فک‌تان درد می‌کند، آنقدر که حتی با لمس کردن آن اذیت می‌شوید و خمیازه کشیدن برایتان عذاب الیم محسوب می‌شود. گاهی این درد‌ها با درد دندان اشتباه گرفته شده و به دیگر قسمت‌های صورت و چشم و سر هم کشیده می‌شود که در این صورت علاوه بر مراجعه به دندانپزشک باید سراغ پزشک مغز و اعصاب هم بروید.
در بسیاری موارد نیز درد مفصل فکی به‌صورت گوش‌درد خودش را نشان می‌دهد و شما را راهی مطب متخصص گوش می‌کند. احساس درد شدید و مکرر در یک قسمت از صورت همراه با سوزش که به طور معمول با لمس و ضربه زدن به صورت مسواک زدن، اصلاح کردن، قرارگیری در معرض باد و جویدن ظاهر می‌شود از جمله درد‌های آزار‌دهنده‌ای است که معمولا ریشه در اختلالات عصبی شخص دارد. به این بهانه با دکتر بهزاد رهسپار، رئیس انجمن فک و صورت ایران به گفتگو نشسته‌ایم تا درد‌های عصبی فک را بهتر بشناسیم.
فشار‌هایی که گاهی افراد هنگام شب به ناحیه فک به دلیل فشار عصبی وارد می‌کنند ممکن است تا حدود ۴۰۰ نیوتن باشد و این مساله سبب شکستن دندان‌های پرکرده یا پریدگی روکش و آسیب به دندان‌های دیگر می‌شود. حتی این فشار‌ها می‌تواند منجر به آرتروز مفصل گیجگاهی فکی شود؛ بنابراین باید افراد در صورت وجود این مشکل به پزشک مراجعه کرده و علاوه بر استفاده از محافظ، اقدامات به‌موقع را برای درمان انجام دهند.
دندان‌قروچه چه بر سر فک‌تان می‌آورد؟
به گفته دکتر رهسپار، یکی از علل شایع درد دو طرفه مفصل فک، فشار دادن دندان‌ها موقع خواب به علت فشار‌های عصبی و گاهی نیز کاملا بدون علت است. این بیماران معمولا صبح‌ها حالت خستگی در فک و دهان دارند.
هر کسی می‌تواند به‌علت فشار‌های عصبی یا عادت به دندان‌قروچه و فشار آوردن به دندان‌ها هنگام استرس و اضطراب به مفصل و غضروف مفصلی یا دندان‌های خود آسیب بزند. چنین آسیب‌هایی در صورت تداوم داشتن در نهایت سبب آرتروز می‌شود.
چرا فک‌تان را عصبی می‌کنید؟!
معمولا درد‌های عصبی در فک بالا یا پایین در اثر استرس و فشار‌های عصبی روز یا استفاده از مواد مخدر و محرک و کافئین به‌خصوص قبل از خواب ایجاد می‌شود.
رئیس انجمن فک و صورت ایران با بیان این مطالب می‌افزاید: در حالت عادی برای جویدن، فشار ۴۰ تا ۶۰ نیوتن بر فک‌ها اعمال می‌شود، ولی این فشار نا‌خودآگاه در شب تا ۴۵۰ نیوتن می‌تواند ایجاد شود.
البته فقط استرس منجر به بروز این نوع درد‌های فکی نمی‌شود. بلکه مصرف الکل، مواد مخدر و محرک و کافئین قبل از خواب نیز می‌تواند باعث این مشکل شود.
استفاده از محافظ شبانه دندان اولین و راحت‌ترین درمان درد عصبی فک‌ها استفاده از نایت گارد (ابزاری برای مقابله با دندان قروچه و فشردن دندان‌ها به یکدیگر که هنگام خواب داخل دهان روی دندان‌ها قرار داده می‌شود و به‌عنوان یک لایه محافظ بین دندان‌های بالا و پایین عمل می‌کند و از اعمال فشار بر روی دندان‌ها می‌کاهد) است که مثل محافظ‌های ورزشی عمل می‌کند، ولی بسیار ظریف است و قطر میلی‌متری دارد.
دکتر رهسپار در این باره توضیح می‌دهد: در بیمارانی که شب‌ها به دندان‌هایشان فشار می‌آورند یا دندان‌قروچه، ساییدگی شدید دندان‌ها یا شکستگی مکرر پر کردگی دندان در آن‌ها مشاهده می‌شود باید سریعا برای پیشگیری از مشکلات بیشتر، محافظ شبانه با جنس سخت ساخته شود.
همچنین تمرینات ایرودینامیک (حرکات تمرینی برای ماهیچه‌های فک است که تحت فشار قرار دارند که به نرم شدن این ماهیچه‌ها و تقویت و هماهنگی فک‌ها کمک می‌کند) بسیار کمک‌کننده است به‌خصوص وقتی که این فشار‌ها سبب گرفتگی ماهیچه‌های جونده شده باشد. کار درمانی و ورزش‌های عضلات فک، به‌خصوص در شروع بیماری که همراه گرفتگی عضلات است در کاهش درد فکی بسیار موثر است.
وقتی درد فکی درمان جدی می‌خواهد
دکتر رهسپار تاکید می‌کند: وقتی که درد فکی یا صدا‌های فکی همراه با درد ایجاد شود، باید قبل از پیشرفت بیماری و تبدیل شدن به آرتروز درمان شود.
گاهی بیماران مبتلا به صدای فک در حداکثر باز کردن فک نیز مشکل دارند، ولی ناگهان در یک روز صدا قطع می‌شود، ولی فک نیز به اندازه طبیعی یعنی ۳۵تا ۴۰ میلی متر باز نمی‌شود.
در چنین شرایطی اگر بیماران زود مراجعه کنند، درمان بسیار ساده‌تر خواهد بود و اگر درمان نشوند نهایتا مبتلا به آرتروز و تخریب غضروف مفصلی می‌شوند که در این مرحله از صدای خش خش در مفصل به همراه درد شکایت خواهند داشت.
وی تاکید می‌کند: در صورت پیشرفت بیماری و محدودیت در باز کردن فکین یا درد فکی به همراه صدای تق تق یا خش خش نیاز به مداخله فوری وجود دارد. در چنین شرایطی ابتدا سعی می‌شود به وسیله آرتروسکوپ بسیار ظریف با قطر کمتر از دو میلی‌متر وارد مفصل شده و مستقیم با دوربین سعی به رفع مشکلات کرد. در صورت عدم بهبودی از جراحی باز و بازسازی مفصل و استفاده از مفصل مصنوعی بهره گرفته می‌شود.
