دوغ تنها فراورده غذایی ایرانی در فهرست استاندارد بین المللی کدکس (استاندارد غذا)قرار گرفت . به همین بهانه در ادامه مطلب به بررسی این نوشیدنی گوارا می پردازیم .معمولا دوغ را به روش های سنتی و صنعتی تهیه میکنند. در روش سنتی یا روستایی ماست را به همراه آب در مُشک یا کیسههای پوستی میریزند و تکان میدهند وبر اثر ضربات وارد شده، دوغ حاصل میشود.در این روش به دلیل آن که نظافت کیسههای پوستی مشکل است، احتمال آلودگی میکروبی در فراورده زیاد است. به این دلیل توصیه میشود دوغ را به صورت صنعتی یا خانگی تهیه کنید. در صنعت، ماست را با میزان مناسبی آب در تانکهای مجهز به همزن، مخلوط و بعد از اختلاط کامل، آن را با رعایت موازین بهداشتی سرد و بستهبندی میکنند. این نوشیدنی به دلیل آن که در دمای گرم محیط و در برابر فساد مقاوم است .البته دوغ صنعتی خالی از اشکال نیست. این نوشیدنی سرشار از نمک بوده و برای مبتلایان به فشار خون بالا، بیماران قلبی ـ عروقی و کسانی که دچار نارسایی کلیوی هستند بسیار مضر است. بنابراین برای آن که این افراد از مصرف این نوشیدنی مفید بیبهره نمانند، بهتر است در منزل و به صورت خانگی آن را تهیه کنند.
دوغ اگر به وسیله گاز CO2 گازدار شود، مضرات گاز افزودهشده به آن مانند نوشابههای گازدار خواهد بود.دوغ حاوی نعناع و پونه، به ترشح شیره معده و هضم غذا کمک و نفخ حاصل از دوغ را رفع می کند و دل پیچه را التیام میبخشد. این دوغ خنککننده محیط دهان است و به گردش هر چه بهتر خون کمک می کند، مجاری گوارشی را ضدعفونی می کند و برای رفع سکسکه و اسهال ناشی از گرمی هوا نافع است و به عملکرد مطلوب کبد کمک میکند.دوغ حاوی کاکوتی، مقوی قلب و معده و مسکن سردردهای ناشی از گرمی هواست و به دلیل خاصیت ضدعفونیکنندگی، کرمکش قوی و خلط آور خوبی است.دیگر خواص دوغ کاکوتی شبیه دوغ نعناع است.دوغ حاوی گلبرگهای گلمحمدی بسیار معطر، مقوی قلب و کبد و اعصاب، آرامبخش و نشاطآور و برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش، نافع و رفع کننده بوی بد دهان است.
دوغ گرمادیده
لفظ گرمادیده که این روزها روی بطری برخی دوغهای صنعتی به چشم میخورد به این معناست که دوغ حاصل بعد از آمادهشدن دوباره پاستوریزه می شود تا میکروارگانیسمهای مایه ماست کاهش یابد و دوغ ترش نشود. اغلب دوغهای معمولی این حرارت را نمیبینند.کارشناسان و پزشکان معتقدند باید از مصرف دوغ گازدار بپرهیزید. به افرادی که دارای بیماری های گوارشی هستندنیز توصیه می شود دوغ گازدار مصرف نکنند.