پگاه آهنگرانی؛ خانم ما با شما خیلی خاطره داریم

​او در سال‌های اخیر چند مستند ساخته که البته همه این مستندها فضایی دارند که هیچوقت در فضای رسمی منتشر نخواهد شد! پگاه از نسل سال‌های اصلاحات بود، او  در کنار ترانه علیدوستی و باران کوثری، سال‌ها پرچمدار جایگاه دختران جوان سینمای ایران بودند. جای خالی‌اش به چشم می‌آید، کاش تحولات سیاسی در ایران اینقدر غیرقابل پیش‌بینی نبود که ناگهان کسی مثل پگاه را از سینمای ایران جدا کرد و یا کاش اصلا ایران پذیرنده‌تر و بود آغوشش برای ایرانی‌های بیشتری باز بود. ازدواجش با علی عظیمی و تولد فرزندش و حالا این توئیت خاص بهانه‌ای شد که به سراغ او برویم.

پگاه با این فیلم پرواز کرد

پگاه در فیلم “دختری با کفش های کتانی” در نقش دختری به نام “تداعی” بازی می‌کند که در پارک به همراه پسری که با او آشنا شده دستگیر می‌شود و پس از آن ماجراهای تلخی را از سر می‌گذراند. دختری با کفش‌های کتانی متعلق به دورانی است که سینمای ایران هنوز از مخاطب خود جا نمانده بود و سعی می‌کرد به‌روز و جسور باشد. با یادآوری سینمای محافظه‌کار و دور از مخاطب این سال‌ها، دورانی که در آن سر جسورانه‌بودن فیلمی مثل دختری با کفش‌های کتانی نظرات متعارضی ابراز می‌شد دور از دسترس به‌نظر می‌رسد. با دیدن دختری با کفش‌های کتانی می‌توانیم درک اولیه‌ای از دغدغه‌های جوان‌های انتهای دهه ۷۰ و جنس کنش‌گری‌شان کسب کنیم.

بازی پگاه آهنگرانی در این فیلم اثر رسول صدرعاملی، نقطه عطفی در کارنامه حرفه‌ای او محسوب می‌شود. آهنگرانی در نقش تداعی، دختری نوجوان، توانست چالش‌های دوران بلوغ و مشکلات اجتماعی و خانوادگی را به‌شکلی باورپذیر به تصویر بکشد. این نقش که سرشار از احساسات متناقض و چالش‌های روحی بود، تحسین منتقدان را به همراه داشت و جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره‌های معتبری چون جشنواره فیلم قاهره و جشن دنیای تصویر برای او به ارمغان آورد. نقدها از این بازی به دلیل بازتاب واقع‌گرایانه مشکلات نسل جوان و توانایی آهنگرانی در ایفای نقشی پیچیده و چندلایه، بسیار مثبت بوده است.

آخرین نقش آفرینی در سینمای ایران

فیلم “بدون قرار قبلی” در مورد دختری به نام یاسمین (با بازی پگاه آهنگرانی) است که سی سال در خارج از ایران زندگی می‌کند و خبری از پدرش که در ایران است ندارد. او در آلمان با مادرش زندگی می‌کند و در یک بیمارستان کار می‌کند. وکیل پدر (با بازی صابر ابر) به یاسمین زنگ زده و خبر از فوت پدرش می‌دهد. او می‌گوید پدرش وصیت کرده تا یاسمین به ایران نیاید در زیر خاک دفن شود و از همین رو یاسمین تصمیم می‌گیرد پس از سی سال همراه با پسرش به نام الکس به ایران برگردد.

برگشت یاسمین به ایران و رفتن او به تهران و مشهد و مواجه شدن او با برخی از اقوام قدیمی و از همه مهم‌تر، گذشته پدری ناشناخته و شناخت ایرانی که وطنش است اما از آن اطلاعاتی ندارد، کلیت فیلم بدون قرار قبلی را تشکیل می‌دهند. وزنه ترازوی فیلمنامه به نمایش ایران و انس گرفتن کاراکتر اصلی با فرهنگ ایرانی است که داستان را پیش می‌برد.

نقش‌آفرینی پگاه آهنگرانی دراین فیلم با حواشی متفاوتی روبرو شد. به نظر می‌رسد انتخاب بازه زمانی خاص برای اکران فیلم بدون قرار قبلی بی‌مناسبت با مسائلی که حول «عنکبوت مقدس» در جشنواره کن ۲۰۲۲ شکل گرفت، نبود. «فراستی» عنکبوت مقدس را نقد کرد، برخی البته معتقد بودند نباید ندیده فیلم را قضاوت کرد، عده بیشتری اما کار علی عباسی را توهین‌آمیز می‌دانند.

مرور چند نقش ماندگار دیگر از پگاه آهنگرانی

اما بلوغ بازیگری آهنگرانی در حصار “دختری با کفش‌های کتانی” نیست. در ادامه بهچند نمونه موفق می‌پردازیم:

زندان زنان

زندان زنان فیلمی متفاوت است که به عنوان اولین فیلم بلند فیلمسازش نوید بخش طرحی نو در این عرصه است. بازی‌های بسیار خوب، دیالوگ‌های بدون اغراق و ساده، زبان پر از کنایه و تلخ و اما صریح هر کدام به ارزش های فیلم می افزایند. بازی در فیلم زندان زنان، جایزه بهترین بازیگر جشنواره فیلم لوکارنو را در سال ۱۳۸۰ برایش به ارمغان آورد. در سال ۱۳۸۴ برای کارگردانی فیلم مستند تماشاخانه درباره تئاتر شهر تهران جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم کوتاه اصفهان را گرفت.

زادبوم

زادبوم فیلمی است که بعد از توقیفی هشت نه ساله به اکران در آمد و آخرین فیلم عزت الله انتظامی بود که هیچ وقت خودش آن را ندید. داستان فیلم حکایت غریبی برای یک اثر سینمایی است. مخاطب عام شاید فکر کند که چطور می توان از فضای سیاسی زده انتخاباتی اوایل فیلم رسید به بحث زیست محیطی لاک پشت‌های جزیره قشم و ثابت کردن فرضیه بازگشت آن‌ها بعد از سی سال به زادگاه خود. او در سال ۱۳۸۷ در بیست و هفتمین دوره جشنواره بین المللی فیلم فجر نامزد نقش دوم زن برای فیلم زادبوم به کارگردانی ابوالحسن داوودی شد.

دربند

“دربند” بیانگر رابطه ی فرد با دنیای اطرافش و محیطی به شدت خشن می‌باشد. محیطی که برای بقا در آن باید سادگی و بلاهت را کنار گذاشت. داستان نازنین نیز به همین شکل است. فضا و جغرافیای اثر به گونه ای ترسیم شده است که این دختر شهرستانی در محیط تازه و با افرادی تازه برخورد کرده است و واکنش اصلی او به چالش ها و مشکلات, گاه درست و هوشمندانه و بسیاری از مواقع غلط,غیرمنطقی و علل الخصوص بلاهت گونه است. آهنگرانی در سال ۱۳۹۱ برای فیلم دربند سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش دوم زن سی و یکمین جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد.