ساخت قهرمان برای گروه سنی کودک و نوجوان اگر دشوار‌ترین کار نباشد، قطعا جزو سخت‌ترین‌هاست. خلق شخصیت‌های بومی که کودک و نوجوان بتواند با آن ارتباط برقرار کند و منش او را در زندگی واقعی در پیش بگیرد، کاری است که به پژوهش و کار جدی نیاز دارد.
یکی از قالب‌هایی که می‌توان چنین شخصیت‌هایی را به مخاطب ارائه کرد، انیمیشن است. «ماجراهای نوید» را باید یکی از موفق‌ترین‌ها در حوزه ساخت انیمیشن دانست که توانسته مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند. نوید پسربچه‌ای است که دغدغه کمک به دیگران را دارد و در همین میان، با چالش‌هایی مواجه می‌شود. او در هر قسمت، یکی از قهرمان‌ها -در حوزه‌های مختلف- را الگو قرار می‌دهد تا بتواند رفتاری قهرمانانه داشته‌باشد. ماجراهای نوید تاکنون در سه قسمت پخش شده و قرار است قسمتهای دیگر آن هم در سال جاری تولید و روانه آنتن شود. به منظور بررسی این انیمیشن، با محمدرضا فرزادمهر، تهیه‌کننده مجموعه ماجراهای نوید گفت‌وگو کرده‌ایم.
محمدرضا فرزادمهر، تهیه‌کننده انیمیشن ماجراهای نوید، در خصوص ایده اصلی تولید این انیمیشن به جام‌جم می‌گوید: مسأله اصلی ما بحث قهرمان بود. چون می‌دیدیم حضور قهرمان در سینمای کشور کمرنگ شده و همین مسأله باعث شده کارکردی که بازنمایی قهرمان در سینمای کشور دارد هم به چشم نیاید. از طرفی هم بچه‌های کشور یعنی نونهالان و نوجوان‌ها به واسطه این‌که قهرمانی جلوی روی‌شان نیست، به سمت کاراکترهای غربی رفته‌اند که با بوم فرهنگی و سبک زندگی ما تناسبی ندارد. به همین دلیل به این فکر کردیم که باید در این حوزه کاری انجام دهیم و به دلیل خالی بودن سبد محصولات فرهنگی، ژانر نونهال را برای این کار انتخاب کردیم. ژانر تیزر انیمیشن سه بعدی را به این خاطر انتخاب کردیم که به دلیل کیفیت سینمایی اثرگذار است و گیرایی بالایی دارد. از طرفی هم به دلیل زمان کوتاه، تعدد پخش بالایی دارد. مثلا قسمتهای قبل گاهی تا ۱۰ بار در روز هم در جدول پخش گنجانده می‌شد. ژانر تیزر انیمیشن سه بعدی را قبلا در تلویزیون آزموده بودیم اما چند سالی مسکوت ماند و ما تلاش کردیم با این انیمیشن دوباره آن را زنده کنیم. تلاش کردیم به واسطه تعدد پخش بالا، قهرمان را در ذهن بچه‌ها نهادینه کنیم.
دلیل کوتاه بودن انیمیشن «نوید»
وی در خصوص دلیل کوتاه بودن این انیمیشن عنوان می‌کند: رساندن انیمیشن‌های این چنینی از نظر تولید و اجرا با زمان بیشتر همراه می‌شد و برای رساندن آن به آنتن با فوریت زمانی روبه‌رو می‌شدیم و چون روزی نهایت یک تا دو ثانیه می‌توانستیم تولید داشته‌باشیم، در صورت بالا رفتن زمان کلی، دیرتر می‌توانستیم کار را نهایی کنیم. در کل کار بسیار پرزحمتی است.
فرزادمهربا اشاره به این‌که تمرکز قسمتهای ابتدایی این انیمیشن روی ورزش‌های اصیل ایرانی است، تصریح می‌کند: ما یک هسته فکری در تیم تولید داریم که موضوعات را به ما می‌رساند و مسائل روز یا مهم را تشخیص می‌دهد. مثلا به این می‌رسیم که نیاز داریم به بچه‌ها ظرفیت بی‌نظیر قهرمانی و پهلوانی را معرفی کنیم. این مسأله دو هدف را برای ما تامین می‌کند؛ نخست این که بچه‌ها در مسیر زندگی و رشدشان می‌توانند از منابع درست و مطمئن اخلاقی و شخصیتی الگو بگیرند و رشدی قابل توجه داشته‌باشند. یعنی به جای آن‌که از فلان شخصیت هالیوودی الگو بگیرد، از شخصیتی که برای خودمان، آداب و رسوم و سبک زندگی خودمان است الگو بگیرند. هدف دوم، در جهت رشد جمعی است. نکته قابل تاملی که در قشر جوان تلقین می‌شود، ناامیدی است. ما با یک تفکر مسموم مواجه هستیم که معتقد است «دیگر نمی‌شود» و «دیگر فایده ندارد» و بر همین اساس باید از کشور رفت. این مسأله از طرف برخی رسانه‌های این طرفی و رسانه‌های غربی القا می‌شود. ما در ادامه ساخت این انیمیشن، می‌خواهیم با رفتن سراغ بقیه گروه‌های قهرمانی مثل علمی و پزشکی، این مسأله را بگوییم که چطور نشدها با وجود همه محدودیت‌ها به شدن تبدیل شده‌است. در واقع به بچه‌ها بگوییم «دیدید که شد» و ایستادند و مشکل را حل کردند. یعنی تزریق امید و نگاه و فرهنگ ممکن شدن، فرهنگ توانستن، گفتن این‌که ایران ما افراد بسیار بزرگی دارد و حالا نوبت شما گروه نوجوان است.
تیم بعد را آماده کنیم
وی در خصوص دلیل استفاده از هشتگ «تیم بعد» در انیمیشن ماجراهای نوید، می‌گوید: این عنوان زنجیروار به همین توضیحاتی متصل است که گفتم. من خودم دهه هفتادی هستم و زمانی که گل کوچک بازی می‌کردیم و یک تیم می‌باخت، می‌گفتیم «تیم بعد». منظورمان این است که نوبت، نوبت نسل جوان و تیم بعدی است که بیاید و نقش‌آفرینی کند. الان نوبت دهه هشتادی‌هاست. به هر حال نسل‌های قبل هرچه بودند، در جهت پیشرفت کشور کار کردند. الان نوبت را باید به نسل بعدی داد. الان نوبت نویدهاست که بیایند و نقش‌آفرینی کنند. از طرفی به بچه‌ها بگوییم که بیایند و مسئولیت تیم بعدی را بپذیرند. فرزادمهر تصریح می‌کند: شخصیت نوید یک نوع خیرخواهی دارد که نمی‌تواند بی‌تفاوت از کنار بار روی زمین مانده پیرزن همسایه بگذرد یا نسبت به گِلی شدن یا اذیت دوستش بی‌تفاوت بماند. او تلاش می‌کند به نوعی این مسائل را حل کند که با راه حل ساده هم سراغ آن نمی‌رود. این کار را با راه حل‌های محیرالعقول انجام می‌دهد که ویژگی نسل دهه ۸۰ و ۹۰ است؛ نسلی که چارچوب گریزی‌هایی دارد که ما به ذهن‌مان نمی‌رسد. مثلا برای این‌که بار همسایه را بردارد، به شکل معمولی برنمی‌دارد بلکه با فرمت ورزنه‌برداری آن را بلند می‌کند. آنچه در شخصیت نوید به آن پرداختیم و از ویژگی‌های این نسل است، چارچوب‌شکنی، تخیل و الهام گرفتن است. این رویاپردازی نوید، یک پا در نویدبخش بودن شخصیت اصلی دارد. مجموعه این موارد پیرنگ و بنیه کلی کار را تشکیل می‌دهد.
بچه‌ها انتظار «نوید» را می‌کشند
وی در خصوص تلاش عوامل برای کنار زدن قهرمان‌های غربی و نشان دادن پوشالی بودن آنها، می‌گوید: در ساخت ژانر تیزر انیمیشن، مضمون از فرم جلو می‌زند. به واسطه این‌که کار جذاب، فان و شوخ‌طبعانه است و بچه‌ها با واکنش تند با آن روبه‌رو نمی‌شوند. حتی آن غولی که نوید در یکی از قسمت‌ها برای رها کردن دوستش از آزار او سراغش می‌رود هالک است که باز هم یک شخصیت غربی است اما طوری پیش بردیم که تماشاچی دوست داشته‌باشد نوید پیروز شود.تا الان با توجه به بازخوردهایی که گرفتیم، واکنش منفی از بچه‌ها نداشته‌ایم که مثلا چرا قهرمان‌های غربی را بد نشان داده‌باشیم. یک هفته در برنامه شاد کانال زدیم که بازخوردهای خوبی هم از آن گرفتیم. به طور کلی به نظرم خانواده ایرانی که شبکه کودک را می‌بیند، شخصیت نوید را می‌شناسد و انتظار قسمتهای بعدی را دارد. در عین حال، چون فاصله بین کارهای‌مان زیاد است، بچه‌ها گله‌مند می‌شوند که چرا این‌قدر طول کشیده و چه زمانی قسمت بعد می‌آید که همین نشان می‌دهد آن را دوست داشته‌اند. فرزادمهر تصریح می‌کند: ماجراهای نوید تنها انیمیشن تولید شده در شبکه کودک است و در سخت‌ترین کیفیت ممکن یعنی کیفیت سینمایی ورود کرده‌است. به همین دلیل‌تولید آن زمانبر است و ساخت هر قسمت حدود چهار ماه زمان می‌برد. برنامه ما این است که یک فصل ۱۲ قسمتی داشته‌باشیم که سه قسمت آن ساخته شده و ۹ قسمت را برای امسال خواهیم‌داشت. پیش تولید قسمت چهارم شروع نشده اما قسمت‌هایی را که می‌خواهیم سراغ آن برویم، می‌دانیم و برنامه‌ریزی برایش کرده‌ایم. به طور کلی در حوزه‌های شهدای علم، شهدای سلامت، شهدای محیط‌بان و ادبیات و حوزه‌های مربوط به مقاومت، سراغ شخصیت‌های متعددی خواهیم رفت. الان با توجه به این‌که شخصیت نوید به قهرمان‌های شناخته شده و سلبریتی پرداخته، دیگر می‌توان گفت خودش چهره و سلبریتی شده و می‌تواند سراغ شخصیت‌های گمنام برود.
ماجرای پویش «هواتو دارم»
تهیه‌کننده انیمیشن ماجراهای نوید در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید: ما هر قسمت را به همراه یک پویش اکران می‌کنیم. پویش این قسمت با عنوان «هواتو دارم» است. این‌که مخاطب نشان دهد هوای خواهرش را دار د. به نظرم در سبد محصولات فرهنگی رسانه‌ای به رابطه محبت‌آمیز خواهر – برادری کمتر پرداخته شده‌است. ما به بچه‌ها گفتیم با عکس و فیلم نشان دهید هوای خواهرشان را دارند. این عنوان، پویش اصلی شبکه خواهدشد و در امتداد آن، روز ولادت حضرت معصومه(س) اولین رویداد خواهر- برادری کشور را برگزار خواهیم‌کرد که همه خواهر برادرها بیایند و یک روز شاد داشته‌باشند. وی در ادامه به برخی عوامل این انیمیشن اشاره کرد و گفت: محمدمهدی محسنی، کارگردان و دکتر مهدی طهماسبی، مجری طرح این انیمیشن هستند. دکتر صادق باطنی، مدیر شبکه کودک و دکتر محمدحسین بخشی‌زاده، مدیر گروه نهال شبکه کودک هم در این کار ما را بسیار همراهی کردند.
