کارگردان نمایش عاشورایی «معمای پریشانی»، «و او جان من است…»، «تا اشکستان»، این روزها نمایش «هتل ریتاج» را در سالن اصلی تئاتر شهر به روزی صحنه آورده است. به گفته حمید حرا تماشاگران از اجرای نمایش به خوبی استقبال کرده‌اند. با او درباره اجرای این نمایش که به مناسبت ایام فاطمیه روی صحنه رفته است به گفت وگو نشسته‌ایم.
حمید حرا که بیشترین سابقه خود را تولید و اجرای آثار مذهبی و آیینی دانست درباره رسیدن به موضوع نمایش «هتل ریتاج» گفت: «در تحقیقات متوجه شدم که در لابه‌لای تاریخ اتفاقاتی و حقایقی وجود دارد که در کتاب‌های تاریخی از آن اثری نیست. در طول تاریخ بسیاری از نقل‌ها دچار تغییر و تحول شده است. از جمله یک سری اتفاقات مربوط به صدر اسلام که در لابه‌لای کتاب اصیل و قدیمی هست اما در نشرهایی که از آن صورت گرفته دچار تحولات، کتمان و پنهان شده است و ما از آنها نقل‌هایی را نداریم. از طرفی ما نیاز به فضایی داشتیم که در کتاب خطی معتبر وجود داشت، اما در طول سالها دچار تحولاتی شده به همین دلیل می‌خواستیم نقل تاریخی با فضای معاصری را روایت کنیم که در طول زمان و تاریخ تغییراتی کرده است.»
در این نمایش به «ماجرای فدک» از زاویه و نگاه دیگری پرداخته شده است که تلفیقی از زمان معاصر و رفتن به اتفاقات زمان صدر اسلام است، درست برخلاف نمایش پیشین او که صرفا در زمان گذشته می‌گذشت. او در این باره که مخاطب امروز به فضای امروز یا گذشته برای روایت نیاز دارد تصریح کرد: «به دلیل نیاز مخاطب امروز به سراغ نمایش «هتل ریتاج» رفتیم. چرا که مخاطب امروز دوست دارد، اگر اتفاقاتی از گذشته می‌ببیند، مبنی بر اتفافات امروز باشد. ما نمایش را از فضای معاصر و در یک هتل شروع کردیم و به گذشته رفتیم. می‌خواهم بگویم که مخاطب با فضای امروزی بهتر و عمیق‌تر ارتباط می‌گیرد.»
جذب مخاطب دغدغه کارگردانان است. خصوصا در شرایط اجتماعی امروز که مخاطب حال و حوصله دیدن تئاتر ندارد. حال اگر فضای مذهبی باشد جذب مخاطب چندین برابر سخت‌تر خواهد شد. این کارگردان در این باره گفت: «ما در کارهایمان با مخاطب دچار مشکل نبوده‌ایم. هیچ وقت هم مخاطبان را به شکل ارگانی دعوت نکرده‌ایم. در سال گذشته و امسال تقربیا ۹۰ درصد سالن را براساس فروش بلیت پر کردیم. تنها کاری که ما کردیم این بود که بلیت را ارزان ارائه کردیم و به جنبه اقتصادی و سود درخشانی از کار نبودیم. سال گذشته بلیت نمایش «تا اشکستان» را ده‌هزارتومان قرار دادیم و امسال به دلیل افزایش هزینه‌ها، مبلغ بلیت را ۲۵ هزارتومان قرار داردیم و طی این شب‌ها که نمایش اجرا شده سالن با خرید بلیت مردم پر بوده است.»
او در ادامه به مشکلات دیگر نمایش‌ها برای فروش بلیت و پر کردن سالن اشاره کرد: «می‌دانم برخی از دوستان برای جذب مخاطب دچار مشکلاتی بودند. ما امکان استفاده از تبلیغات تلویزیونی برای تئاتر نداریم. این مشکل بین همه دوستان تئاتری مشترک است. در گذشته امکان تبلیغ تئاتر در تلویزیون وجود داشت، اما در حال حاضر این امکان وجود ندارد. به همین دلیل به سمت تبلیغات از طریق فضای مجازی رفتیم. مخاطبانی که ما را در این ۲۰ ساله دنبال کردند و با فضای کار ما آشنا بودند. برای این نمایش هم متوجه اجرای جدید ما شدند، بلیت خریدند و کار را دیدند. شاید برگ برنده ما بلیت ارزان‌تری نسبت به کارهای دیگر است.»
او با تاکید بر اینکه اطلاع‌رسانی و تبلغات در طی این سالها دشوار است گفت: «با اینکه کار تبلیغات در حوزه تئاتر سخت است، اما اگر گروه‌های تئاتری همت کند، مخاطب هنر دوستی که دلش بخواهد کار خوب و جدی ببیند کار را پیدا می‌کند.»
کارگردان نمایش «هتل ریتاج» بر امتیاز بلیت ارزان تاکید دارد و این سوال را پیش می‌آورد که آیا به این مبلغ هزینه‌های تولید نمایش و اجرا در طول حداقل ۲ هفته را در می‌آورد. او در این باره گفت: «قطعا هزینه‌ها در نمی‌آید. اما افراد دیگری ما را در این مسیر کمک می‌کنند. باید بگویم که این کمک‌ها از سوی ارگان‌ها نیست.»
حرا در پاسخ به این پرسش که چه کسانی هزینه‌های نمایش را تامین کرده‌اند گفت: «اشخاصی در هزینه‌های تولید تئاتر به ما کمک کردند و البته خیلی اصرار دارند که ما اسامی آنها را جایی بازگو نکنیم. این افراد اسپانسرهای هنردوست هستند و دوست دارند از آثاری که قرار است حقایق را خوب و پاکیزه بگویند حمایت کنند. به جای اینکه مثلا به مردم غذا بدهند ترجیح می‌دهند که یک کار هنری را به روی صحنه ببرند و هنر را از لطف خودشان بی‌بهره نمی‌گذارند. همچنین ما بخشی از هزینه‌های تولید تئاتر را از گیشه دریافت می‌کنیم و بخش دیگر آن را از سوی اسپانسرها تامین می‌شود.»
نمایش در هتلی به نام ریتاج می‌گذرد. هتلی که پذیرای مسافران مسلمان از کشورهای مختلف برای زیارت رسول‌خدا به مدینه آمده‌اند. در این هتل یک خانواده ایرانی، ۲ دانشجو از فرانسه که اهل نیجریه و پاکستان هستند، یک نفر از انگلستان و چند نفر از اهالی عربستان در این هتل اقامت دارند. گم شدن شی قیمتی یک مسافر بستری می‌شود که فلش بک‌هایی به دوران پس از فوت پیامبر اسلام (ص) و اتفاقاتی که در آن دوران رخ داد، زده شود تا واقایع آن روزها به نمایش دربیاید. او درباره شخصیت‌پردازی این نمایش و ایجاد تغییر در تاریخ برای ایجاد جذابیت در داستان معتقد است: «همواره سعی کرده‌ام که به تاریخ وفادار باشم و حتما از کتاب و منابع مستند تاریخی استفاده کنم. سعی می‌کنم که حداقل تغییرات و دراماتیزه کردن را در کار تاریخی لحاظ کنم. اما عناصر جذابی را چاشنی نمایش می‌کنیم تا مخاطب را جذب کنیم. مثلا در نمایش «هتل ریتاج» پنجره‌ای وجود دارد که شخصیت‌ها از آن عبور و مرور می‌کنند. در حقیقت این پنجره‌ای رو به حقیقت است. در بستر معاصر تاریخ را روایت می‌کنیم.»
نمایش «هتل ریتاج» تا ششم دی ماه روی صحنه خواهد بود و بازیگرانی همچون اشکان اردستاتی، سیروس اسنقی، مرتضی اصغری، مسعود اصغری، محسن افشار، مهدی بیابانی، مهدی جواهرپور، پیمان خراسانی، سید علی زاهدی، سید امیرحسین سکاکی، علیرضا شمایی، رضا طهماسبی، علیرضا عمرانی، امیرحسین نیک پنجه، محمدامین نیک پنجه، سید محمدمهدی هاشمی دانا در آن بازی دارند. در این نمایش خبری از بازیگران چهره یا سوپراستار نیست، امری که برای کشاندن مخاطب به سالن‌های تئاتر استفاده می‌شود. این کارگردان تئاتر در این باره گفت: «هنرمندان برای اینکه بتوانند هزینه‌های نمایش خود را تامین کنند از سوپراستار استفاده می‌کنند تا بتوانند گیشه خود را پررونق‌تر بکنند. اما ما چنین دغدغه‌ای نداریم که هزینه‌های نمایش را از طریق سوپراستار دربیاریم. البته وقتی سوپراستارها در نمایشی حضور دارد، مبلغ بالایی را طلب می‌کندکه آورده سنگینی را برای گروه دارد. ما از بازیگرانی که قبلا در کارهای مذهبی- دینی بازی کردند دعوت کردیم.»
حرا در آخر گفته‌های خود تاکید کرد: «ما اینبار تلاش نداشتیم که صرفا نمایش سوگواره اجرا کنیم، حدود ۵۰ درصد از اتفاقاتی که در نمایش می‌افتد جذاب و شیرین است. مابقی اتفاقات تراژدی است. به عبارت دیگر تماشاگران هم خنده خوبی می‌کنند و هم گریه خوبی می‌کنند. یعنی نخواستیم که صرفا داستانی مبنی بر تراژدی نقل کنیم. چرا که خواستیم مخاطب به دلیل شرایط روز آرامشی را کسب کند.»
عکس‌ها: رضا معطریان
