آلودگی‌هوا در کلانشهرهایی مانند تهران و کرج نفس کشیدن را برای شهروندان دشوار کرده است. براساس آخرین گزارش سازمان هواشناسی نیز آلودگی هوا در این دو کلانشهر دست‌کم تا سه‌شنبه پیش‌رو افزایش پیدا می‌کند.این درحالی است که بررسی‌های انجام شده در خصوص قربانیان آلودگی هوا نیز از این حکایت دارد که هرسال تعداد بیشتری از شهروندان در کشورمان به دلیل زندگی در هوای آلوده جان خود را از دست می‌دهند.
یک رشد مرگبار
کارشناسان به شهروندان توصیه می‌کنند؛ این روزها مواجهه خود با آلودگی‌هوا را کاهش دهند، زیرا افزایش غلظت آلاینده‌های هوا سلامت و جان آنها را تهدید می‌کند.عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت نیز افزایش قربانیان آلودگی هوا را تایید می‌کند و می‌گوید: به طور میانگین در کشورمان ۱۲٫۶ درصد از مرگ‌های ثبت شده منتسب به آلودگی هواست.
شاهسونی درباره افزایش این آمار نیز توضیح می‌دهد: بررسی ها نشان می‌دهد آمار مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ حدود ۸۷ درصد بیشتر شده است.به این ترتیب با توجه به اینکه سازمان ثبت احوال تعداد فوتی‌های سال ۱۴۰۰ را حدود ۵۳۶ هزار نفر اعلام کرده است، می‌توان گفت سال گذشته بیش از ۶۷ هزار و ۵۰۰ نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند.
این درحالی است که کارشناسان نسبت به افزایش چنین آمارهای تلخی نیز هشدار می دهند، چراکه برای کاهش آلودگی هوا در کشورمان شاهد اجرای هیچ برنامه مناسبی نیستیم. برای نمونه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده به فراموشی سپرده شده است و هر روز به تعداد خودروهایی که در معابر کلانشهرهای کشور تردد می‌کنند افزوده می‌شود.برای نمونه برخی کارشناسان معتقدند معابر کلانشهر تهران ظرفیت تردد حدود ۷۰۰ هزار خودرو با استاندارد یورو۴ را دارد، اما این روزها حدود ۴ میلیون خودرو و همین تعداد نیز موتورسیکلت در این کلانشهر تردد می‌کنند.
غلظت ۶برابری آلودگی‌هوا
افزایش مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در کشور نشان می‌دهد غلظت آلاینده‌های هوا در کشورمان رو به افزایش است، اما مسئولان برای کنترل این شرایط برنامه مناسبی ندارند.این درحالی است که کارشناسان هشدار می‌دهند که شرایط آلودگی هوا در کشورمان با استانداردهای جهانی نیز فاصله قابل توجهی دارد.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره اینکه شاخص‌های آلودگی هوا در کشورمان چقدر به روز هستند؟ می‌گوید: استانداردی که سازمان حفاظت محیط زیست در کشورمان برای آلودگی هوا در نظر گرفته بر مبنای استاندارد محیط زیست امریکا است. اما رهنمودی که سازمان جهانی بهداشت در ۲۰۲۱ درخصوص آلودگی هوا منتشر کرده سختگیرانه‌تر است.آن طور که او توضیح می‌دهد به طور میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۲٫۵ میکرون در کشورمان ۶ برابر استانداردی است که سازمان جهانی بهداشت در این خصوص در نظر گرفته، چراکه میانگین سالانه این آلاینده در کشورمان ۳۰ میکروگرم بر مترمکعب است و سازمان جهانی بهداشت میزان ۵ میکرو گرم بر مترمکعب را برای این آلاینده در نظر گرفته است.
ذرات قاتل
با توجه به گفته‌های رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت می‌توان گفت ذرات معلق کمتر از ۲٫۵میکرون عامل اصلی مرگ‌ومیر ایرانیان براثر آلودگی‌هواست.دکتر شاهسونی درپاسخ به این پرسش که این ذرات چگونه باعث مرگ شهروندان می شود؟ نیز عنوان می‌کند: اگر بخواهیم این مساله را به شکلی ساده توضیح دهیم باید گفت ذرات معلق از طریق ریه وارد بدن شخص در معرض آلودگی هوا شده و سبب افزایش غلظت و فشار خون او می‌شود و به این شکل زمینه را برای سکته مغزی و قلبی و در نهایت مرگ شخص فراهم می‌کند.
به همین دلیل کارشناسان به شهروندان توصیه می‌کنند که مواجهه خود با آلودگی هوا را کاهش دهند و در صورتی که به ناچار از خانه خارج می‌شوند از ماسک‌های مناسب استفاده کنند.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در این باره توضیح می‌دهد: کودکان، سالمندان، زنان باردار، بیماران قلبی و عروقی، بیماران تنفسی، افراد مبتلا به دیابت و اشخاص چاق بیش از دیگر افراد جامعه در معرض خطر هستند. به همین دلیل این افراد باید از مواجهه با هوای آلوده خودداری کنند.آن طور که او توضیح می‌دهد در کنار استفاده از ماسک‌های مناسب شهروندان می‌توانند با گنجاندن مواد غذایی حاوی ویتامین C و E نیز در برنامه غذایی خود پیامدهای آلودگی هوا را کاهش دهند.
