بی درخشش در «بی‌مادر» 

فیلم «بی‌مادر» اولین ساخته مرتضی فاطمی، پس از گذشت یک‌سال و شش‌ماه از رونمایی در چهلمین جشنواره فجر، از چهارشنبه هفته گذشته به نمایش درآمد و فعلا در شروع اکران حدود ۷۵۰ میلیون تومان فروش داشته است. «بی‌مادر» ستاره‌هایی مانند پژمان جمشیدی و امیر آقایی دارد و بازیگرانی مانند میترا حجار و پردیس پورعابدینی نیز در فیلم ایفای نقش کرده‌اند. این فیلم از یک زاویه متفاوت به سوژه آشنایی مانند رحم اجاره‌ای پرداخته است. روایت «بی‌مادر» چه ویژگی‌ها و ایراداتی دارد؟

قصه «بی‌مادر» درباره یک زوج پزشک، مرجان (میترا حجار) و امیرعلی (امیر آقایی) است که صاحب فرزند نمی‌شوند؛ بنابراین «مرجان» تصمیم می‌گیرد از طریق رحم اجاره‌ای، مادر شود. همان‌طور که از ابتدای قصه پیش‌بینی می‌شود، اتفاقات عجیبی رخ می‌دهد و تصمیم «مرجان» باعث می‌شود او و دیگر شخصیت‌های قصه «امیرعلی» و «مهروز» (پردیس پورعابدینی) بر سر دوراهی‌های سختی قرار بگیرند. همان‌طور که اشاره کردیم، سوژه «بی‌مادر» جدید نیست، اما فیلم موفق شده است از زاویه جدیدی به آن بپردازد و «مرجان» و «مهروز» را به عنوان دو مادر، با چالش‌های جالبی مواجه کند. «امیرعلی» نیز به سهم خود با چالش‌ روبه‌رو می‌شود. بنابراین مخاطب تا حدی با این سه شخصیت‌ قصه درگیر می‌شود.

گفتیم اتفاقات قصه، تماشاگر را با کاراکترها درگیر می‌کند؛ اما این ارتباط اصلا عمیق نیست و ایراد کار مربوط به شخصیت‌پردازی کاراکترهاست. به عنوان مثال، شخصیت «امیرعلی» به عنوان یک روان‌شناس موفق و تاثیرگذار معرفی می‌شود، اما این معرفی به اندازه‌ای سطحی است که مخاطب او را در این جایگاه نمی‌پذیرد. نوع مواجهه‌ای که «امیرعلی» با «مهروز» دارد، از ابتدا برای مخاطب سوال‌برانگیز است و تا انتها نیز برای او قابل توجیه نیست. «مهروز» نیز دست کمی از «امیرعلی» ندارد و رفتارهای ضد و نقیضی از او سر می‌زند. در واقع بلاتکلیفی این شخصیت‌ها به ویژه «امیرعلی» ضربه مهمی به فیلم می‌زند. شخصیت «محمود» با بازی پژمان جمشیدی نیز به عنوان برادر «مهروز» ضعیف‌ترین کاراکتر فیلم است. او شخصیتی عصبی و متعصب معرفی می‌شود، اما این کاراکتر ناگهان دچار چرخش می‌شود و تصمیمات و رفتارهایش برای تماشاگر قابل قبول نیست. اگر زمینه‌چینی لازم برای تصمیمات و تغییر رفتار شخصیت‌ها انجام می‌شد، «بی‌مادر» می‌توانست فیلم تاثیرگذار و خوبی از آب دربیاید.

شاید حضور پژمان جمشیدی و امیر آقایی، مخاطب را به تماشای «بی‌مادر» ترغیب کند، اما این چهره‌ها نیز بازی قابل توجهی ندارند. بازی آقایی یادآور کاراکترهای قبلی اوست و احتمالا کار او تحت تاثیر ضعف‌های شخصیتش قرار گرفته است. پژمان جمشیدی نیز تلاش کرده است در نقش این شخصیت جدی، خوب ظاهر شود؛ اما تلاش او نیز بی‌نتیجه بوده است. جمشیدی برای نشان دادن رفتارهای تعصب‌آمیز و خشم «محمود» در بازی خود دچار اغراق می‌شود. بازی پردیس پورعابدینی نیز به اندازه کافی تاثیرگذار نیست. میترا حجار بازی قابل قبولی دارد، اما نکته ویژه‌ای درباره بازی او به چشم نمی‌آید.