هم درسش را خواندم و هم ۲۰ سال در آن کار کردم، اما می‌بینم برای پول، حاشیه، فالوئر و … کسانی را می‌آورند که این‌کاره نیستند. چرا کسی که دامن به تن می‌کند و در اینستاگرام می‌رقصد، باید بازیگر سریال شود؟ کلی بازیگر تئاتری بی‌نظیر داریم که بیکارند. من از خانواده سینما دلخورم. چرا من باید در خانه بنشینم و در تلویزیون، کسانی را ببینم که حتی حرف زدن سینمایی را هم بلد نیستند؟