مارتین لوتر می‌گوید «حالا نه» چقدر زود تبدیل به «هیچوقت» می‌شود. همه‌ی آدم‌ها گاهی تنبل می‌شوند، یعنی روز‌هایی برای همه‌ی ما هست که دوست نداریم کاری انجام دهیم و بهانه تراشی‌هایی می‌کنیم تا تنبلی‌های خود را توجیه کنیم. اما اگر کسی هستید که بیشتر روزهای‌تان روز‌های تنبلی است و به سختی می‌توانید کارهایتان را انجام دهید، پس احتمالا مشکلی در عادت‌هایتان وجود دارد که نباید آنها را نادیده بگیرید.
برخی از کارشناسان عقیده دارند تنبلی در واقع نوعی بیماری است که باید درمان شود. اگر واقعا از سست و تنبل بودن خسته شده‌اید با ما همراه باشید تا راهکار‌هایی به شما توصیه کنیم که هر چه زودتر تنبلیتان را درمان کنید.
دلایل تنبلی را بشناسید
- بی‌انگیزه‌اید
- موقعیتی که دارید شما را آشفته و سردرگم کرده است
- خسته‌اید
- آزرده‌اید
- از شکست می‌ترسید
چه قدم‌هایی برای توقف تنبلیتان باید بردارید
روی علت اصلی تنبلیتان تمرکز کنید
بعد از اینکه ممکن‌ترین علت تنبلی و سستی‌تان را پیدا کردید، وقت آن است که برای رفع آن اقدام کنید. اگر بی‌انگیزه‌اید پس باید روتین روزمره‌تان را تغییر دهید. اگر احساس پریشانی می‌کنید پس باید لیست الویت‌های‌تان را بنویسید و سعی کنید کار‌هایی که باید انجام دهید را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید.
اگر خسته‌اید پس باید کمی به خودتان استراحت دهید و از مسئولیت‌های غیرضروری‌تان کم کنید. اگر آزرده‌اید (از دست خودتان یا از دست دیگران) راهی برای رفع دلخوری‌تان پیدا کنید و اگر از شکست می‌ترسید پس باید لیستی از علت ترس‌های‌تان تهیه کنید و ببینید کدام‌شان منطقی یا غیرمنطقی‌اند و بررسی‌شان کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی با خودتان مهربان باشید
اگر احساس می‌کنید مدتی است تنبل شده‌اید و بیشتر اوقات وسوسه می‌شوید کارهایتان را به تعویق بیندازید، خودتان را سرزنش نکنید و به خودتان احساس گناه ندهید، چون با این کار بیشتر احساس بازنده بودن خواهید داشت که حس تنبلی و بی‌انگیزه بودن‌تان را تقویت می‌کند. شما که دوست ندارید گرفتار یک سیکل معیوب شوید؟ احساس گناه باعث می‌شود همان اندک انگیزه‌ای که دارید نیز نابود شود.
پس اول احساس‌تان را نسبت به خودتان مهربانانه‌تر کنید و به جای اینکه در جایگاهی بمانید که اعتماد بنفس‌تان ضعیف شود، قدم‌های بعدی را که به شما توصیه خواهیم کرد بردارید.
برای خلاص شدن از تنبلی فقط با یک قدم کوچک به سمت جلو شروع کنید
سخت‌ترین قسمت کار معمولا شروع کردن آن است، یعنی برداشتن اولین قدم! بنابراین باید اولین قدم‌تان را تا جایی که ممکن است ساده و کوچک کنید تا مقاومت درون‌تان کاهش بیابد، از تنبلی فاصله بگیرید و واقعا دست به عمل بزنید. فقط با برداشتن یک قدم کوچک شروع کنید، مثلا:
- بیرون بروید و فقط سه دقیقه بدوید.
- فقط پنج دقیقه ظرف‌ها را بشویید.
- برای نوشتن گزارش کاری که مدام آن را پشت گوش می‌اندازید فقط ده دقیقه وقت بگذارید.
حتی می‌توانید همین عادت را روزانه کنید. مثلا روزتان را با انجام کوچک‌ترین و ساده‌ترین کارتان شروع کنید. بعد از چند روز خواهید دید که همین قدم اول‌تان کم کم و تدریجا بزرگ‌تر شده است.
برای خلاص شدن از تنبلی اول بخش کوچکی از کاری را که از همه مهم‌تر است انجام دهید
برای اینکه احساس کنید هنوز هم می‌توانید از تنبلی و استراحت خود لذت ببرید و در عین حال احساس گناه هم نکنید، کاری را که از همه مهم‌تر است انتخاب کنید و همان را کم کم انجام دهید. یعنی کار مهم و بزرگ‌تان را به چند قسمت تقسیم کنید و هر بار فقط روی یک قسمت تمرکز کنید.
راه درست ِ انجام کارتان را در پیش بگیرید و دوباره فریب تنبلیتان را نخورید. سعی کنید همان کار کوچک را به درستی انجام دهید. با این کار، حس و انگیزه‌ی خوبی برای باقی روزتان خواهید داشت. چون مثلا ده دقیقه‌ی اول را موفق شده‌اید پس انرژی و انگیزه دارید تا دقیقه‌های بعدی را نیز به خوبی پیش ببرید و توان مقاومت‌تان در برابر تنبلی بیشتر خواهد شد.
برای خلاص شدن از تنبلی تعادل مناسبی میان زمان‌های انجام کار و زمان‌های استراحت و تنبلیتان برقرار کنید
برای اینکه مقاومت درون‌تان را کاهش بدهید و تصور نکنید کار، استراحت‌تان را از شما گرفته است حتما مدت زمان‌های کوتاهی برای استراحت کردن در نظر بگیرید و در عین حال تمرکزتان را روی کاری که در حال انجامش هستید حفظ کنید. به خودتان بگویید: الان روی این کار ۲۰ دقیقه وقت می‌گذارم و سپس می‌توانم ۵ تا ۱۰ دقیقه تنبلی کنم! با تقسیم کردن ساعت‌ها، انجام کار کمتر خسته کننده به نظر خواهد رسید.
در نتیجه مدت زمان طولانی‌تری احساس انرژی و انگیزه می‌کنید و کیفیت کاری که انجام می‌دهید نیز بیشتر می‌شود. فراموش نکنید که هنوز آدم تنبلی محسوب می‌شوید و نمی‌توانید از خودتان توقع داشته باشید به همین زودی تنبلی و سستی را کنار بگذارید! بعد از چند روز می‌بینید که می‌توانید ۴۰ دقیقه کار کنید و سپس ۱۰ دقیقه استراحت.
تعجب نکنید، مسیر درستی را پیش می‌روید و کم کم از تنبلی فاصله می‌گیرید. اگر می‌بینید عمل کردن طبق برنامه ریزی زمانی که کرده‌اید برای‌تان سخت است (مثلا به جای اینکه ده دقیقه استراحت کنید معمولا یک ربع یا بیست دقیقه استراحت و تنبلی می‌کنید)، حتما از یک اپلیکیشن یا آلارم یادآوری کننده برای هشدار به خودتان استفاده کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی مسیر‌های فرار و تعلل‌تان را موقتا ببندید
مثلا اینکه فقط مقابل کامپیوترتان بنشینید و سعی کنید ۵ تا ۲۰ دقیقه روی کارتان تمرکز کنید ممکن است نتیجه‌ی آن انجام هیچ کار مهمی نباشد. اول باید سعی کنید چیز‌هایی را که معمولا باعث تعلل‌تان می‌شوند کنار بگذارید. از خودتان بپرسید: معمولا چه چیز‌هایی وقت من را می‌گیرند و باعث می‌شوند کارهایم به تاخیر بیفتند؟
مثلا خیلی از افراد به دلیل وقت زیادی که صرف گوشی‌های هوشمند و فضا‌های مجازی می‌کنند از کار اصلی خود عقب می‌افتند یا آن را پشت گوش می‌اندازند؛ بنابراین قبل از اینکه کار اصلی‌تان را شروع کنید، گوشی‌تان را روی سایلنت بگذارید و از خودتان دور کنید. با ایجاد همین حرکت ساده، اما تاثیرگذار، ۹۵ درصد اوقات از افتادن در تله‌ی تنبلی و تعلل نجات پیدا می‌کنید.
وقتی مشغول کار با کامپیوترتان هستید و نیاز دارید فقط روی همان تمرکز کنید تا کارتان را انجام دهید، نوتیفیکیشن‌ها شبکه‌های مجازی‌تان را خاموش کنید، از برنامه‌هایی که جلوی تبلیغات را می‌گیرند استفاده کنید، تلویزیون را خاموش کنید و یا هر چیز دیگری را که می‌دانید حواس‌تان را پرت خواهند کرد موقتا حذف کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی خوبی‌ها و بدی‌های انگیزه یا هدف جدیدتان را بسنجید
از خودتان سوال‌های بهتر و هدفمندتری بپرسید که شما را به جواب‌های به دردبخورتری برساند. شما به سوال‌هایی نیاز دارید که به انگیزه‌های‌تان جهت بدهند، مثلا:
- اگر همین مسیری را که شروع کرده‌ام ادامه بدهم، ۵ سال دیگر زندگی‌ام چگونه خواهد بود و به کجا خواهم رسید؟
- زندگی برای خودم و احتمالا اطرافیانم تا چه اندازه ممکن است بدتر بشود؟
این سوال‌ها و چالش‌ها به شما احساس گناه نمی‌دهند بلکه یک ارزیابی معتدل از هدفی هستند که شما را آگاه می‌کنند تا چه اندازه واقع گرایانه و درست پیش می‌روید. هرچند ممکن است سخت باشد، اما باید سعی کنید پیامد‌های منفی را نیز تا جایی که ممکن است در ذهن‌تان متصور شوید تا بتوانید تغییرات مثبت را ایجاد کنید یا در واقع خودتان را تصحیح کنید. سپس از خودتان بپرسید:
اگر به همین مسیرم ادامه بدهم زندگی خودم و اطرافیانم که برایم عزیز هستند تا چه اندازه بهتر خواهد شد؟
برای خلاص شدن از تنبلی آشفتگی‌های زندگی‌تان را سروسامان بدهید
وقتی زندگی‌تان آشفته و پُر از شلوغی و بی‌نظمی است، احتمال تنبلی و امروز و فردا کردن‌تان هم بیشتر می‌شود و ترجیح می‌دهید روی مبل لم بدهید و تلویزیون تماشا کنید تا اینکه دست به کار مفیدی بزنید. اگر دور و برتان بهم ریخته است (چه محل کارتان و چه محل زندگی‌تان) زودتر دست به کار شوید. آشفتگی می‌تواند شامل برنامه‌های کاری‌تان یا حتی اوقات فراغت‌تان هم بشود. آشفتگی‌های محیطی و آشفتگی‌های ذهنی هر دو می‌توانند تنبلی و سستی را تغذیه کنند. از خودتان بپرسید:
اگر امروز فقط ۲ ساعت برای کارم وقت داشته باشم روی چه چیزی باید کار کنم؟. اگر امروز فقط ۱ ساعت وقت آزاد داشته باشم آن را چگونه سپری خواهم کرد؟
از این سوال‌ها و جواب‌هایی که به آنها می‌دهید برای خارج شدن از یکنواختی، کمی به چالش کشیدن زندگی روزمره‌تان و پیدا کردن الویت‌های واقعا مهم زندگی‌تان استفاده کنید. سپس ببینید چه چیزی را می‌توانید حذف کنید، به حداقل برسانید و یا اصلاح کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی اگر گاهی کُند پیش می‌روید سخت نگیرید
ترس از شکست می‌تواند جلوی سرعت‌تان را بگیرد و در حالتی قرار دهد که ترجیح دهید کار‌های ساده‌تر را انجام دهید. در چنین شرایطی خودتان را تنبل ندانید. هر کسی گاهی خارج از منطقه‌ی امن و راحت خود دچار سستی و تردید می‌شود. این بخشی از زندگی است و نباید سخت بگیرید.
اشتباهات خود را به چشم تجربیاتی آموزنده ببینید و به شیوه‌ای سازنده‌تر با خودتان مهربان باشید. بعد از هر شکست از خودتان بپرسید چه درسی از اتفاق پیش آمده می‌توانید بگیرید، دوستان و خانواده‌تان چه کمکی در این شرایط می‌توانند به شما بکنند و خودتان چگونه می‌توانید اوضاع را بهتر کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی اجازه دهید اشتیاق و انرژی و انگیزه‌ی دیگران به شما هم سرایت کند
هر چیزی که شما اجازه دهید به ذهن و زندگی‌تان وارد شود، بر شما اثر خواهد گذاشت. اگر آدم‌هایی که بیشترین وقت خود را با آنها می‌گذرانید، کلا تنبل و سست و بی‌اراده‌اند پس طرز فکر و شیوه‌ی زندگی آنها به راحتی بر شما تاثیر خواهد گذاشت.
اما اگر بیشتر اوقات خود را با افراد باانگیزه و خوشبین می‌گذارنید پس خوشبختانه تحت نفوذ شیوه‌ی زندگی آنها، شما نیز پُرانرژی و باانگیزه خواهید بود؛ بنابراین مراقب کسانی که وارد زندگی‌تان می‌کنید باشید، البته اگر واقعا قصد دارید تنبلی را کنار بگذارید و حرکتی بکنید!
برای خلاص شدن از تنبلی گاهی از زمان تنبلیتان لذت ببرید
زمانی که به تنبلی و استراحت می‌گذارنید به شما کمک می‌کند آرام و شارژ شوید و انرژی بگیرید. اما باید این زمان را محدود و کنترل کنید تا دوباره در روال ناسالم گذشته قرار نگیرید.
فرقی نمی‌کند زمانی که برای تنبلیتان در نظر گرفته‌اید ده دقیقه است یا یک روز تعطیل کامل. از این زمان برای پرداختن به کاری که دوست دارید استفاده کنید، اما حواس‌تان باشد که باید از اول مشخص کنید دقیقا چه مدتی قرار است استراحت کنید. بدین ترتیب خواهید دید وقتی آگاهانه تنبلی می‌کنید، انرژی و انگیزه‌ی بیشتری برای برگشتن به کار و فعالیت‌تان خواهید داشت.
برای خلاص شدن از تنبلی بیشتر ورزش کنید
حتما می‌دانید که ورزش کردن فواید زیادی برای سلامت جسم و روح‌تان دارد. ورزش کردن به شما انرژی می‌دهد، سوخت و سازتان را بالا می‌برد، به کاهش وزن‌تان کمک می‌کند و توانایی‌تان برای تمرکز کردن را افزایش می‌دهد. وقتی ورزش می‌کنید، خون در سراسر بدن‌تان بهتر به جریان می‌افتد و بدن‌تان وارد فاز انرژی می‌شود که اثرش تا پایان روز با شما خواهد بود. اگر صبح از خواب بیدار شدن و ورزش کردن برای‌تان سخت است بعد از بیدار شدن از خواب حتی ۱۵ دقیقه هم که شده ورزش کنید.
برای خلاص شدن از تنبلی در صورت نیاز به کمک حتما کمک بخواهید
بیشتر افراد عادت کرده‌اند همه‌ی کار‌ها را خودشان انجام دهند و از کسی کمک نخواهند. اما رنج بردن از استرس ناشی از حجم زیاد مسئولیت‌ها می‌تواند هر کسی را از پا بیندازد. یکی از بهترین راه‌ها برای سبُک کردن کار‌ها این است که هر وقت نیاز بود از دیگران کمک بخواهید. می‌توانید هوشمندانه انتخاب کنید که چه زمانی و چطور درخواست کمک کنید تا همیشه ناراضی و بی عرضه یا تنبل به نظر نرسید. همچنین خودتان هم باید نسبت به درخواست کمک دیگران رویکرد مثبت داشته باشید.
