پیشکسوتان رادیو ولینعمتان و برکت معاونت صدا هستند و همچون نگین انگشتری در جمع اهالی رادیو میدرخشند؛ عزیزانی که سالها در عرصه تهیهکنندگی، گویندگی و گزارشگری و… تلاش کردند و از هیچ کوششی برای شاد کردن مخاطبانشان دریغ نکردند.
عذرا وکیلی، مادر مهربان رادیو صحبتهایش را با یادآوری آغاز کارش در رادیو شروع میکند و میگوید: سال ۱۳۴۵ با برنامه نوجوانان در رادیو کارم را شروع کردم. از نهم دبیرستان زمانی که در مدرسه مشغول تحصیل بودم با شرکت در آزمون بهعنوان گوینده پذیرفته شدم. دیپلم را که گرفتم سال۱۳۴۷در برنامههای نمایشی از من دعوت شد و به من گفتند که باید دوره ببینم. آن زمان پیش استاد صادق بهرامی، کارگردان نمایشهای رادیویی دورههای لازم را دیدم.
برنامههای من برای خردسالان همیشگی بود
پیشکسوت رادیو ادامه میدهد: پس از گذراندن دورهها درادامه ازمن برای نمایش«داستانهای شب» و «برنامه خانواده» که علی محمدی کارگرانی میکرد، دعوت شد و کار کردم. درمجموعه نمایشهای رادیویی جانی دالر که حیدر صارمی کارگردانی میکرد، بازیگر بودم. بعدها با کارگردانهایی همچون صادق بهرامی و ژاله علو و…کار کردم. دو سال که ازکارم گذشت، در عین حالی که مشغول بودم، دوست داشتم که کار تهیهکنندگی هم انجام دهم، آن هم لازمهاش یادگیری بود. آموزشها را پیش استادان رادیو بهعنوان دستیار آموختم. از سال۱۳۵۰تهیهکننده بودم ولی از سال۱۳۵۲بعد ازبه دستآوردن تجربیات، تهیهکننده و گوینده برنامه خردسالان شدم. عذرا وکیلی یادآوری میکند: گرچه من تهیهکننده بودم اما زمانی که یک بار خودم اجرا کردم، زمانی که برنامه را شنیدهاند به من گفتند که اجرا هم با خودت.آن زمان پروین چهرهنگار کودک ومن هم خردسال رابهعهده گرفتم که بعد ازمدتی تهیهکنندگی کودک را به من دادند. تهیهکننده سلام کوچولو خاطرنشان میکند: من ۵۲سال فعالیت در عرصه کودک وخردسال انجام دادم. با توجه به تجربه تهیهکنندگی، تهیه خیلی از برنامهها را بهعهده گرفتم گرچه برنامههای من برای خردسالان همیشگی بود.
مادرانههای عذرا وکیلی
وکیلی میگوید: سال ۱۳۴۹ ازدواج کردم و یک سال بعد، سال۱۳۵۰بود که مادرشدم؛ سه تا دختر و پنج تا نوه دارم. حدود دو سال پیش با برنامه خردسال خداحافظی کردم. در حال حاضر هم بیشتر به کسانی که در زمینه کودک کار میکنند کمک میکنم، مشاوره و آموزش میدهم. یک آیتم از برنامه خانواده که روزهای پنجشنبه از شبکه رادیویی ایران با عنوان «صدای زندگی» پخش میشود را بهعهده دارم؛ در این برنامه با بچهها و گاهی هم با توجه به شرایط با بزرگترها صحبت میکنم. در خانه هم به کارهای دیگر میرسم، به عزیزان و دوستانی که از شهرستانها تماس میگیرند و برنامه میفرستند راهنمایی و مشاوره میدهم.
دلم میخواست کارها به بهترین شکل انجام شود
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مادر شاغل بهتر است یا مادرخانهدار، میافزاید: به نظر من مادرخانهدار بهتر است، برای این که بیشتر میتواند در کنار فرزندانش باشد و از وجود بچهها لذت ببرد و بزرگ شدن بچهها را ببیند. مادر شاغل سختیهای زیادی میکشد، بهخصوص اگر مادری باشد که توجه بیشتری به همسر و فرزندانش داشته باشد، مثل خودم که خیلی به من فشار میآمد. چون خیلی تلاش میکردم و همیشه میخواستم که کارم را چه در اداره و چه در منزل، به بهترین شکل ممکن انجام دهم. به همین دلیل هم در محل کارم و هم در خانه خیلی تلاش میکردم که کارها را به درستی انجام دهم.
همیشه تلاش میکردم که بچهها غذای خانگی بخورند
وکیلی یادآوری میکند: همیشه تلاش میکردم که بچهها غذای خانگی بخورند و همه چیز آماده باشد. البته همسرم خیلی به من کمک کرد. اگر مشارکت و همکاری همسرم نبود، من نمیتوانستم ۵۰ سال کار مستمر و زیاد داشته باشم. بعد از ۲۵ سال کار، بازنشسته شدم اما مجدد ۲۵ سال دیگر هم اضافه کار کردم. وکیلی معتقد است: بهنظرم اگر یک مادر شاغل نباشد و کار نکند بهتر است، چون راحتتر است و به استراحت خودش میرسد. مادران شاغل باید کمتر استراحت کنند، کمتر بخوابند و برنامهریزی داشته باشند. مشارکت خانواده و همکاری بین همسرحتما باید باشد. فرزندان بزرگتر باید همکاری داشته باشند تا فشار کاری به روی یک نفر نباشد. مادر که ستون خانواده است، اگر مریض شود که هیچ.
قدر لحظات با بچهها بودن را بدانید
پیشکسوت رادیو به مادران توصیه میکند که قدر لحظات با بچهها بودن را بدانندومیافزاید: پیشنهادم به مادران این است که لحظات با بچهها و با فرزندانشان بودن را از دست ندهند. خیلی ضروری است که مادر،بزرگ شدن، تغییر و تحول فرزندش را ببیند. مادر فکر نکند که فقط کار اداره است، اگر قراراست هم شاغل وهم مادرباشد، باید بیشتر به فکر بچه وفرزندانش باشد.من آن زمان فشار کاریام زیاد بود.پیشنهاد کاری زیادی داشتم؛هم شهرستان وهم تهران آموزش میدادم.برای شبکههای مختلف ودرنمایشهای گوناگون فعال بودم ودرهمه شبکهها بودم وبیشترهم نمایش کارمیکردم اما کاراصلی من دررادیو ایران بود.من برنامه «از سرزمین نور» را پنج سال تهیهکنندگی کردم و۵۰سال هم درحوزه خردسال تهیهکننده ومجری بودم.برنامههای متنوعی را تهیه کردم. جز قالب نمایش داستانهای شب برنامههای مذهبی، برنامههای صبحگاهی وعصرگاهی راهم بهعهده داشتم.
کسانی که برای کودک کار میکنند، بدانند
عذرا وکیلی در پایان یادآوری میکند:کسانی که برای کودک کارمیکنند،بدانند نسل جدید نسلی است که با بچههای قدیم تفاوت دارد. بچههای الان و نسل کنونی باهوش هستند.بچهها باید به بزرگترها اعتماد پیدا کنند.