رضا میرکریمی که به تازگی ویدیویی از او در فضای مجازی درباره تاثیر شیوع ویروس کرونا در جامعه منتشر شده است، در گفتگویی درباره فضای این روزهای جامعه سخن گفت.
میرکریمی با اشاره به دیالوگی از فیلم “یک حبه قند” گفت: دایی در فیلم خطاب به پسر میگوید که از “هر چی زیاد بترسی بزرگتر میشود” که به نظرم شاید این دیالوگ به فضای این روزهای جامعه، نزدیکتر باشد.
ترس بیش از حد زیانبار است. وقتی یک دشمن مشترک چه در خانواده و یا اجتماع بوجود میآید، همگرایی مثبتی بین افراد اتفاق میافتد که خوب است. به هر حال این ویروس علاوه بر همه جنبههای منفی آن که مهمترین آن مرگ عزیزان و هموطنانمان است، جنبههای مثبتی هم دارد که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
کارگردان به همین سادگی با اشاره به فیلمهایش که در آن مبحث خانواده جدی است، ادامه داد: خانواده سلول بنیادی جامعه است و مشکلات مختلفی که در اجتماع داریم معمولا از سستیها و کاستیهای درون خانواده نشات میگیرد. این روزها ناگزیرو بالاجبار با خانواده بودن و دور هم بودن ، نگران یکدیگر بودن و از احوال هم جویا شدن هم همزمان با شیوع این ویروس شوم، شیوع پیدا کرده است. داریم چگونه درنگ کردن را یاد میگیریم و در وضعیت پرشتاب جامعه امروز که همیشه بیدلیل یا با توجیه وقت کم میآوریم، کم کم یاد می گیریم که زمان موجود باارزشی است که باید با برنامهریزی آن را به نفع خلوت های ضروری و روابط خانوادگی مدیریت کرد. به ظاهر از آن جنب و جوش قبل از عید هرساله خبری نیست ولی عمق همدردیها و پیوندهای دوستانهاش از تظاهرات یک آیین تکراری و تکلیفی فراتر رفته است.
میرکریمی تصریح کرد: الان با شرایط فعلی درنگ خوبی به وجود آمده است و در جامعه یک دشمن مشترک بوجود آمده که به خاطر ناشناخته بودنش ترسناک است وگرنه ما در زندگی روزمره با مشکلات به مراتب ترسناکتری هم سروکار داریم. مثلا همه ما به آمار وحشتناک تلفات جادهای عادت کردهایم و وقتی عازم سفر جادهای میشویم احساس خطر نمیکنیم. اما آنچه ناشناخته است را بزرگتر و ترسناکتر میبینیم.
میرکریمی ادامه داد: همین دشمن ناشناخته مشترک همسویی عاطفی خوبی بین اعضای خانواده، اعضای یک اجتماع و در سطح بالاتر بین تمام انسانها در قارهها و کشورهای مختلف به وجود آورده است، مخصوصا در کشور خودمان بحثهای سیاسی و اختلافات و فاصلههایی که در اجتماع پدید آورده، بحث فقیر و غنی و…. به نظر میرسد با توجه به شرایط امروز که این ویروس نه فقیر میشناسد و نه غنی، نه خودی میشناسد نه غیر خودی، نه پایتخت میشناسد نه شهرستان و حتی روستا، هر کسی که بهداشت را رعایت نکند به خودش و دیگران همزمان آسیب میزند و این یک همگرایی اجتماعی خوب ایجاد کرده و خواهد کرد که به نظرم با ارزش است.
میرکریمی در عین حال که از جنبههای مثبت این فضا صحبت میکند، تاکید دارد که مرگ برخی هموطنها به واسطه این ویروس خیلی تلخ است و تاسفبرانگیز است و باید با خانوادههای مصیبت دیده ابراز همدردی کرد.
کارگردان خیلی دور خیلی نزدیک در بخش دیگری از اظهاراتش از یک بلوغ اجتماعی سخن گفت که در جامعه به وجود آمده است و توضیح داد: شاهدیم که در موبایل و فضای مجازی برخی بدون سند و مدرک موضوعاتی را مطرح میکنند که شاید در موارد سیاسی، مردم اینقدر در باره شایعه حساسیت نداشته باشند که مثلا چه کسی درست میگوید و چه کسی بی سند حرف میزند و قصد پخش کردن ناامیدی دارد. اما در این موضوع خاص که موضوع حساسیتبرانگیزی است و با سلامت همه افراد جامعه کار دارد، کم کم شاهدیم که رفتارها سنجیدهتر شده وعدهای مچ دیگری را میگیرند که این خبر را از کجا آوردید و سندش کجاست؟ اینطوری احساس خوبی به آدم دست میدهد که انگار یک بلوغ اجتماعی در حال شکلگیری است که این اتفاق میتواند جامعه را نسبت به شایعههای مخرب واکسینه کند نه فقط در مورد ویروس کرونا بلکه در مورد ویروسهای بزرگتری که میتواند بنیانهای اجتماعی را بهم بریزد.
او با اشاره به اتفاقاتی که بعد از اعلام کرونا در برخی کشورها افتاد و مردم به محلهای خرید هجوم آوردند اما در ایران مردم اینگونه رفتار نکردند، خاطرنشان کرد: یک نکته مهم این است که برخی نق میزنند که فاصله ما با جوامع اروپایی و آمریکایی زیاد است و خود را تحقیر میکنند اما داریم میبینیم که چه اتفاقاتی که در دنیا میافتد و در کشوری که سختترین تحریمها را تحمل میکند هم اوضاع تفاوت آشکاری ندارد و چه بسا در بعضی موارد بهتر است.
این کارگردان در عین حال خاطرنشان کرد: البته تحلیل دیگری این است که ما بحرانهای مختلفی را پشتسر گذاشتیم و به قول بعضیها همیشه در موقعیت خطیر کنونی بودیم ولی اشکال ندارد حتی اگر دلیلش این باشد چون این نشاندهنده بلوغ و یک هوشیاری اجتماعی است که مردم میدانند در مواقع خطر، کمی خویشتنداری بکنند و به فکر منافع عمومی باشند چون منافع فردیشان در گرو منافع عمومی است. این فهم، فهمی است که به راحتی به دست نمیآید.
میرکریمی یادآور شد: به هر حال این بحران هم سپری خواهد شد هرچند نمیدانیم کدامیک از ما را هم همراه خود خواهد برد، ولی همه ما امیدوار هستیم آثار اجتماعی و فرهنگی مطلوبی به صورت رفتار و عادتهای عمومی از خود به جای بگذارد. عادتهایی چون توجه به خانواده، مدیریت زمان زندگی، مطالعه، رعایت بهداشت عمومی، جدی گرفتن همگرایی ملی، بلوغ در اطلاعرسانی و مقاومت در مقابل شایعه و دروغ و دست آخر و مهمتر قدردانی و شکرگزاری به محضر خداوند برای داشتههای با ارزش زندگی.