از تیراندازی مقابل تئاتر شهر تا درگذشت سه بازیگر پیشکسوت

 سال گذشته، تئاتر ایران، فراز و نشیب‌های فراوانی را از سر گذراند. اهالی هنرهای نمایشی ایران که سالهاست حمایت‌های دولتی را در روند تولید آثار از دست داده‌اند، در سال ۹۸، گرفتار مشکلات ریز و درشت دیگری از جمله بحران شیوع کرونا، عواقب سقوط هواپیمای مسافربری اوکراین، نابسامانی سالن‌های نمایشی و تغییرات مدیریتی پیاپی شدند.

با وجود همه موانع، مسائل و مشکلات آسمانی، زمینی، انسانی و طبیعی، تئاتر کشورمان، سال گذشته توانست بر تعداد اجراهای نمایشی، آمار تماشاگران و فروش کارها بیفزاید.

در روزهایی که تئاتر ایران به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا تعطیل است و از زمان بازگشایی سالن‌های نمایشی هم خبری نیست، نگاهی به رویدادهای مهم این عرصه هنری در سال گذشته انداخته‌ایم؛ در این گزارش، گاهشمار تئاتر کشور را از اسفند ۱۳۹۸ تا نخستین روز فروردین‌اش ورق زده‌ایم و از پایان به آغاز رفته‌ایم.

صندلی لرزان مدیریت تئاتر

در آخرین روزهای سال گذشته، خبری ناگهانی رسید که شهرام کرمی، مدیر اداره‌کل هنرهای نمایشی کشور استعفا داده است. او که خود از هنرمندان تئاتر بوده و کارهای بسیاری را روی صحنه برده است، در اسفند ۱۳۹۶ بر صندلی مدیریت هنرهای نمایشی کشور تکیه زد و اما بیش از دو سال نتوانست در این سمت بماند. کمبود بودجه، استقلال نداشتن اداره کل هنرهای نمایشی و فشارهای بیرون از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این عرصه هنری، از مهم‌ترین دلیل‌هایی است که صندلی مدیریت تئاتر ایران همیشه لرزان باشد.

پس از استعفای شهرام کرمی از مدیریت اداره‌کل هنرهای نمایشی، سه‌شنبه ۲۷ اسفند خبر رسید قادر آشنا، جایگزین شهرام کرمی شده است. او که عهده‌دار همین سمت در دولت دهم بوده است، سالهاست در سطوح میانی مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار بوده و شاید بهترین گزینه برای سکان‌داری اداره تئاتر در ۱۶ ماه پایانی دوره دوم دولت حسن روحانی به شمار می‌آید.

تب و لرز کرونا بر جان تئاتر کشور

از همان نخستین روزهای شیوع کرونا، تب و لرز این بیماری، بر جان تئاتر کشور افتاد. اینک، همه اجراها تعطیل شده‌اند، هیچ پروژه نمایشی در حال تمرین یا آماده‌سازی نیست و چشم‌انداز روشنی هم پیشِ روی چشمان اهالی تئاتر نیست. ماه‌ها باید بگذرد تا زیانی که کرونا به اقتصاد این هنر و فرهنگ تئاتر دیدن در جامعه زده است، به درستی ارزیابی و مشخص شود.

در این میان، مدیران تماشاخانه‌های تئاتر اگرچه با لزوم تعطیلی برنامه‌های فرهنگی و هنری برای پیشگیری از گسترش ویروس کرونا موافقند، اما دغدغه و ترس از بقاء و آینده مبهم اقتصادی و فرهنگی این عرصه را هم دارند؛ دغدغه‌ای که مرتفع شدنش نیازمند توجه جدی دولت، وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی، معاونت هنری و اداره‌کل هنرهای نمایشی است.

گفت‌وگو با مدیران سالن‌های تئاتر که این‌روزها تعطیل هستند، نشان می‌دهد که برگشتن رونق به تالارهای نمایشی کشور، حتی پس از شکست دادن این ویروس، کاری بسیار سخت و زمان‌بَر است. دیگر هنرمندان و دست‌اندرکاران هنرهای نمایشی هم به خبرآنلاین گفتند: ویروس کرونا، راه تنفس‌شان را بسته است.

در ۶ دهه گذشته، بازیگران تئاتر کشورمان، همیشه سطح نقش‌آفرینی در تولیدات تصویری را ارتقاء داده‌اند، اما از آن‌جا که نمایش، هنری خاص‌پسند است، بیشتر مردم، چهره‌های شاخص بازیگری را با آثار سینمایی و تلویزیونی شناخته‌ و از خاستگاه اصلی آن‌ها بی‌خبر بوده‌اند. سال گذشته، درگذشت سه بازیگر پیشکسوت تئاتر کشورمان، خُسرانی بزرگ بود که خبرساز شد

نخستین خبر ناگواری که نخستین دقایق سال ۱۳۹۸ به گوش رسید، درگذشت محمد مطیع، بود. این هنرمند پیشکسوت مقیم سوئد که در شهر گوتنبرگ به تنهایی زندگی می‌کرد، در ۲۷ یا ۲۸ اسفند ۹۷ درگذشته بود که خبرش با چند روز تاخیر منتشر شد.

تعطیلات نورزوی سال ۹۸ که با خبر درگذشت محمد مطیع آغاز شد، با خبری دیگر تلخ‌تر شد؛ جمشید مشایخی، بازیگر نقش‌های ماندنی سینمای ایران، سه‌شنبه ۱۳ فروردین پس از مدتی بستری بودن در بیمارستان درگذشت.

داریوش اسدزاده، سومین بازیگر پیشکسوت بود که خانواده تئاتر کشور، سال گذشته از دست داد. او که به‌ویژه برای بازی در سریال‌های تلویزیونی چون «خانه سبز» چهره شده بود،  سوم شهریور ۹۸، در سن ۹۶ سالگی درگذشت.