با شیوع بیماری کرونا، موجی از اجراهای آنلاین خانگی و صحنهایِ بدون تماشاگر به راه افتاد. هر هنرمندی تلاش میکرد به نوبه خود در شرایطی که امکان برگزاری کنسرت وجود نداشت، سهمی در حفظ جریان موسیقی در جامعه داشته باشد.
در همین راستا با نادر مشایخی ـ رهبر ارکستر و آهنگساز ـ درباره وضعیت کنونی موسیقی و اقداماتی که خود او در این ایام داشته است، صحبتی داشتیم.
کنسرت آنلاین برای موسیقی کلاسیک نیست
او به ایسنا گفت: در برگزاری کنسرت آنلاین، کیفیت صدا به هیچ وجه توسط موبایل خوب به گوش نمیرسد. مثلا اگر کیفیت صدای اجرای زنده ارکستر برلین را با کنسرت آنلاین آن مقایسه کنید، بسیار متفاوت است؛ به گونهای که وقتی من اجرای آنلاین کنسرت برلین را دیدم آنقدر صدا بد بود که اصلا لذت نبردم. ولی وقتی در اجرای زنده این ارکستر حضور داری واقعا شاهکار است.
این هنرمند ادامه داد: برگزاری آنلاین موسیقی پاپ کار خوبی است؛ چون سرپوشی روی بیحوصلگی مردم میگذارد و برای لحظاتی حال آنها را بهتر میکند. ولی این اجراها برای مخاطبان موسیقی پاپ تنها یک قلقلک است؛ زیرا لذتی که مخاطبان این ژانر با حضور در سالن کنسرت میبرند با اجرای آنلاین کاملا متفاوت است، حتی ممکن است تماشاگر حاضر در سالن به آنچه خواننده میخواند توجهی نداشته باشد و تنها به خاطر شور و هیجانی که در سالن تجربه میکند، به کنسرت برود.
راه حل تأثیرگذاری کنسرت آنلاین چیست؟
او درباره پرسش بالا از کاری که قرار است خودش امتحان کند، گفت و توضیح داد: اینکه اعضای نوازنده یک گروه موسیقی هر کدام به صورت جداگانه در خانه ساز میزنند و در نهایت با هم میکس میکنند، تنها برای دقایقی مخاطب را سرگرم میکند و دستاورد خاصی ندارد؛ زیرا این ایده خودش را به موسیقی غالب میکند و اجازه نشان دادن موسیقی را نمیدهد. کنسرت آنلاین تنها در یک صورت عمل میکند و تأثیرگذار خواهد بود؛ آن هم به گونهای که کلیه ابزاری که با آن کنسرت آنلاین برگزار میکنند در آهنگسازی هنرمند نقشی داشته باشد. درواقع هنرمند باید برای ابزار آنلاین موسیقی بسازد و ابزار برگزاری کنسرت آنلاین را به کار بگیرد؛ زیرا تنها برای یک ساز موسیقی نمینویسیم بلکه برای ابزار مینویسیم. اگر به ابزار توجه نشود، در نهایت صدای خوبی از آن خارج نخواهد شد، مانند کیفیت اجراهای آنلاین از موبایل.
مشایخی ادامه داد: برخی معتقدند در این شرایط باید به آنچه که داریم قانع باشیم، گرچه که درست نیست و حقیقت این است که ما با این ابزار زندگی میکنیم و باید موسیقیای بنویسیم که با این ابزار خوب صدا دهد و امکاناتی ایجاد کند که در حالت لایو وجود ندارد. هر نوع ابزار ارتباطی شرایط و امکانات مخصوص به خود را دارد که میتوان در آهنگسازی از آن استفاده کرد. ساخت آهنگ برای ابزار موجود در ایران امکانپذیر است.
او همچنین درباره اقدامی که قرار است درباره پخش موسیقی آنلاین انجام دهد، عنوان کرد: در کاری که قرار است انجام دهم، هر فرد میتواند موسیقی مورد نظر را در حوزهای که میخواهد با صدای دلخواه خود گوش دهد. هر موسیقی با ابزار خود تعریف میشود، مثلا من نمیتوانم یک سری کارها، صداها یا فرمها را که مثلا هوی متال است با ویولن دربیاورم چون ابزار خود را میخواهد. موبایل نیز به همین صورت است و میتوان در آن دست برد و موسیقی را برای آن نوشت که مخاطب بتواند مثلا در واتس اپ گوش دهد و خودش در آن دست ببرد.
مشایخی اضافه کرد: باید امکانی به مخاطب بدهیم که گوش دادن به موسیقی به صورت آنلاین برای او یک قدم بالاتر از سرگرمی باشد. درواقع با این کاری که من انجام میدهم مخاطب میتواند در موسیقی انتخابی خود سازها را تغییر دهد و یا حذف کند که این کار در اجرای آنلاین موسیقی امکانپذیر نیست. در نهایت وقتی این ایده را پیاده کنم آن را در پیج اینستاگرامم به اشتراک میگذارم.
اجرای آنلاین در تلویزیون
او درباره پخش کنسرتهای آنلاین از تلویزیون نیز اظهار کرد: خیلی بهتر بود که اجراهای آنلاین در تلویزیون برگزار میشد؛ زیرا افرادی که زمان یا دسترسی کافی برای تماشای اجراهای آنلاین را ندارند میتوانستند با تلوزیون این اجراها را تماشا کنند. مثلا خیلی از افراد مسن به تلویزیون وابسته هستند، علاقهای به موبایلهای جدید ندارند و مدام پای تلویزیون مینشینند؛ به همین دلیل اگر این اجراها از تلویزیون برگزار میشد، خیلی بهتر بود.
کلاسهای آنلاین موسیقی بهتر از کلاسهای دانشگاهی
مشایخی همچنین در پایان درباره تجربه خود از کلاسهای آنلاین گفت: تدریس آنلاین در دانشگاه خیلی ایده خوبی بود. نرمافزاری که برای من ارسال کردند خیلی قوی بود و به من این امکان را میداد که تمام چیزهایی را که میگویم نه تنها به صورت شفاهی بلکه به صورت کتبی در اختیار بچهها بگذارم. همچنین میتوانم مطلبها یا مثالهایی را که میخواهم، آپلود کنم و بچهها دانلود کنند.
او ادامه داد: تدریس موسیقی در ایران واقعا وضع بدی دارد و وقت تلف کردن است. پیش از شیوع کرونا قصد داشتم روش تدریس در علمی کاربردی را تغییر بدهم. خیلی از بچههای رشته موسیقی شاید در ماه تنها پنج دقیقه موسیقی جدید و مرتبط گوش دهند و بیشتر موسیقی های خود را گوش میکنند و عادت نکردهاند با گوش کردن دنیا را کشف کنند. ولی اکنون دنیای مجازی این امکان را گذاشته که قطعات پیشنهادی استاد را گوش دهند.