به گزارش دیدار امروز،تصادفات رانندگی تنها به خسارات مالی و جسمی محدود نمی‌شوند، بلکه می‌توانند اثرات روانی عمیقی بر افراد درگیر بگذارند.
دکتر منوچهر لرنی، پژوهشگر و استاد دانشگاه، در گفت‌وگویی به پیامدهای روحی این حوادث و راهکارهای کاهش آن‌ها پرداخته است.
عوارض روانی تصادفات؛ از اضطراب تا انزوا
دکتر لرنی با اشاره به شدت تأثیر تصادفات بر سلامت روانی افراد می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین پیامدهای روانی این حوادث، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است که می‌تواند به شکل کابوس‌های شبانه، اضطراب شدید و حتی ترس از رانندگی بروز کند. برخی افراد به دلیل تجربه ناخوشایند تصادف، به مرور زمان منزوی شده و اعتمادبه‌نفس خود را از دست می‌دهند.»
وی همچنین به احساس گناه و سرزنش در برخی از بازماندگان تصادفات اشاره کرده و تأکید می‌کند: «اگر حادثه منجر به فوت یا آسیب جدی شده باشد، فرد ممکن است خود را مقصر بداند و از تعاملات اجتماعی فاصله بگیرد. این وضعیت می‌تواند زمینه‌ساز افسردگی و مشکلات روحی جدی شود.»
نقش فشارهای اجتماعی و اقتصادی در افزایش تصادفات
به گفته دکتر لرنی، عوامل خانوادگی و اجتماعی نیز در بروز تصادفات نقش دارند: «مشکلاتی نظیر بیکاری، فشارهای تحصیلی و استرس‌های روزمره می‌توانند باعث افزایش رفتارهای پرخطر در رانندگی شوند. برخی افراد تحت‌تأثیر این فشارها دچار بی‌احتیاطی شده و احتمال تصادف را افزایش می‌دهند.»
راهکارهای کاهش آسیب‌های روانی پس از تصادف
این روانشناس بر لزوم حمایت‌های روانی برای حادثه‌دیدگان تأکید دارد و می‌گوید: «دریافت مشاوره‌های روانشناختی، استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و پذیرش تدریجی حادثه می‌تواند در کاهش اثرات روحی تصادف مؤثر باشد.»
او همچنین بر اهمیت آگاهی‌بخشی عمومی در این زمینه تأکید کرده و می‌افزاید: «برگزاری کمپین‌های آموزشی، توسعه خدمات مشاوره‌ای و حمایت‌های دولتی برای قربانیان تصادفات، نقش مهمی در کاهش اثرات روانی این حوادث دارد.»
نقش کمپین‌های آموزشی در تغییر فرهنگ رانندگی
در ادامه این گفت‌وگو، دکتر لرنی به اهمیت پویش‌هایی مانند «نه به تصادف» اشاره می‌کند و معتقد است این‌گونه کمپین‌ها می‌توانند نگرش جامعه را نسبت به رانندگی ایمن تغییر دهند. وی در این رابطه توضیح می‌دهد: «اگر این کمپین‌ها به‌درستی اجرا شوند، می‌توانند موجب کاهش رفتارهای پرخطر مانند سرعت غیرمجاز، سبقت‌های خطرناک و بی‌توجهی به قوانین شوند.»
چگونه می‌توان رفتار رانندگان را تغییر داد؟
از نگاه این روانشناس، تغییر رفتار نیازمند آموزش و آگاهی است. او می‌گوید: «بسیاری از رانندگان تحت‌تأثیر احساس مالکیت شخصی، میل به خودنمایی و برتری‌جویی، رفتارهای پرخطر از خود نشان می‌دهند. این رفتارها نشانه‌هایی از ضعف شخصیت اجتماعی است که می‌توان با آموزش مهارت‌های کنترل خشم، مسئولیت‌پذیری و درک پیامدهای ناگوار تصادفات، آن‌ها را اصلاح کرد.»
شرایط موفقیت کمپین‌های کاهش تصادفات
به اعتقاد دکتر لرنی، برای اثرگذاری بیشتر، این کمپین‌ها باید از پیام‌های قوی و تأثیرگذار استفاده کنند. او در این زمینه می‌گوید: «رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات محیطی باید به‌طور هماهنگ این پیام‌ها را منتقل کنند. علاوه بر آن، مشارکت نهادهای دولتی، مدارس و سازمان‌های مردم‌نهاد در اجرای مستمر این کمپین‌ها ضروری است.»
وی در پایان تأکید می‌کند که تغییر فرهنگ رانندگی یک فرآیند زمان‌بر است اما با استمرار آموزش و افزایش آگاهی، می‌توان رفتارهای پرخطر را کاهش داد و جان بسیاری را نجات داد.
