این روز‌ها هم جزئیات وام یک میلیون تومانی دولت برای کمک به خانواده­‌ها در بحران کرونا حسابی حاشیه‌­ساز است و هم اینکه کم‌­کم سقف جدید وام­‌های مختلف مثل وام مسکن و وام ازدواج اعلام می­‌شود. مشتری اغلب این وام‌­ها زوج­های جوانی هستند که در آغاز زندگی مشترک‌­شان به سر می­برند. با یک حساب سر انگشتی می‌­توان فهمید هر زوج شهری ایرانی در همین مرحله شیرین شروع چقدر زیر بار قسط خواهد رفت و این مبلغ چه تناسبی با متوسط درآمد خانوار شهری دارد.

گرفتن وام ازدواج تقریبا اولین کار اداری و بانکی مشترکی است که زو­ج­ها بعد از صدور عقدنامه‌­شان انجام می‌­دهند، چون با افزایشی که طی سال­‌های گذشته داشته و میزان سودی که به آن تعلق می‌­گیرد، اصلا قابل چشم‌­پوشی نیست مخصوصا حالا که کمیسیون تلفیق تصویب کرده که مبلغ وام برای هر یک از زوجین از ۳۰ میلیون تومان به ۵۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند. به این ترتیب زوج‌ها می‌­توانند زندگی­شان را با ۱۰۰ میلیون تومان وام شروع کنند و برای آن باید از همان ابتدا ماهی یک میلیون و ۳۰۰هزار تومان کنار بگذارند.

دست به دامن وام‌­ها

با توجه به رشد عجیب و غریب قیمت مسکن در شهر‌های بزرگ مثل تهران، زوج‌­ها اگر پشتشان تا حدی گرم باشد باز هم باید هرچه وام در هر بانک و موسسه‌ای ارائه می­‌شود بگیرند بلکه بتوانند یک خانه با متراژ متوسط در یک منطقه متوسط تهیه کنند.

پس ما وقتی سراغ حساب و کتاب مبلغ اقساط وام­‌ها می­‌رویم، بالاترین وام و بالاترین قسط را محاسبه می‌­کنیم. با این حساب اگر زوج‌­ها موفق شده باشند نفری ۴۰ میلیون تومان را به مدت یک سال در بانک مسکن سپرد­ه‌­گذاری کنند، می‌­توانند نفری ۸۰ میلیون تومان وام بگیرند. مبلغ اقساط این وام هم به‌­­طور متوسط ماهانه یک میلیون تومان است آن هم برای هر کدام از زوجین. البته این را هم در نظر داشته باشید که اواخر سال گذشته سقف وام مسکن برای تهران تا مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان برای زوج­‌ها بالا رفت که البته برای این وام دیگر سپرده­‌گذاری ممکن نیست و فقط کسانی می­‌توانند آن را دریافت کنند که به اندازه مورد نیاز، اوراق وام مسکن بخرند. این دسته از زوج‌­های خوشبخت باید ماهانه سه میلیون و ۹۹۷ هزار تومان قسط بدهند، اما از آنجایی که هنوز کسی این وام را نداده و کسی هم نگرفته خیلی روی آن حساب نمی­‌کنیم.

تا اینجای کار اگر تسهیلات جدید ۲۴۰ میلیونی را در نظر نگیریم زوج محترم باید ماهانه دو میلیون تومان به مدت ۱۲ سال کنار بگذارند. برای اغلب زوج‌ها فقط دریافت اصل وام مسکن افاقه نمی­کند و آن‌ها باید وام جعاله هم بگیرند، وامی که قاعدتا برای تعمیر خانه گرفته می­شود، اما زوج­ها معمولا آن را برای اضافه کردن به توان مالی­شان موقع خرید می­گیرند.

تا اواسط سال گذشته مبلغ این وام ۲۰ میلیون تومان بود، اما از دی­ماه سقف تخصیص وام جعاله تا ۴۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. طبیعتا مبلغ اقساط آن هم دوبرابر شد و به یک میلیون و پنج هزار تومان رسید. اگر این رقم را به سمت پایین رند کنیم و به اقساط قبلی که زو­ج­های جوان اضافه کنیم به عدد چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می­رسیم.

البته این را هم در نظر داشته باشید که ممکن است زوج­ها از تسهیلات مالی و وام‌­های دیگری هم استفاده کرده باشند. مثلا اگر برای خرید خودروی داخلی از تسهیلاتی معمولی بانک‌­ها استفاده کرده باشند حدود ۷۰۰ هزار تومان هم به این رقم اضافه شده و به عدد پنج میلیون تومان در ماه می‌­رسیم. یعنی اگر یک زوج بخواهند برای شروع زندگی­شان از وام­‌های معمولی که به همه تعلق می‌گیرد استفاده کنند، باید هر ماه چنین مبلغی را کنار بگذارند.

مبلغ قسط بیشتر از کل درآمد

با مراجعه به آمار‌های مرکز آمار می­بینیم که جدیدترین رقمی که برای متوسط درآمد سالانه خانوار شهری در ایران اعلام شده متعلق به سال ۹۷ است که می­گوید هر خانوار شهری به­طور میانگین سالانه ۴۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان درآمد داشته است که میانگین ماهانه‌­اش می­شود حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار تومان.

از آن طرف میانگین هزینه سالانه­ای که خانوار شهری در سال ۹۷ زیر بار آن رفته ۳۹ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده است که به­طور ماهانه می­شود سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، البته این هزینه­ها شامل اقساط نمی­‌شود بلکه هزینه‌­هایی مانند خوراک و پوشاک و رفت و آمد و … را در برمی­‌گیرد؛ بنابراین اگر یک خانواده تازه تشکیل شده شهرنشین بخواهد از تمام وام‌­های معمولی که ارائه می­‌شوند استفاده کند و هزینه خورد و خوراک و پوشاک را هم به‌­طور متوسط تامین کند باید ماهانه درآمدی نزدیک به هشت میلیون و ۲۰۰ هزار تومان داشته باشد.

البته این را هم در نظر بگیرید که خیلی از خانواده‌­ها همه وام‌­ها را با هم نمی­‌گیرند و برای دریافت یک وام صبر می­‌کنند تا وام قبلی تمام شود. اگر یک خانواده چنین سیاستی داشته باشد باید پنج سال صبر کند که قسط وام ازدواج تمام شود، بعد ۱۲ سال برای وام مسکن صبر کند و بعد به خرید خودرو فکر کند.