در سال‌های اخیر کارهایی نظیر طرح‌های موزائیکی که در لیگ ایران نیز مرسوم شده یا حتی نمایش طرح‌های گرافیکی عظیم که بخش بزرگی از سکوها را می‌پوشاند بسیار مرسوم شده و همین نوآوری‌ها فضای فوتبال را بسیار جذاب‌تر از قبل کرده است؛ سروصدایی که هواداران تیم‌های میزبان در ورزشگاه‌ها ایجاد می‌کنند و فریادهای آنها قطعا روی عملکرد داوران و حتی نتیجه بازی‌ها تاثیرگذار است.
سکوت عجیب
به‌احتمال زیاد اگر فصل قبل آنفیلد خالی از تماشاگر بود، در دیدار برگشت لیورپول و بارسلونا در لیگ قهرمانان نتیجه دیگری رقم می‌خورد و شاید این بارسا بود که می‌توانست حضور در فینال را تجربه کند. شیوع کرونا در دنیا باعث شده فعلا خبری از حضور هواداران در ورزشگاه نباشد و بازی‌ها پشت درهای بسته برگزار شود.
همین موضوع باعث کاهش هیجان و جذابیت دیدارها می‌شود؛ وضعیتی که قطعا تا پایان این فصل و احتمالا تا اواسط فصل آینده نیز ادامه خواهد داشت و این ورزش به شیوه‌ای برگزار می‌شود که پیش از این هرگز مشابه آن را ندیده‌ایم؛ از ضدعفونی کردن توپ بازی و ممنوعیت دست‌دادن تا غیبت هواداران و حضور نیمکت‌نشینان با ماسک و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی. تصویری که در دیدارهای این هفته بوندس‌لیگا دیده شد، فرسنگ‌ها با آنچه هواداران به آن عادت داشتند تفاوت داشت. دیگر از سرودهای هواداران و تشویق‌های مداوم آنها خبری نیست و حتی عده‌ای این دیدارها را با مسابقات تدارکاتی پیش‌فصل تیم‌ها مقایسه کرده و معتقدند کمتر شباهتی به یک دیدار حساس لیگ دارد.
لوسین فاوره، سرمربی دورتموند پس از برتری ۴ بر صفر روز شنبه تیم برابر شالکه با اشاره به غیبت تماشاگران گفت: «هیچ سروصدایی در ورزشگاه نبود، زمانی‌که یک فرصت گل می‌ساختیم یا یک پاس فوق‌العاده می‌دادیم و حتی وقتی گل می‌زدیم، هیچ اتفاقی روی سکوها نمی‌افتاد و این برای ما خیلی‌خیلی عجیب بود و مشابه آن‌را کمتر تجربه کرده بودیم. دل‌مان برای هواداران‌مان تنگ شده و بازی خیلی سختی را در غیاب آنها تجربه کردیم.»
جالب اینکه بازیکنان دورتموند همچنان عادت قدیمی خود در پایان بازی را حفظ کردند و باوجود اینکه هیچ تماشاگری در ورزشگاه نبود، به‌سوی سکوها رفته و شادی خود را در آنجا نشان دادند. دیوار زرد در ورزشگاه سیگنال ایدونا پارک یکی از مشهورترین سکوهای ورزشگاه‌ها در تمام دنیا است؛ جایی‌که هواداران دوآتشه تیم با هیجان و حرارت بالایی تیم خود را تشویق می‌کنند.
طبق یک رسم قدیمی دورتموندی‌ها در پایان هر دیدار خانگی به‌سمت آنها رفته و از هواداران خود تشکر می‌کنند و در دیدار روز شنبه نیز باز هم این کار را انجام دادند. ارلینگ هالند، ستاره جوان دورتموند پس از این دیدار درباره علت انجام این کار گفت: «ما می‌خواستیم با انجام این کار پیغامی را به هواداران برسانیم و به آنها نشان دهیم که چقدر برای بازیکنان و باشگاه مهم هستند.»
از بین‌رفتن امتیاز میزبانی
فوتبال پشت درهای بسته و در غیاب تماشاگر تاثیرات دیگری نیز بر عملکرد تیم‌ها داشته است. اگرچه نمی‌توان ۶ دیدار نخست بوندس‌لیگا را ملاک مناسبی برای نتیجه‌گیری کلی در این زمینه قرار داد، اما بررسی آماری این بازی‌ها نتایج جالبی به‌دنبال دارد. مثلا تعداد دوئل‌های رودرروی بازیکنان به‌نسبت قبل کمتر شده و از ۷۱ به ۶۰٫۷ رسیده است. همچنین میزان لمس توپ بازیکنان در محوطه جریمه تیم حریف نیز از میانگین ۴۴٫۹ قبل از تعطیلات به ۳۵٫۵ رسیده و میزان پاس‌های بین بازیکنان هم بیشتر شده و از ۹۰۶ به ۹۴۰ مورد افزایش یافته است.
مجموع این داده‌ها نشان می‌دهد بازیکنان محتاط‌‌‌تر شده و تلاش کرده‌اند کمتر به هم نزدیک شده و شاید نوعی ترس از احتمال انتقال بیماری در آنها وجود دارد. طی ماه‌های آینده و با انجام تعداد مسابقات بیشتر راحت‌تر می‌توان در این زمینه اظهارنظر کرد. احتمالا انجام بازی‌های بیشتر باعث کاهش این ترس و احتیاط شده و در ادامه شاهد تغییراتی در این آمارها خواهیم بود، اما درمورد داوری‌ها نیز نکات جالبی وجود دارد که احتمالا با غیبت هواداران در مسابقات همچنان ادامه خواهد داشت.
پیش از تعویق مسابقات بوندس‌لیگا، ۲۲۴ مسابقه برگزار شده بود که در این دیدارها، داوران ۱۵۱ خطای بیشتر به ضرر تیم‌های مهمان اعلام کرده و میزبان‌ها ۶۱ کارت زرد کمتر نسبت‌به رقبا دریافت کرده بودند. این اختلاف زیاد در دیدارهای روز شنبه از بین رفت و تقریبا دوطرف به‌صورت مساوی خطا کرده و کارت گرفتند. چنین اتفاقی کاملا موردانتظار بود، چراکه طبق تحقیقی که ایگناسیو پالاسیوس هوئرتا، عضو سابق هیات‌مدیره باشگاه اتلتیکو مادرید که استاد مدیریت، اقتصاد و استراتژی در دانشگاه اقتصاد لندن است، انجام داده، داوران معمولا ناخودآگاه تحت‌تاثیر جمعیت حاضر در ورزشگاه قرار می‌گیرند.
در این تحقیق که توسط او و همکارانش انجام شده، آنها ابتدا به بررسی وقت‌های تلف‌شده بازی که داوران در پایان مسابقات لالیگا منظور می‌کنند، پرداخته‌اند که نتایج جالبی دارد. بر این اساس داوران وقتی تیم میزبان با اختلاف یک گل از حریف پیش است، به‌طور متوسط ۳۰درصد کمتر وقت اضافه منظور می‌کنند و زمانی‌که میزبان با اختلاف یک گل عقب است، این عدد ۳۵درصد افزایش می‌یابد.
همچنین هرچه میزان تماشاگر حاضر در ورزشگاه بیشتر باشد، داوران یک‌طرفه‌تر سوت می‌زنند. در بخش دیگری از این تحقیق واقعیت دیگری نیز وجود دارد. وقتی تیم مهمان پس از پایان ۹۰ دقیقه به گل می‌رسد، معمولا ۱۵ درصد بیشتر از زمانی‌که تیم‌های میزبان گل می‌زنند طول می‌کشد تا داور سوت پایان را به صدا درآورد و این به‌معنی فرصت کمتر تیم‌های مهمان برای جبران گل‌های خورده است.
فرار از فریادهای هواداران
در سری A نیز تحقیق دیگری انجام شده که نتایج آن تقریبا نظریه تاثیر هواداران روی داوران را تایید می‌کند. در سال۲۰۰۷ و زمانی‌که یک پلیس در جریان دیدار حساس کاتانیا و پالرمو در دربی دی‌سیسیلیا کشته شد، تیم‌های ایتالیایی مجبور شدند چند بازی را پشت درهای بسته و بدون حضور تماشاگر برگزار کنند. در آن زمان هم میزان خطاها و کارت‌های زرد و قرمزی که علیه تیم‌های مهمان بود، به‌طرز عجیبی کاهش پیدا کرد و جالب اینکه همان داوران برای تیم میزبان و در همان ورزشگاه پیش از این قضاوت کرده بودند و عملکرد آنها این‌بار متفاوت بود.
جالب اینکه محققان دریافتند که بازیکنان دچار چنین تاثیری در غیاب هواداران نمی‌شوند و رفتار آنها فرقی با قبل نداشته است. روان‌شناسان این اتفاق را «انطباق» نام گذاشته‌اند. اگر ۷۰ هزار نفر همزمان به تصمیمی که داوران گرفته‌اند اعتراض کنند و بر سر آنها فریاد بزنند، ناخودآگاه باعث می‌شود ترجیح دهند با تغییر برخی تصمیمات خود این هجمه را از خود دور کنند. به این ترتیب عجیب نیست که چنین تغییراتی در دیدارهای بدون تماشاگر رخ داده و البته هنوز مشخص نیست تا چه زمانی این ورزش تحت‌تاثیر اپیدمی کرونا قرار خواهد داشت. در هرصورت این اتفاق باعث شده همه ما بخشی از یک آزمایش و تحقیق بالینی باشیم و اتفاقات جدیدی را در زندگی خود تجربه کنیم.
