بیماری «پورت واین» که به ماه گرفتگی معروف است، ژنتیکی است و نوزاد هنگام تولد ممکن است با قرمزیای در نواحی صورت، اندامها یا تنه به دنیا بیاید. تقریبا همه ما شنیدهایم که اگر مادر در زمان بارداری به خورشید یا ماهگرفتگی نگاه کند یا هوس چیزی کند و آن را نخورد، روی بدن فرزندش لکههایی به وجود میآید که به آن ماهگرفتگی میگوییم. چهقدر این باور قدیمی درست است؟
این یک باور کاملا اشتباه است و هیچگونه پایه و اساس علمی ندارد. نام درست این بیماری «پورت واین» است و ماهگرفتگی اصطلاح درستی برای آن نیست.
این بیماری چگونه به وجود میآید؟ ارثی است؟
بله، این بیماری ژنتیکی است و نوزاد هنگام تولد ممکن است با قرمزیای در نواحی صورت، اندامها یا تنه به دنیا بیاید. راستش علت اصلی «پورت واین» به طور کامل در دنیا معلوم نیست و دانشمندان هنوز نتوانستهاند به طور دقیق بگویند که چرا نوزاد با این لکهها به دنیا میآید.
چه اتفاقی میافتد که رنگ پوست قرمز یا قهوهای میشود؟
اتفاقی که در این بیماری میافتد این است که عروق ریز زیرپوستی گشادتر از حالت طبیعی میشوند و به طور طبیعی به علت وجود خون در این عروق آن قسمت از پوست که عروق زیرش گشادتر شدهاند، قرمز میشود که این اتفاق اغلب در صورت میافتد. بهتر است این را هم بدانید که این عارضه اغلب یک سمت بدن را درگیر میکند.
آیا این لکهها سلامت فرد را به خطر بیندازد؟
متاسفانه در برخی موارد، بله. هنگامی که این گشادی عروق در عروق عمقیتر مانند مغز اتفاق بیفتد، ما شاهد علایم عصبی مانند تشنج در بیمار هستیم. همچنین اگر ضایعات فوقالذکر در حوالی چشم باشند، میتوانند به گلوکوم یا آب سیاه در طولانیمدت منجر شوند. برای همین توصیه ما به بیمارانی که اطراف چشمشان درگیر این بیماری است، این است که به طور متناوب با چشم پزشک خود در تماس باشند تا بتوانند از عوارض ناشی از پورت واین در امان بمانند.
آیا به مرور زمان کمرنگ میشود یا از بین میرود؟
متاسفانه، خیر. ممکن است که با درمانهای لیزری این لکهها کمی کمرنگ شوند ولی بهطور کلی «پورت واین» به مرور زمان از بین نمیرود و حتی امکان پررنگتر شدن آن هم وجود دارد.
گاهی شنیدهایم که ماه گرفتگی را همانژیوم مینامند آیا همانژیوم همان پورتواین است؟
خیر، این دو عارضه اگر چه شبیه هم هستند اما تفاوتهایی با هم دارند. در همانژیوم فقط گشادی رگ در یک منطقه وجود ندارد و این عروق گشاد افزایش پیدا میکنند. این ضایعات که به آن تومورهای عروقی هم میگویند بیشتر در دختربچهها به وجود میآید و شکل اولیه آن مانند پورتواین کاملا قرمز است. این بیماری به تدریج و با افزایش سن حالت برجستگی پیدا میکند و چون ممکن است خونریزی کند، موجب نگرانی زیاد خانوادهها میشود. همانژیوم میتواند تا ۱۵ماهگی رشد داشته باشد و در صورت بروز در مناطق حساسی مانند چشم، بینی، مخاط دهان و لب میتواند خطرساز باشد.
چه خطری میتواند داشته باشد؟
در چشم موجب تنبلی چشم میشود. در بینی به فرو ریختن بافت غضروفی بینی منجر میشود و در مخاط دهان هم موجب به هم ریختن ساختار طبیعی لب و مخاط میشود.
پیشرفت این بیماری چگونه است؟
خوشبختانه همانژیوم پس از دوره رشد، یک فاز سکون را طی میکند که ممکن است چند سال طول بکشد و پس از این فاز سکون وارد فاز تحلیل یا پسرفت میشود. بیشتر همانژیومها تا سن ۱۰ سالگی بهبود پیدا میکنند و فقط ممکن است کمی قرمزی در محل ضایعه باقی بماند.
درمان پورتواین چگونه است؟
درمان پورتواین استفاده از لیزری مناسب است. لیزرها طوری طراحی شدهاند که بافت هدف آنها عروق زیرپوستی است. لیزرها موجب بسته شدن این عروق میشوند. خوب است بدانید که هرچهقدر میزان درگیری عروق بیشتر و عمقیتر باشد، احتمال پاسخدهی کمتر است. بهطور معمول درمان با این لیزرها نیاز به تکرار برای ۱۰ تا ۱۵ جلسه دارد و اینکه بهبودی صددرصد باشد یا نه هیچوقت معلوم نیست ولی با استفاده از لیزردرمانی بهطور معمول بهبودی قابلملاحظهای دیده میشود.