به گزارش دیدار امروز:«آتابای» تازهترین ساخته نیکی کریمی، متفاوتترین اثر این کارگردان نیز به شمار میرود؛ فیلمی با داستانی عاشقانه و ساده که به دلیل سادگیاش جذابیت دارد. بعد از نمایش این فیلم گفتوگویی با نیکی کریمی داشتیم.
نیکی کریمی، بازیگر، کارگردان، تهیهکننده، مترجم و داور بینالمللی، به هیچ معرفی و توضیحی احتیاج ندارد. او به معنی واقعی کلمه در دهه ۷۰ و ۸۰ سوپر استار سینمای ایران بود و حالا توانسته با ساخت پنجمین فیلم سینمایی خود با نام «آتابای»، توجه مخاطبان خاصتر و منتقدان را به خود جلب کند. به بهانه نمایش فیلم «آتابای» که در هفتمین روز از جشنواره (جمعه ۱۸ بهمن) در سینمای رسانه اکران شد؛ سراغ این ستاره شناخته شده رفت و سعی کرده است به راز ماندگاریاش در سینما و هنر و سیر تحولی فیلمسازیاش پی ببرد.
«آتابای» فیلمی متفاوت در کارنامه کاری شماست و نکته مهمتر آن این است که به زبان ترکی است!
ممنونم و خوشحالم که مردم با فیلم «آتابای» ارتباط برقرار کردند.
چه شد که دنبال چنین سوژهای رفتید؟
به نظرم فیلمسازی یک امر ناخودآگاه هست، حداقل در زمینه فیلمهایی که ما کار میکنیم برآیند تجربه، زیبایی شناسی، ادبیات، شعر و آن چیزی که به آن علاقه دارم، است. در ارتباط با «آتابای» نیز همین موضوع وجود دارد، دلم میخواست مخاطب نیز به این کشف و شهودی که خودم در قصه دارم، برسد. فیلم «آتابای» یک قصه کشف و شهودی است، قصه درونیات و تفکرات انسانی، قصه تنهایی است. البته فیلم از نظر من بسیار شبیه شعر است، به همین دلیل لاجرم کسانی که به این سبک فیلم علاقه دارند، به دلشان مینشیند و کسانی که به این سبک از سینما علاقه ندارند از آن استقبال نمیکنند.
شما خودتان تُرک نیستید، اما چگونه توانستید یک فیلم به زبان تُرکی بسازید؟
به نظر من سینما زبان ندارد، چه در ایران باشد، چه در یک کشور دیگر، زبانِ سینما، خود سینما است. بنابراین اینکه من در آذربایجان فیلم ساختم، از لحاظ ساختار سینمایی فرقی با اینکه فیلم را در تهران ساخته باشم، ندارد. آن کاری که ما کردیم، این بود که میخواستیم تنها روح آن منطقه در فیلم دیده شود؛ نه زبان، نه تفکر و نه خوی آن منطقه جغرافیایی. این تمام دغدغه ما در زمان نوشتن فیلمنامه و در زمان ساخت فیلم بود. همین موضوع کار را یک مقدار سخت میکرد. کارگردانهای بسیاری در جاهای مختلف ایران فیلم ساختهاند؛ حتی در خود آذربایجان. اما من دنبال فیلمی نبودم که مخاطب جایی را که میبیند، قبلا دیده باشد، اتفاقا دنبال آشناییزدایی نسبت به تمام فیلمها و آنچه دیده شده است بودم. به همین دلیل روح منطقه و نزدیک شدن به درونیات آدم و مردی به نام آتابای در این مقطع از زندگی بسیار مهم بود.
«آتابای» یک قصه کشف و شهودی است، قصه درونیات و تفکرات انسانی، قصه تنهایی است. فیلم از نظر من بسیار شبیه شعر است
چه شد که دنیای کارگردانی این فیلم نسبت به فیلم قبلی شما این همه تغییر کرد؟
من اعتقاد ندارم که تغییر پیدا کرده است و فکر میکنم فیلمهای «یک شب» و «چند روز بعد» هم درباره تنهایی انسان است و همان شاعرانگی در آن وجود دارد. البته انسانها با گذشت زمان و زندگی به یک پختگی میرسند که آن چیزی که در نگاهشان است، صیقل پیدا میکند و یا اینکه بنا به هزار دلیل دیگری که من نمیدانم، ممکن است این تغییر حاصل شود. همانطور که ممکن است یک نویسنده، در مقطعی از زندگیاش کتابی بنویسد و آن کتاب از تمام کتابهایی که نوشته است بهتر باشد و کتاب بعدیاش به آن اندازه خوب نباشد، هنر خیلی پیچیده است و بنا به همین پیچیدگیاش است که تولید جادو و شگفتی میکند.
قصد دارید فیلم را دوبله کنید؟
پیشنهاد شده است و روی موضوع فکر میکنم، شاید برای برخی از سینماهای تهران این کار را انجام دهم.
شما سوپر استار دهه ۷۰ و ۸۰ سینما هستید و حالا هم فیلمسازی هستید که نسبت به همنسلان خودتان جز معدود افرادی هستید که هم در امر بازیگری و هم فیلمسازی همچنان سر پا است، چه چیزی باعث شده که خانم نیکی کریمی بتواند هم خودش را در امر بازیگری و هم در امر فیلمسازی سرپا نگه دارد؟
من برای خودم یک ارزشها و یک سری آرمانهای شخصی و یک سری اهداف در ذهنم قرار دادم که شاید سقفش فقط بازیگری یا فقط دیده شدن یا موارد اینگونه نباشد. بنابراین همان جستوجویی که آدمهایی مثل شخصیتهایی که من دوست دارم و جستوجوهایی که از لحاظ روانی روی خودشان انجام میدهند، مثل همین آتابای، در من هم وجود دارد و من روز به روز در جهت کشف خودم و خودشناسی پیش میروم و در مقام یک هنرمند بیشتر و بیشتر به خودم نزدیک میشوم چون میدانم هر هنرمندی هر چه قدر به خود واقعیاش نزدیکتر باشد، اثر هنری بهتری را خلق میکند.
ابوالفضل پور عرب در جشنواره حضور داشتند اما زمانی که با ایشان صحبت کردم احساس کردم میل و انگیزه خود را برای ادامه مسیر بازیگری از دست دادهاند و نسبت به واژه سلبریتی که اخیرا موضع گیریهایی نسبت به آن میشود، حساس شدهاند. شما درباره واژه سلبریتی صحبتی دارید؟
من خیلی متاسفم که چنین چیزهایی را در فضای مجازی یا هر جای دیگر میشنوم، عذرخواهی میکنم که اینگونه میگویم ولی من این موارد را از اشخاصی میبینم که به جای اینکه روی فرهنگ، ارزش و حتی روی خودشان کار کنند، در ارتباط با اشخاص مشهور موضع گیریهایی انجام میدهند. قضاوت بسیار امر سخت و سنگینی است و فقط میتوانم بگویم دعا میکنم که هیچ گاه خودم نتوانم درباره دیگران قضاوت کنم و برای آن اشخاصی که در مورد همکارانم یا هر شخص مشهوری، که تفاوت نمیکند در عرصه سینما باشد یا هر عرصه دیگری، آنقدر سطحی در فضای مجازی صحبت میکنند حداقل من را بسیار متاسف میکند و فکر میکنم یکی از مسائل و مشکلات جامعه ما این است که آدمها به جای اینکه فِلش را طرف خودشان بگیرند و از خودشان بپرسند که ما برای جامعه چه کار میکنیم و یا اینکه روی خودشان کار کنند یک فرافکنی انجام میدهند و آدمهای دیگر را قضاوت میکنند.
چرا شما در فضای مجازی حضور خیلی کمرنگی دارید؟
چون مجازی است و من بیشتر سعی میکنم در فضای حقیقی کارم را انجام دهم.
اشخاصی را در فضای مجازی میبینم که به جای اینکه روی فرهنگ، ارزش و حتی روی خودشان کار کنند، در ارتباط با اشخاص مشهور موضع گیریهایی انجام میدهند. آنقدر سطحی در فضای مجازی صحبت میکنند که حداقل من را بسیار متاسف میکند
بعد از فیلم «آتابای» چه برنامهای برای ادامه مسیرتان دارید؟
باید منتظر ماند یک بازتابهایی از «آتابای» بیاید بعد از آن یک قصهای در ذهنم است و باید دید که انشاالله برای کار بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد.
شما بسیار رابطه خوبی با سینمای خارج از کشور دارید و همیشه در جشنوارهها به عنوان داور حضور پیدا میکنید برنامه شما برای ادامه داوری چیست؟
داوری را دوست دارم و تجربه جالبی است. اینکه شما از همه جای جهان فیلم میبینید و درباره آن نظر میدهید. هرچند قضاوت آن سخت است اما بازهم جذابیتهای خودش را دارد و بیشتر هدف آشنا شدن با نگاهها و فرهنگهای متعدد است.
قصد ندارید که کار مشترک با دیگر کشورها انجام دهید؟
چرا که نه! به موقعش اگر موقعیت مناسب و پیشنهاد مناسبی باشد حتما این کار را انجام خواهم داد