صنعت سینمای ترکیه همزمان با تغییرات داخلی و منطقه‌ای سعی در هماهنگی با شرایطی دارد که هر روز جامعه و هنرمندان را درگیر خود کرده و آنها را وادار به موضعگیری‌های صریح می‌کند. در شرایطی که هنرمندان ترکیه تلاش دارند با احیای سینمای بومی، راه‌های مقابله با محصولات سینمای آمریکا را پیدا کنند، سینمای مستقل و غیرمتعارف آن نیز به‌دنبال تعریف داستان‌های آدم‌های معمولی است که در زندگی روزمره‌شان با چالش‌های مختلف و متفاوتی روبه‌رو هستند.
دعوت فلسطینی
چالش‌های صنعت سینمای ترکیه برای حفظ و تقویت سینمای ملی همزمان با تشدید تنش و تشنج در منطقه و جنگ غزه و لبنان بوده و طبیعی است که اهالی هنر نمی‌توانند از این موضوع خود را برکنار بدانند. در شرایطی که دولتمردان ترکیه سیاستی دوگانه علیه تجاوز ارتش اسرائیل به غزه و لبنان گرفته‌اند و در زمینه اقتصادی با رژیم‌صهیونیستی همکاری و بعضا رهبران اسرائیل را به نسل‌کشی متهم می‌کنند، تعداد زیادی از منتقدان و نویسندگان رسانه‌ای این کشور از هنرمندان صنعت سینمای ترکیه خواسته‌اند در فیلم‌هایشان به موضوع فلسطین هم پرداخته و در این رابطه محصولاتی تولید کنند.
ادای دین به مظلومیت
یکی از منتقدان سینمایی ترکیه با اشاره به چند فیلم موفقی که علیه داعش و جنایات آن توسط هنرمندان ترک ساخته شده، این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا نمی‌توان و نباید درباره تجاوزات اسرائیلی‌ها هم فیلم‌هایی به زبان ترکی ساخته شود تا به این ترتیب، صنعت سینمای ترکیه هم دین خود به مظلومیت مردم آواره فلسطین را ادا کند. به‌تازگی اظهارات رجب طیب اردوغان علیه نتانیاهو و جنایتکار جنگی خواندن او در یکی از صحبت‌هایش و همچنین عدم اجازه عبور هواپیمای رئیس‌رژیم‌صهیونیستی از آسمان ترکیه در هفته گذشته، این امید را در دل بسیاری از فعالان اجتماعی و منتقدان سینمایی ترکیه ایجاد کرده که طی ماه‌های آینده فیلم‌هایی با مضامین دفاع از فلسطین توسط صنعت سینمای ترکیه در دستور کار قرار گیرد.
هم‌پیمانی منطقه‌ای برای رقابت جهانی
این مسأله زمانی شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد که طی ماه‌های اخیر رسانه‌ها اخباری پیرامون همکاری‌های مشترک اهالی سینمای ترکیه با همتایان عرب‌زبان خود منتشر کرده‌اند. در شرایطی که امارات سال‌هاست یکی از قطب‌های اصلی جریان تولید و توزیع فیلم‌های عرب‌زبان در منطقه درآمده و عربستان سعودی در یک چرخش صدوهشتاد‌درجه‌ای، دو سالی است که تلاش دارد خود را به‌عنوان مرکز اصلی فعالیت‌های سینمایی کشورهای حوزه خلیج‌فارس و خاورمیانه معرفی کند، همکاری هنرمندان ترک با هنرمندان عرب‌زبان اهمیت ویژه‌ای برای اهالی صنعت سینمای ترکیه پیدا کرده است. به این نکته می‌توان این را هم اضافه کرد که محبوبیت سریال‌های ترکیه‌ای در کشورهای عرب‌زبان، از‌جمله نکاتی است که فعالان هنری عرب‌زبان را نیز ترغیب به همکاری بیشتر با صنعت سینما و تلویزیون ترکیه می‌کند.
همکاری مشترک اسلامی
بر همین اساس است که می‌توان امضای قرارداد همکاری مشترک شرکت معروف ترکی مدیاهاب و شرکت عربی دی‌کی‌ال استودیو (که دفتر آن دردبی مستقراست) راهمکاری مشترک اسلامی تفسیرکرد.فدی اسماعیل، تهیه‌کننده کهنه‌کار اماراتی امضای این قرارداد همکاری را موفقیتی بزرگ برای هر دو‌طرف ارزیابی کرده و ابراز امیدواری می‌کند که این همکاری میانه را برای همکاری‌های مشترک بیشتر بین این دوکشور مسلمان فراهم کند.همکاری مدیاهاب و دی‌کی‌ال استودیو، شامل تولید محصولات مشترک سینمایی و تلویزیونی بین دو طرف برای مدت پنج‌سال می‌شود. براساس این قرارداد، تلاش‌های لازم صورت می‌گیرد تا تولیدات مشترک دو شرکت نه فقط در ترکیه و امارات، بلکه در بقیه کشورهای عرب‌زبان و شمال آفریقا هم پخش بین‌المللی داشته باشند.
بازار بزرگ بومی غرب آسیا
به گفته اسماعیل: «طی پنج سال گذشته بیش از ۵۰۰ سریال تلویزیونی توسط تهیه‌کنندگان مختلف ساخته شده که می‌توان بسیاری از آنها را به ترکیه و بقیه کشورهای همسایه و مسلمان صادر کرد. روح قرارداد تازه هم این است که امکان‌پذیر شدن این طرح را فراهم می‌کند.» امرا تورنا از مدیران مدیاهاب هم اضافه می‌کند: «من با محتوای داستان فیلم‌ها و سریال‌های عربی آشنایی دارم و می‌دانم ادغام این داستان‌ها با داستان‌های ترکی، می‌تواند خالق آثاری جذاب و تماشایی برای عموم تماشاگران باشد. هدف اصلی و اول ما خلق بازاری بزرگ برای محصولات عرب‌زبان و ترک‌زبان است که ریشه‌های مشترک تاریخی، فرهنگی و مذهبی زیادی دارند. اطمینان دارم این تولیدات می‌توانند بازار آمریکای‌لاتین، شرق اروپا و آسیای دور و نزدیک را در اختیار خود بگیرند. دلیلش هم روشن است. ما داستان‌های بومی خود را از یک منظر اجتماعی و عمومی تعریف می‌کنیم که تمامی مخاطبان می‌توانند با آنها حس همراهی داشته باشند.»
دست رد به سینه هالیوود
صنعت سینمای ترکیه در حالی نگاه به بازار خارجی و جهانی داردکه هنرمندان آن در هر دوزمینه تولیدات سرگرم‌کننده و غیرمتعارف مشغول به‌فعالیت هستند.سینمای غیرمتعارف ترکیه تماشاگران‌خاص خودرادرجهان(به‌ویژه دراروپا) و جشنواره‌های بین‌المللی دارد.این سینما نماینده خوبی برای آثار اجتماعی ترکیه در محافل بین‌المللی ارزیابی شده است. محصولات عامه‌پسند ترکی هم بازار خوبی در جدول گیشه نمایش سینماهای کشور دارد و در بسیاری اوقات رقابت بسیار خوبی با تولیدات جنجالی هالیوودی می‌کند. احتمالا به همین دلیل است که هنرمندان ترکیه‌ای به ریشه‌های خود افتخار کرده و علاقه‌ای برای همراهی با هالیوود ندارند. کریم بورسین، ستاره مشهور این روزهای سینما و تلویزیون ترکیه از‌جمله کسانی است که در مقابل وسوسه‌های پیوستن به هالیوود مقاومت کرده و دلیل اصلی موفقیت خود را همراه بودن با سینمای ترکیه می‌داند.
تغییر هویت؟ هرگز!
این ستاره متولد شهراستانبول، درتگزاس آمریکابزرگ شده وهمان‌جا دررشته هنر تحصیل کرده است.بورسین با وجود همکاری با فیلمسازانی چون راجر کورمن، فعالیت در سینمای ترکیه را مقدم بر همه‌چیز دانسته و می‌گوید: «برخی بازاریاب‌های هنری در آمریکا پیشنهاد تغییر اسمم را دادند و گفتند برای موفقیت در آمریکا باید نام خود را تغییر دهی. پرسیدم چرا باید چنین کاری بکنم. در جواب گفتند چهره‌ات اصلا به ترک‌ها نمی‌خورد و بیشتر به آمریکایی‌ها می‌خوری و این‌طوری می‌توانی موفق بشوی. اما من تصمیم درست را گرفتم و به کشورم برگشتم. می‌خواهم در صنعت سینما و تلویزیون کشور خودم فعالیت و به زبان مادری‌ام صحبت کنم. این نکته‌ای است که تهیه‌کنندگان و بازاریاب‌های هالیوودی متوجه آن نمی‌شوند.»
سینمای عرب زیر تیغ سانسور سرمایه
با استمرار تنش‌ها در غرب آسیا و حمایت استودیوهای بزرگ فیلمسازی از رژیم‌صهیونیستی، هنرمندان سینمای عرب معتقدند ادامه فعالیت‌های هنری آنها در منطقه، با کمک و حمایت مالی سرمایه‌گذاران مستقل و مترقی در جهان امکان‌پذیر خواهد شد. درگیری‌های منطقه و تجاوز اسرائیل به غزه و لبنان، باعث شده تا برخی از تهیه‌کنندگان عرب‌زبان که وابستگی به دولت‌های عربی هم‌پیمان با رژیم‌صهیونیستی دارند برای سرمایه‌گذاری روی تولیدات بومی از خود شک و تردید نشان دهند و این نکته می‌تواند وقفه‌ای جدی در امر تولید و نمایش فیلم در جهان عرب ایجاد کند. رولا ناصر یکی از تهیه‌کنندگان فعال و ضدجنگ که صدای خود را به حمایت از مردم غزه داده و از بنیانگذاران یک شرکت فیلمسازی در اردن است، درباره اوضاع کنونی فیلمسازی در منطقه چنین می‌گوید: «فیلمسازان مستقل منطقه که به‌دنبال عدالت اجتماعی و صلح برای مردم کشورهای خود هستند، همواره برای تولید آثار خود با مشکلات داخلی و بیرونی روبه‌رو بوده‌اند. آنها به‌دنبال یک سینمای سازشکار و دولتی نیستند و با فیلم‌هایشان به بیان ظلم و ستمی می‌پردازند که از سوی قدرتمندان و طبقه سرمایه‌دار به آنها روا می‌شود. طبیعی است که تولید این‌گونه فیلم‌های مستقل و معترض با رضایت و همکاری دولتمردان همراه نیست. خلق سرمایه برای تولید چنین فیلم‌هایی همیشه سخت و دشوار بوده و به همین دلیل، فیلم‌های بومی برای جلب سرمایه، نگاه‌شان به سرمایه‌گذاران مترقی و ضد‌سرمایه‌داری در اروپا بوده است.» این تهیه‌کننده در ادامه اضافه می‌کند:«به همین دلیل است که تولیدات ما معمولا لقب محصولات مشترک رامی‌گیردو تازمانی که ما می‌توانیم حرف‌ها وخواسته‌های‌مان رابه این شکل بیان کنیم، مشکلی با این موضوع نداریم که برچسب محصول مشترک روی تولیدات‌مان بخورد اما نگرانی امروز ما از برقراری یک نوع سانسور جدید است که با نام سانسور سرمایه از آن یاد می‌شود. در این نوع سانسور، ما به‌دلیل نبود پول و سرمایه لازم و کافی نمی‌توانیم حرف و درد‌دل عموم مردم را در فیلم‌هایمان به تصویر بکشیم. وقتی پولی در کار نیست، چگونه می‌توان محصول پرهزینه‌ای مثل فیلم‌های سینمایی را تولید کرد. برای همین است که همه ما از این نوع سانسور تازه نگران هستیم.» رولا ناصر با اشاره به تجاوز ارتش اسرائیل به غزه وحمایت اکثریت هنرمندان سینمای اروپاازمظلومیت اهالی این منطقه،تاکید می‌کند:حمایت هنرمندان مستقل و ضدجنگ اروپا ازخواسته‌های عمومی مردم کشورهای جهان عرب و سرمایه‌گذاری روی تولیدات سینمایی، کمک فراوانی به شنیده شدن صدای مظلومیت مردم این منطقه می‌کند: «حمایت آنها به نوعی خواسته‌های ما را در سطح بین‌المللی نمایندگی می‌کند و این کمک‌ها و حمایت‌ها می‌تواند صدای ما را در سطح وسیعی منعکس کند.»
