نترسید، پرواز کنید. شاید کمی سخت باشد اما تجربه نکردن، آرزو داشتن و در حسرت حس پرواز بودن سخت‌تر است…
بعضی‌ها عاشق هیجان‌اند. برایشان خیابان، بیابان، کوه، دشت و دره فرقی نداره همه جا دنبال هیجان می‌گردند، دنبال آدرنالین! کسانی هم دوست داشتند، می‌توانستند دو بال داشته باشند برای پرواز و اوج گرفتن در آسمان آبی؛ فارغ از جاذبه زمین، معلق شدن در هوا! شاید بارها چشم‌مان به کسانی خورده باشد که با چترهایی پارچه‌ای رنگارنگ در آسمان پرواز می‌کنند و با خودمان بگوییم چه دیوانگانی! اما اینان همان شیفتگان هیجان و پروازند.
پاراگلایدینگ یا پاراگلایدر به عنوان رشته‌ای که کمتر از ۳۰ سال است در ایران شکل گرفته این روزها در حال شناخته شدن بین مردم است و تحت نظر انجمن ورزش‌های هوایی کشور و زیر نظر فدراسیون انجمن‌های ورزشی فعالیت می‌کند.
در این گزارش قرار است با این رشته ورزشی و چالش‌های آن بیشتر آشنا شویم که در این زمینه با دبیر انجمن ورزش های هوایی و دو خلبان زن و مرد حاضر در این رشته گفت‌وگوهایی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
پاراگلایدر رشته‌ای مردانه نیست
شاید هنوز هم برخی این تصور کلیشه‌ای را داشته باشند که پاراگلایدر بیشتر رشته‌ای مردانه است اما امروزه شاهدیم که زنان زیادی در این رشته فعالیت دارند. هر چند تعداد مردان نسبت به زنان در این رشته بیشتر است اما نمی‌توان به این رشته صفت مردانه داد.
حمید سراجان، دبیر انجمن ورزش‌های هوایی در مورد تعداد زنان پاراگلایدر سوار گفت: “هر سال متغیر است اما کسانی که به صورت مستمر و قهرمانی فعالیت می کنند حدود ۳۰، ۴۰ نفر هستند که مرتب در مسابقات شرکت می‌کنند و رنکینگ‌های داخلی و خارجی دارند. از نظر قهرمانی، مردان هم حدود ۱۰۰ نفر هستند که در رده‌بندی‌ها حضور دارند.حدود ۳۰، ۴۰ نفر خانم هستند که مرتب در مسابقات شرکت می‌کنند و رنکینگ‌های داخلی و خارجی دارند. از نظر قهرمانی، مردان هم حدود ۱۰۰ نفر هستند که در رده‌بندی‌ها حضور دارند. حضور کمتر زنان به این است است که این ورزش بیرون از شهر انجام می‌شود و محدودیت‌هایی وجود دارد با این حال تعداد زیادی از آنها در این رشته فعال هستند. ”
ندا توتونچی یکی از زنانی است که در این رشته فعالیت دارد. او پرواز را از سال ۹۸ شروع کرد، در مسابقات قهرمانی کشور هدف‌زنی در سال ۱۴۰۰ سوم شد و به عنوان پدیده مسابقات هایک اند فلای انتخاب شد. او در مورد حضورش در این رشته به ایسنا گفت:” اول دوست داشتم از هواپیما سقوط کنم اما برای سقوط باید اول چتر را یاد می‌گرفتم. فکر می‌کردم چتر سقوط و پاراگلایدر به یک شکل است چون علمش را نداشتم. به همین دلیل سراغ پاراگلایدرآمدم که کنترل چتر را یاد بگیرم اما دیدم که دنیای پاراگلایدر خیلی جذاب‌تر از سقوط است. ۱۹ سالم بود و قبل از آن هیچ آشنایی با این رشته نداشتم. فقط چند فیلم در رابطه با سقوط دیده بودم که از طریق فضای مجازی بود اما چون از بچگی هیجانات را دوست داشتم، سراغ این رشته آمدم. دیگر با برادر و پسر عمویم آموزش را شروع کردیم.”
کلادیا بولگاکوف یکی از بزرگترین زنان پاراگلایدرسوار است که در رتبه سوم جهان قرار دارد. او در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ قهرمان جهان شد و تجربه پرواز در آلپ را هم دارد. تجربه‌ای عجیب و جذاب که شاید هر کسی جرات آن را نداشته باشد.
داستان یک رسم قدیمی
«سولو» یکی از رسم‌های قدیمی در پرواز است که بعد از اینکه خلبان برای اولین بار به صورت انفرادی پرواز می‌کند، بعد از فرود روی سرش یک سطل آب سرد می‌ریزند که نوعی خوشامدگویی است و هم برای اینکه ترس و اضطراب اولین پرواز از بین برود. خلبانان پاراگلایدر سوار هم بعد از اولین پروازشان این رسم قدیمی را اجرا می‌کنند.
توتونچی در مورد اولین پرواز و سطل آبی که روی سرش ریخته شد، می‌گوید”اولین باری که تنهایی پرواز کردم، استادم گفت به هیچ چیز دست نزن اما قرقره بی‌سیمم چرخیده بود و بی‌سیمم قطع شد. خیلی ترسیده بودم. هیچ فرمانی نداشتم. صدایی که همیشه به من دلگرمی می‌داد قطع شده بود و با خودم فکر می‌کردم چرا روی هوا آمده‌ای، اصلا اینجا چه می‌خواهی؟ فقط از طریق تئوری‌های استادم لند کردم(فرود آمدم) و وقتی فرودآمدم به جای یک سطل دو، سه سطل آب روی سرم ریختند. آن لحظه خیلی خوشحال بودم اما فردا صبحش دوباره پرواز کردم چون نمی‌خواستم ترس در من باقی بماند.”
بال‌های گران‌قیمت!
یکی از چالش‌های ورزش پاراگلایدر تهیه لوازم آن است که هزینه زیادی دارد. کلیه وسایل آن باید از خارج کشور تهیه شود و هر تغییری قیمت ارز، در تغییر قیمت تجهیزات این رشته هم اثرگذار است.
سراجان در این مورد می‌گوید: “برای یک دست لوازم روز اروپایی باید حدود ۴، ۵ هزار یورو پرداخت شود اما نکته خوب این است که با تهیه یکدست لوازم می‌توان سال‌ها از آن استفاده کرد. ”
محمود باقری از خلبانان باتجربه پاراگلایدر هم در این مورد به ایسنا گفت: “اگر کسی بخواهد لوازم دست دوم تهیه کند باید چیزی حدود ۱۵۰ میلیون تومان هزینه کند اما برای تهیه تجهیزات نو باید حدود ۳۰۰ میلیون تومان پرداخت کرد. عمر مفید این تجهیزات هم به ساعت استفاده از آن بستگی دارد که تا ۳۰۰ ساعت می‌توان پرواز کرد اما عرفی که برای این کار داریم روی ۱۰۰ ساعت لوازم را عوض می‌کنیم.برای تهیه تجهیزات نو باید حدود ۳۰۰ میلیون تومان پرداخت کرد. عمر مفیدشان هم به ساعت پرواز بستگی دارد که تا ۳۰۰ ساعت می‌توان پرواز کرد اما عرفی که برای این کار داریم روی ۱۰۰ ساعت لوازم را عوض می‌کنیم.”
وقتی پولی برای اعزام نیست!
هرچند مسابقات این رشته در داخل و خارج از کشور هم برگزار می‌شود اما دبیر انجمن ورزش‌های هوایی می‌گوید حمایت‌های مالی لازم برای اعزام به مسابقات خارجی وجود ندارد و در حال حاضر مسابقات داخلی برگزار می‌شود یا اینکه ورزشکارانی که توانایی مالی لازم را دارند، خودشان در مسابقات خارجی شرکت می‌کنند.
ندا توتونچی هم معتقد است”مسابقات در رشته‌های کمتر شناخته شده با چالش‌هایی مواجه است. در یکسری مسابقات زنان نیستند و اکنون با گذشت پنج سال از حضورم در این رشته تعداد زنان بیشتر شده است. از طرفی تبلیغات در سال‌های اخیر باعث شده سطح تمرینات و مسابقات هم بالاتر برود. ”
روی تلخ پاراگلایدر
در تاریخ تمامی رشته‌های ورزشی ردی از وقایع تلخ به چشم می‌خورد. اتفاقات خطرناکی که گاهی منجر به حادثه‌ای دردناک شده و گاهی هم ختم به خیر شده است.
توتونچی از خطرناک‌ترین اتفاقی که تجربه کرده می‌گوید:”وقتی بود که کمکی کشیدم. در دهنه‌ای گیر کرده بودم که چاره‌ای نداشتم و بهترین کار کشیدن کمکی بود. داشتم فرود می‌آمدم که جهت باد برگشت و بالم جمع شد. آنقدر ارتفاعم کم بود که منطقی‌ترین کار کشیدن کمکی بود. یک بار هم در دوره امنیت پرواز که روی آب برگزار می‌شود، داخل آب افتادم. در این دوره قایق زیر پای خلبان است و خلبان با بی‌سیم با مربی در ارتباط است. ”
در مسابقات قهرمانی جهان سال ۲۰۱۱ که به میزبانی اسپانیا برگزار شد دو پاراگلایدرسوار به دلیل از دست دادن کنترل پاراگلایدر جان خود را از دست دادند. ابتدا فرانسیسکو وارگاس آرژانتینی ساعت دو بعد از ظهر سقوط کرد و سپس در ساعت چهار بعد از ظهر ایتل شیلیایی به سرنوشتی مشابه دچار شد.
لمس رویای کودکانه
روی دیگر یک رشته اما لحظات شیرین و لذت‌بخش آن است. لحظاتی که به زندگی آدم جان می‌دهند و هیچ‌گاه فراموش نمی‌شوند. دلیلی می‌شوند برای ادامه و انگیزه‌ای برای اینکه بگویی هیچ‌وقت دست نمی‌کشم.
توتونچی در مورد شیرین‌ترین خاطره خود می‌گوید: “لحظه‌ای بود که در ابر رفتم. خیلی آن پرواز را دوست داشتم. همه چیز سفید بود. مانند حس کودکی‌ام بود که دوست داشتم به اَبر دست بزنم اما این بار در ابر پرواز می‌کردم. البته کمی هم ترسناک بود. ”
چالش صدور گواهیانه
یک چالش اصلی در ورزش پاراگلایدر صدور گواهینامه در این رشته است. مطابق قانون، گواهینامه این رشته باید توسط نهاد ورزشی صادر شود اما برخی موسسات هواپیمایی هم اقدام به صدور گواهینامه می‌کنند که همین موضوع باعث موازی کاری شده است.
سراجان در این مورد گفت:”اگر پاراگلایدر را ورزش بدانیم، طبق مصوبه هیات وزیران، ورزش زیر نظر سازمان تربیت بدنی است. بنابراین پاراگلایدر زیرمجموعه فدراسیون انجمن‌های ورزشی و زیرمجموعه آن انجمن ورزش‌های هوایی است. در نتیجه ورزشکاران باید گواهینامه خود را از این طریق کسب کنند تا اجازه ورود به مسابقات را داشته باشند اما یکسری آموزشگاه‌های هواپیمایی به نوعی گواهینامه صادر می‌کنند.پاراگلایدر زیرمجموعه فدراسیون انجمن‌های ورزشی و زیرمجموعه آن انجمن ورزش‌های هوایی است. در نتیجه ورزشکاران باید گواهینامه خود را از این طریق کسب کنند تا اجازه ورود به مسابقات را داشته باشند اما یکسری آموزشگاه‌های هواپیمایی به نوعی گواهینامه صادر می‌کنند. پیگیری‌ها هنوز انجام می‌شود اما هنوز به جایی نرسیده‌ایم که مدیریت واحدی به وجود بیاید. ”
دبیر انجمن ورزش‌های هوایی در پاسخ به این سوال که این موضوع منجر به حادثه هم شده است، گفت:” بله چون این موضوع دوگانگی به وجود می‌آورد و گواهینامه‌ها از مراکزی صادر می‌شود که رصد کامل اتفاق نمی‌افتد، بنابراین باعث بروز سوانحی می‌شود. ما کمیته بررسی سوانح داریم که سوانح را بررسی می‌کنیم و اکثر سوانح از مراجعی غیر از انجمن‌های ورزشی صادر شده است. “
نترسید، پرواز کنید!
سخن پایانی درد و دلی است با دخترانی که رویای کودکی‌شان پرواز است یا اینکه عاشق هیجان‌اند. شاید اکنون پاراگلایدر را بیشتر بشناسید، شاید ترس معلق شدن با چند نخ در آسمان در جانتان ریشه دوانده باشد و از خیرش بگذرید یا به قول توتونچی اعتماد کنید به اینکه”تاریخچه پاراگلایدر با خون نوشته شده، هزاران آزمون و خطا شده تا ما بتوانیم پرواز کنیم و حس آرامش و هیجان را کنار هم داشته باشیم.” البته با در نظر گرفتن همه جوانبِ احتیاط!
آخرین حرف را هم از زبان ندا توتونچی بشنوید که دل به این مسیر داده است: ” نترسید، این رشته را شروع کنید خیلی قشنگ است. شاید کمی سخت باشد اما به نظرم تجربه نکردن، آرزو داشتن و در حسرت حس پرواز بودن سخت‌تر است. ”
