در کنار بیشتر شدن احساس گرسنگی ناشی از روزه‌داری در واپسین روز‌های ماه مبارک رمضان، یکی از مسائلی که برخی افراد را این روز‌ها ممکن است بیشتر از روز‌های نخست کم‌طاقت کند، احساس تشنگی ناشی از ساعت‌های متوالی نخوردن آب و مایعات است. هرساله متخصصان تغذیه توصیه‌هایی درباره نوع مدیریت مصرف آب در فاصله افطار تا سحر ارائه می‌دهند که به احساس تشنگی در افراد روزه‌دار کمک می‌کند تا کمتر تشنه شوند.
از سویی با توجه به شیوع کرونا و تأکید متخصصان بر نوشیدن مایعات در چنین شرایطی به منظور پایین‌تر آوردن احتمال ابتلا به کرونا، برخی برای روزه‌داری نگران افزایش احتمال ابتلا به کرونا هستند. از این رو با دکتر‌محمد‌هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران گفتگو کرده‌ایم تا چنانچه این مدت کمتر مایعات بدن را تأمین کرده‌اید، ببینیم چه ترفند‌هایی را می‌توانیم در تغذیه به‌کار بگیریم تا در روز‌های باقیمانده تا سعید فطر بتوانیم بر چالش کم‌آب شدن بدن غلبه کنیم.
تأمین آب و رطوبت موضوعی تعیین‌کننده و مهم در روزه‌داری تلقی می‌شود و امسال هم با توجه به شرایط شیوع کرونا که بر کشور حاکم است، این مساله باید بیشتر رعایت شود. بدن ما برای انجام فعل و انفعالات شیمیایی به آب نیاز دارد. به گفته دکتر‌هاشمی، ما روزانه به حدود دو لیتر آب برای تنظیم متابولیسم بدنمان نیاز داریم. این آب باید از طریق نوشیدن آب، آبمیوه، چای و خوردن میوه در طی روز و در طول ماه رمضان، از افطار تا سحر تامین شود. تمام افراد باید این مورد را رعایت کنند تا بدنشان به مرور دچار کم‌آبی و مشکل نشود.
محیط را مرطوب نگه دارید
این متخصص رژیم درمانی در ادامه تأکید می‌کند نخوردن مقدار آب کافی به‌واسطه خشکی مخاط‌ها می‌تواند خطر ابتلا به کرونا را در شرایط فعلی بیشتر کند. از این رو توصیه می‌کنیم همه به‌ویژه افراد روزه‌دار اگر در سه هفته گذشته خیلی نوشیدن آب را جدی نمی‌گرفتند، اکنون طی روز‌های باقیمانده به تأمین مقدار آب موردنیاز بدنشان در این بازه زمانی، بیشتر توجه کنند تا خطر ابتلا به ویروس در آن‌ها افزایش پیدا نکند. البته به دلیل کوتاهی زمان افطار تا سحر، تأمین این مقدار آب گرچه ممکن است کمی با دشواری همراه باشد، اما نباید از این کار غفلت شود.
این متخصص در ادامه به نکته دیگری هم درباره محیط مناسب افراد روزه‌دار اشاره می‌کند و می‌گوید: روزه‌داران هوای محل زندگی و محل کارشان را مرطوب نگه دارند. رعایت این امر می‌تواند عامل محافظت‌کننده برای افراد روزه‌دار تلقی شود که از خشک شدن مخاط گلو و بینی و سرایت آسان‌تر ویروس کووید-۱۹ جلوگیری می‌کند.
نگران دفع سریع مایعات نباشید
به گفته دکتر‌هاشمی، وقتی دریافت حجم زیادی از مایعات در مدت زمان کمی صورت بگیرد، دفع ادرار هم سریع‌تر انجام می‌شود. البته این مساله خیلی مشکل‌ساز نیست و برای افراد عادی و بدون بیماری خاص، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در موارد خاص و بیماران مزمن به‌ویژه در افرادی که مبتلا به نارسایی کلیه و نارسایی قلبی هستند و پزشک محدودیت مصرف مایعات برای آن‌ها تجویز می‌کند، قضیه متفاوت است و این گروه از بیماران به‌طور مستقیم تحت‌نظر پزشک و با دستور و تجویز او روزه بگیرند. او تأکید می‌کند اغلب افراد مبتلا به چنین بیماری‌های شدید و مزمنی در حالت معمول مجاز به روزه گرفتن نیستند و این مساله ارتباطی به شرایط کرونایی این روز‌ها ندارد. اما در نهایت باید پزشک در مورد وضعیت جسمانی و توانایی آن‌ها در روزه‌داری نظر دهد.
میوه، جایگزین مناسب آب
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه به جام‌جم می‌گوید: به طور قطع، بخشی از آب موردنیاز بدنمان را به‌ویژه در ماه رمضان باید از طریق میوه‌ها تأمین کنیم و با این کار دو هدف را نشانه می‌گیرم؛ هم آب بدن و هم موادمعدنی و ویتامین‌های موردنیاز بدن را از میوه‌ها جبران می‌کنیم. زمانی که آب بدن را از میوه‌ها تأمین می‌کنیم، به شرطی که به اندازه مصرف کرده باشیم، بار نوشیدن آب در فاصله افطار تا سحر سبک‌تر می‌شود و دیگر نیاز به نوشیدن آب زیاد ندارید چراکه بخشی از آب بدن از طریق خوردن میوه‌های پرآبی، چون هندوانه تأمین می‌شود.
اما مسأله‌ای که در این بین وجود دارد، این است که ما باید سهم میوه روزانه را مصرف کنیم و خوردن اضافه‌تر را توصیه نمی‌کنیم، زیرا فقط کالری بیشتری به بدن می‌رسد و می‌تواند مانند هر‌زمان دیگری که کالری بیشتری مصرف می‌کنید، باعث چاقی و اضافه‌وزن شود. دکتر‌هاشمی می‌گوید سهم هر‌نفر از میوه مصرفی روزانه که برای تأمین آب و موادمعدنی و ویتامین‌های بدن لازم و ضروری است، بستگی به جثه و فعالیت بدن افراد دارد. اما اگر بخواهیم به طورکلی حساب کنیم، معمولا افراد مجازند روزانه بین سه تا پنج واحد میوه مصرف کنند.
پرخطر‌های روزه‌داری
دکتر‌هاشمی درباره شرایط فعلی شیوع کرونا در کشور می‌گوید: «آمار‌ها نشان می‌دهد افراد مبتلا به دیابت، فشار خون و بیماران قلبی بیشتر در معرض ابتلا به انواع شدید بیماری کرونا قرار دارند.
به همین دلیل، این دسته از افراد باید بیشتر رعایت کنند. البته تاکنون مدرک و مستنداتی دال بر این‌که روزه گرفتن باعث ضعف سیستم ایمنی و احتمال بیشتر بروز کرونا در این افراد می‌شود، ارائه و اثبات نشده است، بنابراین اگر مجاز به روزه‌داری هستند و تا به امروز را روزه گرفته‌اند و مشکلی نداشته‌اند، می‌توانند با رعایت شرایط بهداشتی و اصول ایمنی روز‌های باقیمانده را هم روزه بگیرند».
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه خطاب به گروه‌های پرخطر به‌ویژه افراد مبتلا به دیابت تأکید کرد، این افراد اگر مجاز به روزه‌داری هستند، سعی کنند ساعات بیشتری را در خانه بمانند و اصول بهداشتی را هم رعایت کنند تا خطر کمتری متوجه آن‌ها شود.
وی افزود: در این میان، افرادی که دوران نقاهت کرونا را پشت سر گذاشته‌اند و بیماری‌شان تمام شده و دو تا سه هفته از دوره نقاهت بیماری آن‌ها گذشته، در صورتی که در روز‌های نخست ماه مبارک توفیق روزه‌داری نداشته‌اند، می‌توانند طبق نظر پزشک معالج روزه‌داری کنند و مشکلی ندارند.
