افراد بسیاری بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنند و این شرایط بین زنان ۵۰ ساله یا پیرتر شایع‌تر است. با این وجود، بی اختیاری ادرار می‌تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد.
با افزایش سن، عضلاتی که از مثانه پشتیبانی می‌کنند به طور معمول تضعیف می‌شوند که می‌تواند به بی اختیاری ادرار منجر شود. مشکلات سلامت مختلف نیز می‌توانند موجب این شرایط شوند. علائم بی اختیاری ادرار می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و می‌تواند نشانه‌ای از سرطان، سنگ‌های کلیه، عفونت یا بزرگ شدن پروستات باشد.
اگر بی اختیاری ادرار را تجربه می‌کنید، بهترین اقدام مراجعه به پزشک است. این شرایط می‌تواند در زندگی روزانه فرد اختلال ایجاد کرده و به حوادث احتمالی منجر شود. پزشک می‌تواند این که آیا دلیلی جدی در پس بی اخیاری ادرار قرار دارد یا خیر را مشخص کند.
انواع بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار به سه نوع کلی تقسیم می‌شود. شما می‌توانید به طور بالقوه بیش از یک نوع از آن را همزمان تجربه کنید.
بی اختیاری ادرار تنشی
بی اختیاری ادرار تنشی به واسطه انواع خاصی از فعالیت‌های بدنی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، شما ممکن است کنترل مثانه خود را در موارد زیر از دست بدهید:
- ورزش کردن
- سرفه کردن
- عطسه کردن
- خندیدن
چنین فعالیت‌هایی روی عضله اسفنکتر که ادرار را در مثانه نگه می‌دارد، تنش ایجاد می‌کند. تنش افزوده شده می‌تواند عضله را وادار به آزادسازی ادرار کند.
بی اختیاری ادرار فوریتی
بی اختیاری ادرار فوریتی زمانی رخ می‌دهد که فرد کنترل مثانه را پس از تجربه یک نیاز شدید و ناگهانی به دفع ادرار از دست می‌دهد. زمانی که این نیاز شکل می‌گیرد، فرد ممکن است حتی قادر نباشد تا خود را به توالت برساند.
بی اختیاری ادرار سرریزی
بی اختیاری ادرار سرریزی زمانی رخ دهد که فرد مثانه خود را هنگام دفع ادرار به طور کامل تخلیه نکرده باشد. بعدا، مقداری از ادرار باقیمانده ممکن است از مثانه نشت کند.
دلایل بی اختیاری ادرار
دلایل بالقوه بسیاری برای بی اختیاری ادرار وجود دارند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضعف عضلات مثانه ناشی از افزایش سن
- آسیب جسمی به عضلات کف لگن
- بزرگ شدن پروستات
- سرطان
برخی از این شرایط به راحتی قابل درمان هستند و تنها موجب مشکلات ادراری موقتی می‌شوند. موارد دیگر جدی‌تر و پایدار هستند.
پیری
عضلاتی که از مثانه پشتیبانی می‌کنند به طور معمول با افزایش سن ضعیف‌تر می‌شوند که خطر بی اختیاری ادرار را افزایش می‌دهد.
دنبال کردن عادات سبک زندگی سالم برای حفظ عضلاتی قوی و مثانه‌ای سالم اهمیت دارد. هرچه سالم‌تر باشید، احتمال پرهیز از بی اختیاری ادرار با افزایش سن نیز بیشتر می‌شود.
آسیب دیدگی
عضلات کف لگن از مثانه پشتیبانی می‌کنند. آسیب دیدگی این عضلات می‌تواند موجب بی اختیاری ادرار شود. این آسیب دیدگی می‌تواند به واسطه برخی انواع عمل جراحی مانند هیسترکتومی (برداشتن رحم) شکل بگیرد. همچنین، بارداری و زایمان از دیگر دلایل شایع آسیب دیدگی عضلات کف لگن هستند.
بزرگ شدن پروستات
غده پروستات اطراف گردن مثانه را احاطه کرده است. این غده مایعی را ترشح می‌کند که از اسپرم‌ها محافظت کرده و آن‌ها را تغذیه می‌کند. احتمال بزرگ شدن پروستات با افزایش سن بیشتر می‌شود. این شرایط می‌تواند به بی اختیاری ادرار در مردان منجر شود.
سرطان
سرطان پروستات یا مثانه می‌تواند موجب بی اختیاری ادرار شود. در برخی موارد، روش‌های درمان سرطان نیز می‌توانند کنترل مثانه را برای فرد دشوارتر سازند. حتی تومور‌های خوش‌خیم می‌توانند با مسدود کردن جریان ادرار موجب بی اختیاری ادرار شوند.
دلایل احتمالی دیگر
از دیگر دلایل احتمالی بی اختیاری ادرار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یبوست
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- سنگ‌های کلیه یا مثانه
- پروستاتیت یا التهاب پروستات
- سیستیت بینابینی، یک شرایط مزمن که موجب التهاب درون مثانه می‌شود
- عوارض جانبی برخی دارو‌ها مانند دارو‌های فشار خون، شل کننده‌های عضلات، آرام بخش‌ها و برخی دارو‌های قلب
برخی عوامل سبک زندگی نیز می‌توانند موجب بی اختیاری ادرار موقت شوند. به عنوان مثال، نوشیدن بیش از حد الکل، نوشیدنی‌های کافئین‌دار، یا مایعات دیگر می‌تواند موجب از دست دادن موقت کنترل مثانه شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
هر نمونه بی اختیاری ادرار باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد. این ممکن است نشانه‌ای از شرایطی جدی‌تر باشد که به درمان نیاز دارد.
حتی اگر دلیل زمینه‌ای جدی نیست، بی اختیاری ادرار در زندگی روزانه فرد اختلال ایجاد کند. تشخیص دقیق و صحبت درباره گزینه‌های درمان با پزشک اهمیت دارد.
در برخی موارد، بی اختیاری ادرار نشانه‌ای از یک وضعیت اضطراری پزشکی است.
اگر کنترل مثانه خود را از دست داده اید و هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید:
- دشواری در صحبت کردن یا راه رفتن
- ضعف یا احساس گزگز در هر بخش از بدن
- از دست دادن بینایی
- سردرگمی
- از دست دادن هوشیاری
- از دس
- ت دادن کنترل روده بزرگ (بی اختیاری در دفع مدفوع)
گزینه‌های درمان
پزشک برنامه درمانی بی اختیاری ادرار را بر اساس دلیل بروز این شرایط تنظیم خواهد کرد. یک شرایط پزشکی زمینه‌ای ممکن است به تجویز دارو، عمل جراحی یا درمان‌های دیگر نیاز داشته باشد.
همچنین، ممکن است از شما خواسته شود تا تمرینات ورزشی خاص مانند تمرینات عضلات کف لگن یا تمرین دادن مثانه را انجام دهید که می‌توانند به افزایش کنترل بر مثانه کمک کنند.
در شرایطی خاص، پزشک ممکن است قادر به درمان ریشه‌کن کننده بی اختیاری ادرار نباشد. در این موارد، اقداماتی را می‌توانید برای مدیریت شرایط انجام دهید.
به عنوان مثال، پزشک ممکن است توصیه‌های زیر را ارائه کند:
- تنظیم رژیم غذایی یا میزان مایعات مصرفی
- درست کردن مسیری بی مانع و روشن تا توالت
- استفاده از لباس‌های زیر یا پد‌های جاذب
- زمان‌های برنامه ریزی شده برای استفاده از توالت
پیشگیری از بی اختیاری ادرار
شما نمی‌توانید از تمام موارد بی اختیاری ادرار پیشگیری کنید، اما اقداماتی وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به این شرایط انجام دهید. دنبال کردن یک سبک زندگی سالم عاملی کلیدی است.
به عنوان مثال، شما می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:
- حفظ وزن سالم
- انجام ورزش
- مصرف یک رژیم غذایی متعادل
- محدود کردن مصرف کافئین و الکل
- ترک سیگار
