از کودکان خردسال تا افراد سالمند همه می‌توانند میزبان ویروس‌های سرماخوردگی باشند و بعید است بشود کسی را پیدا کرد که در طول عمرش هیچ وقت دچار سرماخوردگی نشده باشد.

این بیماری آنقدر رایج است که در هر خانواده‌ای نظریه‌ها و درمان‌های متنوعی هم برای آن وجود دارد، ولی در کنار همه این‌ها یک سری باور‌های قدیمی هم در ذهن‌ها ریشه کرده که بنیان علمی در موردشان وجود ندارد و در واقع باور‌های غلطی هستند که لازم است در ذهن‌مان اصلاح‌شان کنیم.

هوای سرد و سرماخوردگی

احتمالا تا کنون این جمله را زیاد از مادرتان شنیده‌اید که «با سر خیس بیرون نرو سرما می‌خوری!» ضمن احترامات فائقه برای مادران گرامی باید بگوییم سرمای هوا و با موی خیس در سرما رفتن چیزی نیست که باعث ایجاد بیماری سرماخوردگی شود. اگر در هوای سرد با مو یا حتی لباس خیس بیرون برویم باعث نمی‌شود با ریسک بالاتری برای ابتلا به سرماخوردگی مواجه باشیم. بیماری سرماخوردگی از طریق ویروس وارد بدن ما می‌شود و ویروس‌ها برای انتقال از بدنی به بدن دیگر هیچ توجهی به درجه هوا ندارند!

اکنون این سوال پیش می‌آید که اگر سرما نقشی در ابتلا به بیماری سرماخوردگی ندارد پس چرا سرماخوردگی و آنفولانزا در زمستان آنقدر شایع است؟ بله این درست است که چیزی به نام «فصل سرماخوردگی» و «فصل آنفولانزا» داریم که از حدود شهریور یا مهر آغاز می‌شود و حدودا تا اواسط فروردین ادامه دارد. اما چرا؟ یک نظریه این است که هوای سرد مردم را ترغیب می‌کند که اوقات بیشتری را در منزل یا به طور کلی در فضا‌های سر بسته دور هم بمانند که همین دورهمی‌ها و فضا‌های سر پوشیده امکان نقل و انتقال ویروس‌ها را بیشتر فراهم می‌کند؛ بنابراین بجای اینکه فقط مراقب لباس‌تان باشید که مبادا کم باشد یا بجای اینکه از بیرون رفتن در سرما اجتناب کنید بهتر است مثلا در محل کار از نزدیک شدن زیاد به همکاران تان خودداری کنید.

تحقیقات نشان می‌دهد که اغلب بزرگسالان حدود دو تا چهار بار در سال مبتلا به سرماخوردگی م شوند و کودکان چیزی نزدیک به دو برابر این آمار. علی‌رغم نام این بیماری «سرماخوردگی» هیچ ربطی به هوای سرد ندارد و شاید باید بگوییم گرما و صمیمیت زیاد در روابط بیش از هر چیز باعث سرماخوردگی می‌شود. یکی از متخصصین دانشگاه ویرجینیا می‌گوید: اگر می‌خواهد هرگز به ویروس سرماخوردگی گرفتار نشوید باید تارک دنیا شوید!

شاید شما دست‌های تان را خیلی خوب و با دقت بشویید، ولی باید بدانید که همه این کار را نمی‌کنند؛ پس تا می‌توانید از دست دادن پرهیز کنید. در مورد شستشوی دست‌ها هم حواس‌تان باشد که بهتر است از صابون استفاده کنید، چون در اکثر مواقع خیلی بهتر از پاک‌کننده‌های الکی عمل می‌کند. ماساژ دست‌ها هنگام شستشو باید حدود ۱۵ ثانیه طول بکشد.
یک روبوسی ساده و دست دادن موقع احوال‌پرسی به سادگی می‌تواند منجر به انتقال ویروس شود، چون اگر پس از دست دادن با یک فرد ناقل چشم یا بینی‌تان را بمالید ویروس سرماخوردگی به سرعت وارد عمل می‌شود.

سوپر واکنش

برخی افراد بر این باورند که به محض مشاهده کمترین آثار سرماخوردگی باید آنتی‌هیستامین شروع کنند تا جلوی آبریزش بینی را بگیرند و یا با مصرف دارو‌هایی همچون ایپوبروفن سعی در متوقف کردن علائم بیماری دارند، اما متخصصان این روش را بسیار غلط می‌دانند چرا که آبریزش بینی یکی از علائم ضروری سرما خوردگی است که کمک می‌کند از شر میزان قابل توجهی از عفونت خلاص شوید حال آنکه مصرف آنتی‌هیستامین از همان نخستین روز سرماخوردگی این خروجی را می‌بندد و یا از سرعت آن می‌کاهد.

وقتی سرماخوردگی شروع می‌شود هرچند که بدن در حال جنگ با عفونت است، ولی بسیاری از علائم همچنان خاموشند. مصرف زینک و مواد مغذی دیگر می‌تواند بیماری را در نطفه خفه کند و شما دیگر خیلی از آن علائم ناخوشایند و غیر ضروری را تجربه نکنید.

اندکی صبر

بیشتر دارو‌های سرماخوردگی فقط علائم را از بین می‌برند بی آنکه عفونت را از ریشه بخشکانند. احتمالا در آینده درمان سرماخوردگی به صورت ترکیبی از آنتی‌بیوتیک، ضد حساسیت و ضد ویروس است. برخی دارو‌های آنتی‌ویروس در حال بررسی است، ولی هیچ یک هنوز به صورت تجاری عرضه نشده است.

خیلی از ما بر این باوریم که واکسن سرماخوردگی ما را در برابر این بیماری به طور کامل ایزوله می‌کند حال آنکه واقعیت پیچیده‌تر از این باور ماست. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس سرماخوردگی داریم که واکسن بدن ما را فقط در برابر تعداد محدودی از انواع آن مقاوم می‌کند. پس اینکه تصور کنیم به صرف واکسن زدن از سرماخوردگی در امان هستیم تصور اشتباهی است.

خوشبختانه تعدادی از محققان بر این باورند که هر بار مبتلا به سرماخوردگی می‌شویم و بدن ما با این بیماری به مبارزه می‌پردازد به نوعی در برابر آن مقاوم‌تر می‌شویم و به طور کلی دیگر کمتر مستعد ابتلا به آن هستیم. البته قسمت بد ماجرا اینجاست که آزمایشات بر روی موش‌ها نشان داده ابتلای مکرر به سرماخوردگی در طول زمان می‌تواند حافظه را به زوال ببرد.