هفته گذشته بیش از نیمی از همکلاسی‌های پسر من در مقطع سوم دبستان بر اثر ابتلا به آنفلوآنزا در اورژانس بیمارستان یا در خانه بستری شده بودند. از آنجا که کودکان از آسیب پذیرترین گروه‌ها در مواجه با ویروس آنفلوآنزا هستند، می‌توان دریافت شیوع موج دوم این بیماری که معمولا در پایان دی ماه اتفاق می‌افتد، آغاز شده است.
گرچه در پاییز امسال نیز به دلیل شیوع موج اول آنفلوآنزا از این بیماری و نکاتی برای پیشگیری و درمان موثر آن گفتیم، ولی شیوع دوباره آن را بهانه قرار دادیم و در گفت و گویی با دکتر فریبا شیروانی، فوق تخصص بیماری‌های عفونی اطفال دوباره بر نکات مهمی که برای پیشگیری و درمان این بیماری به‌ویژه در کودکان باید دانسته شود، مروری داشته باشیم.
آنفلوآنزا به سه تیپ بی،ای و سی تقسیم می‌شود که آنفلوآنزای نوع‌ای مشترک بین انسان و طیور است و دو نوع دیگر فقط بین انسان‌ها شیوع دارد. آنفلوآنزا یکی از عفونت‌های تنفسی شایع است که به‌شدت قابلیت همه‌گیری دارد. به طوری که ویروس آنفلوآنزا به تنهایی می‌تواند حدود ۱۵ درصد افراد جامعه را مبتلا، اما سایر ویروس‌های بیماری‌های تنفسی در مجموع ۲ درصد افراد جامعه را در بر می‌گیرند.
خطر ابتلا با موج دوم آنفلوآنزا
به گفته دکتر شیروانی، موج‌های ابتلا به آنفلوآنزا در صورت درگیری جهانی آن تعریف می‌شود. چنان‌که در اپیدمی جهانی آنفلوآنزا در سال ۱۲۹۷/ ۱۹۱۸ موج اول بیماری در پاییز و موج دوم در زمستان و موج سوم بیماری ابتدای اواخر ۱۲۹۷/ ابتدای ۱۹۱۹ اتفاق افتاد. در حال حاضر با توجه به شروع موج اول آنفلوآنزا در کشور ما یک ماه زودتر از معمول خود و با توجه به شدت درگیری و بیماری ایجاد شده توسط آن، احتمال شروع موج دوم بیماری در کسانی‌که بار قبل مبتلا نشده بودند، وجود دارد.
البته در صورت رعایت بهداشت و تزریق واکسن به‌طور گسترده می‌توان شدت و گسترش این موج را کاهش داد. این متخصص می‌افزاید:، چون ویروس آنفلوآنزا دارای سوش‌های متعدد است ابتلا با یک سوش فرد را در مقابل ابتلا با سوش دیگر مصون نمی‌کند؛ ولی در صورتی که یک سوش در گردش باشد احتمال ابتلا با همان سوش در عرض چند ماه در افراد سالم کمتر است، ولی در افراد با نقص ایمنی وبیماری‌های زمینه‌ای این موضوع متفاوت است.
ابتلا با وجود تزریق واکسن
واکسیناسیون در بسیاری از مطالعات نشان داده که می‌تواند شدت بیماری را در افراد واکسینه کم کند.
دکتر شیروانی با اشاره به این مطلب می‌افزاید: در افراد واکسینه، ایمن شدن صددرصد نداریم و ایمنی در حد ۵۰ تا ۹۵ درصد است، ولی در صورت ابتلا در افراد واکسینه، بیماری خفیف است و خطری ندارد. به علاوه درصورت تزریق واکسن، احتمال نیاز به بستری درصورت ابتلا به بیماری و نیز عوارض بیماری کاهش می‌یابد.
این متخصص بیماری‌های عفونی تاکید می‌کند: در کودکان زیر هشت سال که دو بار واکسن نزده اند و یک بار را تزریق کرده اند نیز ممکن است میزان ایمنی کم باشد و این افراد هنوز در معرض ابتلا قرار دارند.
نگذارید کودکان آنفلوآنزا بگیرند
برای پیشگیری از آنفلوآنزا بار‌ها به موارد تاکید شده که باید به‌طور جدی مورد توجه قرار بگیرد:
- شست و شوی دست با ژل ضد عفونی‌کننده و آب و صابون
- خوردن میوه و سبزیجات کافی و تازه
- واکسیناسیون، به ویژه در شهریور و پیش از شروع پاییز
- استراحت کافی هنگام بیماری در منزل
- حضور نیافتن در محیط‌های شلوغ
- عدم مواجهه با فرد بیمار و رعایت فاصله با فرد مبتلا
- در صورت عطسه باید در یک دستمال ترشحات جمع شده و بلافاصله دور انداخته شود.
- برای بهبود موثر در دوره نقاهت، استراحت کافی، غذای سالم و مقوی، کنترل توسط پزشک برای درمان عوارض ریوی و غیر ریوی آنفلوآنزا ضروری است.
زنگ خطر آنفلوآنزا
دکتر شیروانی با تاکید بر این که در صورت بروز تب ناگهانی با یکی از علائم سرفه، گلودرد، درد عضلات و آبریزش بینی باید به احتمال ابتلا به آنفلوآنزا شک کرد، می‌گوید: البته همه موارد این بیماری در مبتلایان شدید نیست، ولی موارد شدید بیماری ممکن است با عوارض ریوی و کلیوی و دستگاه گوارش و مغزی در کودکان مبتلا اتفاق افتد. وی می‌افزاید: فراموش نکنید که اقدام اولیه درمانی، مصرف نکردن دارو به‌صورت خودسرانه و مراجعه به مراکز درمانی است. ولی در صورت تب شدید می‌توان با نظر پزشک استامینوفن را به کودک داد.
آموزش اصول ایمنی در برابر آنفلوآنزا به کودکان
موارد زیر را به فرزندانتان آموزش بدهید:
- رعایت بهداشت و شست و شوی دست
- دفع ترشحات بینی و دهان با دستمال
- جلوگیری از تماس دست آلوده به ترشحات به وسایل یا بدن و لباس دیگران
- حضور نیافتن در محلی که فرد بیمار در آن حضور دارد
- اجتناب از بغل کردن و دست دادن و بوسیدن افراد
- نماندن زیاد و طولانی در هوای سرد به ویژه در حیاط مدرسه
