نحوه نمایش چهره بسیاری از افراد مثل بیماران و معتادان در قاب تلویزیون، باید با ملاحظات خاصی صورت گیرد، چراکه تلویزیون مخاطبان میلیونی دارد و همه اقشار و گروه‌های سنی آن را تماشا می‌کنند. به همین علت باید تولید محتوای صورت گرفته برای آن با دقت انجام شود.
آینه آتقی
آتقی را باید از اولین نقش‌هایی دانست که معتاد را به مخاطب نشان می‌داد. او با نشان دادن متفاوت حال و هوای یک معتاد و نمایش آن به مخاطب تلویزیون، توانست تابوی صحبت از اعتیاد را بشکند. بازی شخصیت آتقی هم باورپذیر بود و هم در زمان درست خود صورت گرفت. سریال «آینه عبرت» در سال‌های ۶۷ تا ۷۰ توسط محسن شاه‌محمدی تهیه و کارگردانی شده بود. آینه عبرت را باید ازاین جهت ماندگار وتاثیرگذار دانست که به دل بسیاری ازمخاطبان نشست و در سال‌هایی که هنوز شبکه‌های اجتماعی این قدر متنوع نشده بودند، مخاطبان بسیاری داشت. آتقی در واقع اولین معتاد تلویزیون بود. جالب است بدانید محمود دینی از بازیگران این سریال سال۶۰وارد نیروی انتظامی شده و درجه سرهنگی داشت. وقتی قرار می‌شود سریالی با موضوع اعتیاد تولید شود، به‌عنوان بازیگر نقش علی در بخش برگریزان انتخاب می‌شود. این بازیگر درباره بازی در این مجموعه گفته بود: راستش اوایل قرار بود بازیگر دیگری نقش علی را بازی کند اما به دلایلی از پروژه قهر کرد. من هم گفتم کاری ندارد که دوربین را بگذار اینجا من خودم بازی می‌کنم. خیلی اتفاقی با سه تا پلان، شدم بازیگر. همه هم استقبال کردند. از سال ۶۶ تا ۷۳ چند عنوان سریال ساختیم که هرکدام، چند قسمت داشت. درمدت این هفت سال، محمود دینی شد علی آینه عبرت، عکسش روی پوسترها و عکس‌ها رفت و یک جورهایی ستاره شده بود.
اعتیاد به روایت مسافر
آنهایی که سال ۱۳۷۹ پای تماشای سریال مسافر می‌نشستند، جملات «من یک مسافرم» را یادشان هست که چطور از بازگشت معتادان و متعهد بودن‌شان به ترک اعتیاد گفته می‌شد. سریال مسافر سال ۷۹ از شبکه پنج پخش شد و تمام تمرکز خود را بر مسأله اعتیاد و ترک آن قرار داد. قصه زندگی دختری به نام افسانه که یکباره با شخصیت‌های دیگری روبه‌رو شده و بعد از گذشت زمان به معتاد بودن آنها پی می‌برد. منیژه و دایی‌اش مجید، افرادی هستند که زندگی افسانه را دستخوش اتفاق‌های مختلف می‌کنند.تلاشی که مجید برای ترک اعتیاد می‌کند، به‌خوبی توانست یک اراده قوی را در ترک اعتیاد به نمایش بگذارد. مسافر از جمله مجموعه‌های ماندگاری بود که تلویزیون در حوزه اعتیاد تهیه و پخش کرد. بسیاری بعد از پخش این مجموعه، عنوان کرده بودند که نمایش اراده مجید برای ترک و تلاش او برای پیدا کردن خودش، تاثیر بسیاری روی افراد معتاد گذاشته بود. سریال مسافر را باید یک سریال ساختارشکن در نمایش چهره زن معتاد دانست. هرچند که قبل و بعد از این مجموعه، چهره این افراد در تلویزیون به نمایش درآمده بود اما سریال مسافر توانست آن را به شیوه متفاوتی نشان دهد.
حسرت یک مادر معتاد
سریال روز حسرت با وجود تمرکزی که روی مسائل ماورایی داشت، چهره یک زن معتاد را به‌درستی به مخاطب نشان داده بود. قصه روز حسرت درباره وکیل زنی بود که عروسش در یک تصادف قطع نخاع می‌شد. پسرش بعد از این اتفاق، سراغ زن دیگری به نام فریده می‌رفت و ماجراهای روز حسرت در ادامه شکل می‌گرفت. فریده با بازی مهراوه شریفی‌نیا نقش یک زن معتاد و باردار را بازی می‌کرد که با وجود ترک، بارها وسوسه می‌شد به سمت اعتیاد بازگردد.
ورزشکاری که معتاد شد
سریال پرواز در حباب را باید از دیگر مجموعه‌های تلویزیونی دانست که به مسأله اعتیاد پرداخته بود. بابک انصاری در این سریال نقش امید را بازی می‌کرد که جوانی ورزشکار بود اما به مرور درگیر داروهای روانگردان می‌شد. انصاری درباره این نقش گفته بود: «برای بازی در این نقش، سه مشاور روان‌شناس داشتم و تقریبا با ۴۷ بیمار معتاد به داروهای روانگردان و داروهای محرک صحبت کردم. در تمام طول کار درباره تاثیرات روزمره و سطحی این داروها و تاثیرات طولانی‌مدت آن و حتی ساختار شیمیایی داروها تحقیق مبسوطی را انجام دادم.» سریال پرواز در حباب به کارگردانی سیروس مقدم بود که به‌واسطه پرداختن به موضوع داروهای روانگردان که در آن زمان تازه و نو بود، توانست مخاطبان بسیاری داشته باشد. این مجموعه سال ۸۵ از شبکه سه روی آنتن رفت.
زمانه یک خانواده
کلیت سریال زمانه با محوریت درامی خانوادگی بود که به مرور یکی از اعضای خانواده شخصیت اصلی یعنی ارغوان، درگیر اعتیاد می‌شد. سینا، برادر ارغوان شخصیت اصلی زن سریال بود که به مرور دچار اعتیاد می‌شد. او در این سریال، جوانی اهل موسیقی بود که دچار اعتیاد شده و تلاش می‌کند ازآن رها شود. بیشتر خاص‌بودن این شخصیت را باید به‌واسطه بازی حسین مهری دانست که توانسته بود استیصال و درماندگی یک جوان معتاد را به نمایش بگذارد. سریال زمانه به کارگردانی حسن فتحی، سال۹۱روی آنتن شبکه سه سیما رفت. این مجموعه توانسته بود رفتاریک خانواده در مواجهه با مسأله اعتیاد را به شکلی واقعی روایت کند.
آزادی مشروط یک معتاد
از جمله سریال‌های جدیدی که شخصیت معتاد را به تصویر کشید، سریال آزادی مشروط بود.کلیت این مجموعه متمرکز بر مسأله کرونا و امدادرسانی تیم داوطلب بود اما شخصیتی که سروش جمشیدی آن را بازی می‌کرد، چهره یک معتاد ترک کرده را نشان می‌داد که همه به او مشکوک بودند. روایت طنزی که جمشیدی از این شخصیت داشت باعث شده بود اعتیاد به شیوه متفاوتی روی آنتن تلویزیون نقش ببندد.
زنی که معتاد بود
چهره ستاره اسکندری برای آنهایی که مجموعه داستان یک شهر را تماشا می‌کردند، در قامت یک معتاد نقش بسته است. او در مجموعه‌های دیگر تلویزیونی و نمایش خانگی هم این کاراکتر معتاد را بازی کرده بود. با این حال، بازی در قامت معتاد داستان یک شهر، متفاوت‌تر از دیگر کارهای او بود.
مجازات جایگزین برای اعتیاد
سریال محکومین که در سال ۹۶ روی آنتن رفت، به موضوع مجازات برخی مجرمان می‌پرداخت. درواقع به افرادی که سهوی مرتکب جرم کوچکی شده و پشیمان بودند، با این پیش‌فرض که نیت خود را تکرار نکنند، فرصت تازه‌ای داده می‌شد. این فرصت با این هدف ارائه می‌شد که این افراد به جای سپری‌کردن دوران محکومیت خود در زندان، مجازات‌های جایگزین شامل یک فعالیت اجتماعی را به انجام برسانند. اعتیاد هم بخشی از این جرایم بود که با برخی فعالیت‌های دیگر جایگزین می‌شد. نشان‌دادن چنین سریالی به نوعی دعوتی بود برای بازگشت به ارزش‌های انسانی و کمک به افرادی که سهوا دچار خطا می‌شدند و به دنبال جبران بودند.
اعتیاد متفاوت
تاکنون در مجموعه‌های بسیاری به مسأله اعتیاد به قرص‌های روانگردان پرداخته شده است. از جمله سریال «ما چند نفر» که توانست این نوع از اعتیاد را به تصویر بکشاند. این سریال روایتگر ماجراهای چند جوان بود که با همدیگر یک شرکت نقشه‌کشی و طراحی را اداره کردند. افراسیاب با بازی امیررضا دلاوری، فردی بود که از خارج می‌آمد و دچار اعتیاد به قرص‌های روانگردان بود. بازی خاص دلاوری توانست یک معتاد و خطری را که برای اطرافیانش دارد را به تصویر بکشد. این سریال سال ۸۵ به کارگردانی فیاض موسوی روانه آنتن شد.
پدری معتاد در گمشدگان
ترنج، سریال گمشدگان را یادتان هست؟ همان دختری که در رشته عکاسی تحصیل می‌کرد و در این حرفه مشغول بود. ترنج با مسیری متفاوت در زندگی روبه‌رو می‌شد و به مرور می‌فهمد که پدرش معتاد شده است. بهنام تشکر در قامت پدر ترنج و فرد معتاد سریال، توانست سیمای یک معتاد نگران خانواده را به نمایش بگذارد. نقشی که چالش متفاوتی داشت و به نظر می‌رسد
برای مخاطبان هم حال و هوای دیگری داشت.
نمایشی طنز از یک معتاد
همیشه هم این‌طور نبوده که چهره معتاد در سریال‌های تلویزیونی به صورت خشک و جدی نمایش داده شود. به عنوان مثال سریال بزنگاه، شخصیتی به نام نادر داشت که همه به اعتیاد او شک داشتند و بارها هم جملاتی گفته بود که خودش را لو می‌داد. بزنگاه داستان مردی معتاد به نام نادر پرور بود که به همراه دخترش درسا در کرج زندگی می‌کرد و از همسرش مریم طلاق گرفته بود. پس از فوت پدرش اوس احمد پرور، او و برادرش صابر پرور، خواهرش بهجت پرور و شوهرخواهرش توفیق اجباری بر سر تقسیم ارث و میراث پدری که یک خانه و یک نانوایی بود به اختلاف برمی‌خوردند. شخصیت نادر به واسطه حال و هوای طنزی که داشت، برای مخاطب ملموس بود. رضا عطاران با بازی در این مجموعه نقش یک معتاد بی‌خیال را بازی می‌کرد که نگرانی خانواده برایش خیلی اهمیت نداشت.
یک معتاد دوست‌داشتنی
از مجموعه‌های دیگری که چهره معتاد را به شکل طنز به نمایش درآورده بود، «نون خ» بود که چهره عمو کیوان را در قامت یک معتاد ترک کرده نشان می‌داد؛ البته ترک اعتیاد او را کسی باور نداشت و همیشه اطرافیانش این مسأله را با کنایه به او یادآوری می‌کردند. عمو کیوان عاشق خانواده بود و فریده‌جان از دهانش نمی‌افتاد. با این حال هر بار، جاساز اعتیادش را تغییر می‌داد و دنبالش می‌گشت. فضای کلی نون خ و نوع نمایش این کاراکتر، طنز بود و به همین خاطر به دل مخاطب می‌نشست.
بازیگری که معتاد نبود
ستایش، نامی آشنا برای سریال دوستان است. این مجموعه روایتگر زندگی دختری به نام ستایش بود که بعد از مرگ برادرش، همسرش را هم از دست می‌دهد و با چالش‌های زیادی در ارتباط با خانواده همسرش روبه‌رو می‌شود. پای اعتیاد از جایی وارد سریال ستایش می‌شود که طاهر به واسطه دشمنی‌های بسیاری که با او دارند، با اتهام حمل تریاک روبه‌رو شد و بعد از فرار از دست ماموران، تصادف کرد و از دنیا رفت اما در بخش‌های دیگر سریال هم بحث اعتیاد مطرح می‌شد و بازیگرانی مثل مختار سائقی که پیش از این هم در قامت معتاد بازی کرده بودند، نقش‌آفرینی می‌کردند. نکته جالب اینجاست که خود این بازیگر بارها اعلام کرده که حتی سیگار هم نمی‌کشد اما بارها نقش معتاد به او پیشنهاد شده است. البته او این را هم گفته که دوست دارد در نقش پدرخوانده مواد مخدر بازی کند. سائقی گفته بود: دوست دارم نقش گادفادر (پدرخوانده) ای را بازی کنم که مواد مخدر را جابه‌جا می‌کند. این نقش را اگرچه باز به‌نوعی تیپ شدن معنا می‌شود، خیلی دوست دارم و می‌دانم به بهترین شکل می‌توانم آن را ارائه کنم. در تله‌فیلمی نقش پدری را بازی می‌کردم که دختر تحصیلکرده و ویلایی دارد و ثروتمند است. کار خوبی از آب درآمد و برای حضور در جشنواره‌های خارجی بود اما نقش پدرخوانده هرگز قسمتم نشد.
معتادی که ایدز داشت
سریال پریا به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده از‌جمله مجموعه‌هایی بودکه چهره یک معتادرا نشان می‌داد.عمار تفتی دراین مجموعه نقش یک معتاد را داشت. او پیش ازاین سریال هم، در مجموعه‌های رنگ شک و…علاوه بر اعتیاد به شیشه، نفر دوم یک باند مواد مخدر را بازی می‌کرد. قصه مجموعه پریا ازجایی آغاز می‌شد که پریا پس از چند سال دوری از ایران به کشور بازمی‌گشت و با کیوان، پسرخاله‌اش ازدواج می‌کرد. کیوان به واسطه شرکت در یک مهمانی، به ایدز مبتلا شده بود و این سریال توانست فرهنگ‌سازی متفاوتی درباره این بیماران انجام دهد.عمار تفتی دراین سریال، نقش شهرام را بازی می‌کرد که مسبب ابتلای کیوان به ایدز بود. این مجموعه‌ها تنها بخشی ازسریال‌هایی بود که درتلویزیون به نمایش درآمده است ودرحقیقت برجسته‌ترین یا شناخته‌شده‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی بود.باید به این نکته هم اشاره کردکه علاوه‌بر سریال‌ها، برنامه‌های مختلفی هم از صداوسیما پخش شد که حول‌محور اعتیاد بود.
