کارگردان فیلم «حمال طلا» با بیان اینکه فیلمش “روایت شغلی از کارگران این مملکت است و قصد نمک به زخم پاشیدن ندارد”، از بی‌توجهی تلویزیون به حریم فرهنگی سینما انتقاد کرد و آن را نه یک همکار ، بلکه رقیبی دانست که پا را از گلیم خود فراتر گذاشته است.
تورج اصلانی نامی شناخته شده در سینمای ایران است که فیلمبرداری فیلم‌های مختلفی همچون «آشغال‌های دوست‌داشتنی»، «بغض»، «قسم»، «درخونگاه»، «خواب سفید» و «توکیو بدون توقف» را برعهده داشته و جوایزی هم از جشنواره فجر، جشنواره تخصصی فیلمبرداران جهان، جشنواره آسیاپاسیفیک، جشنواره سن‌سباستین، دهوک و شب‌های سیاه تالین گرفته است.
او چند سال بعد از «جینگو»، دومین فیلم خود را با نام «حمال طلا» در جشنواره فجر سال قبل رونمایی کرد و اخیرا هم در این روزهای کرونایی آن را راهی اکران آنلاین کرده است.
اصلانی در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اینکه چه شد فیلمش را خیلی زود به اکران آنلاین رساند و آیا برنامه‌ای برای ادامه حضور جشنواره‌ای آن نداشت؟ بیان کرد: از آنجا که شیوع کرونا بر همه برنامه‌ریزی‌ها در جهان تاثیر گذاشته، بر کار ما نیز اثر خود را گذاشت و در حالی که سال گذشته قرارداد پخش فیلم را با شرکت فیلمیران بسته بودم تا بعد از عید فطر «حمال طلا» در سینماها اکران شود، مجبور به اکران انلاین شدیم. درواقع با توجه به وضعیت سینماها و خالی شدن سالن‌ها و جمع هراسی پیش آمده و اینکه دوست داشتم فیلمی که ساختم دیده شود، به نظرم آمد اکران آنلاین می‌تواند شرایطی را پیش آورد که تا حدی از این چالش عبور کنیم.
وی ادامه داد: من اصولا برای جشنواره‌ها فیلم نمی‌سازم بلکه برای مخاطب می‌سازم و علاقه‌مندم که مردم آن را زودتر ببینند. وقتی هم در ایران فیلم می‌سازم مردم ایران در اولویت هستند و این موضوع اهمیت بیشتری نسبت به حضور فیلم در جشنواره‌های خارجی داشت. «حمال طلا» حرف مخاطب ایرانی است و حق آن‌ها هم است که فیلم را ببینند.
وقتی تلویزیون وانمود می‌کند سینما تعطیل است
او در پاسخ به اینکه آیا تا الان از اکران آنلاین فیلم راضی بوده است یا خیر؟ گفت: با توجه به آمار بازید، درصد رضایت مخاطب از فیلم بالا بوده و این برای من خوشحال‌کننده است که تماشاگران توانستند با فیلم ارتباط برقرار کنند، اما از نظر تبلیغات اوضاع خوب نیست تا مخاطب بیشتری جذب شود، چون متاسفانه شرایط من به عنوان تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار به گونه‌ای نیست که تبلیغات محیطی گسترده‌ای داشته باشم تا به دیده شدن بیشتر فیلم کمک شود. سینمای مستقل معمولا از بُعد تبلیغات آسیب می‌بیند، حتی اگر فیلم‌های درخشانی در این بخش تولید شوند. من هم مثل خیلی از فیلمسازان مستقل از امکان تبلیغات محیطی محروم هستم و فقط امیدوارم که مخاطبان مُبلغ فیلم باشند.
اصلانی اضافه کرد: در این باره حتی تلویزیون هم همکار خوبی برای سینمای ایران نیست و بیشتر یک رقیب است تا همکار، آن هم رقیبی که پایش را از گلیم خود فراتر دراز می‌کند و به حریم فرهنگی توجه نمی‌کند. متاسفانه تلویزیون هیچ حمایتی از سینما بخصوص سینمای مستقل و اجتماعی نمی‌کند در حالی که خود من برای ساخت این فیلم هیچ حمایتی از هیچ ارگانی نگرفتم و کاملا با هزینه شخصی اثرم را ساختم. این در حالی است که تلویزیون وانمود می‌کند که اصلا سینما تعطیل است. سینما بخشی از این فرهنگ است که با تعطیلی آن بخش زیادی از فعالانش بیکار می‌شوند و برایم سوال است که چطور می‌توانیم برای مراسم محرم همه کنار هم باشیم ولی در سالن سینما با رعایت پروتکل‌ها نمی‌توانیم کنار هم فیلم ببینیم؟ این سوال من با احترام به تمام آیین‌ها و مناسک مربوط به ماه محرم است ولی این نوع تبعیض بین هنر و فرهنگ و آیین به نظرم نابرابر است، چون هر کدام در جای خود بخشی از فرهنگ این مملکت هستند و به‌جا می‌توانند اتفاق بیفتند.
تعفن در «حمال طلا» بازسازی واقعیت است
وی در بخشی دیگر از این گفت‌وگو در پاسخ به اینکه چطور شد سراغ ساخت فیلم «حمال طلا» رفت که موضوع خاصی دارد و نسبت به خیلی دیگر از فیلم‌های سینمای ایران صحنه‌های عریان‌تر و متعفنی از جامعه را نشان می‌دهد گفت: این فضای تعفن در فیلم بیشتر بود چون باید بتوان واقعیت را خوب بازسازی کرد و نمایش داد، حال چه خوشایند باشد و چه نباشد. مهم برابری کردن با واقعیت است و من انتخاب کردم که دقیقاً همین فضا روایت شود؛ فضایی که کارگرهای آن در تعفن بدی کار می‌کنند، البته ناچارند چون این کار شغل‌شان است. من در واقع یک شغل را به تصویر کشیدم و ممکن است مخاطبان سینما به آن عادت نداشته باشند؛ عادتی که به نظرم ما برای او ایجاد کرده‌ایم. اگر در سینما تنوع نگاه داشته باشیم مخاطب هم تنوع نگاه پیدا می‌کند. آنچه در «حمال طلا» می‌بینید یک محیط کاری است که آدمهایی در آن شغل کار می‌کنند و همه هم‌وطنان ما هستند.
اصلانی در ادامه درباره اینکه با این نگاه خاص در سینما و اکران آنلاین فیلم چقدر به برگشت سرمایه امید دارد و چقدر دیده شدن و حرف فیلم برایش در اولویت بوده است؟ پاسخ داد: اصولاً به فیلم‌هایی که می‌سازم نگاه تجاری ندارم نه اینکه استقبال نکنم ولی بیشتر دوست دارم وقتی حرفی برای گفتن دارم آن را بگویم حال برای یک نفر یا یک جمع کثیر. فکر می‌کنم وقتش بود که این فیلم با حرفی که دارد اکران شود البته نه برای اینکه نمک به زخم مخاطب بپاشد، چون بیش از ۷۰ درصد جامعه با تمام شرایط تلخی که در فیلم «حمال طلا»ست، دست به گریبان هستند. با این حال امیدوارم این نوع فیلم‌ها دیده شوند و مسئولان و تصمیم گیرندگان در بخش اقتصاد، نگرش دیگری درباره مدیریت اقتصادی کشور داشته باشند و بدانند سرمایه‌های زیادی در این مملکت هست و کارگران نجیب و شریف با سخت‌ترین شرایط کار می‌کنند و مهم این است که آن‌ها بتوانند به درستی شرایط کار ایجاد کنند.
او تاکید کرد: بنابراین برای من مهم است که اول فیلم خوبی داشته باشم تا مخاطب آن را ببیند و حرفش شنیده شود. طبیعتاً در این فیلم سرمایه شخصی من در خطر است و خودم مثل کاراکتر اصلی فیلم هستم که کل سرمایه‌اش را باخته است. اگر من هم با سرمایه فیلم سکه خریده بودم الان وضع خیلی بهتری داشتم ولی آن بهتر بودن وضع فقط به لحاظ عددی خواهد بود و به لحاظ روحی در حال من تاثیری نداشت. وقتی حال جمع و اطرافیانم خوب نباشد این اعداد مفهومی ندارند.
ادامه راه فیلمسازی با «بی‌سرزمین»
تورج اصلانی در پایان این گفت‌وگو درباره قصدش برای ادامه مسیر فیلمسازی توضیح داد: فیلمسازی و کارگردانی رشته تحصیلی من بوده و با وجود اینکه سال‌ها به عنوان مدیر فیلمبرداری کار کردم به کارگردانی هم فکر می‌کردم. من از طریق فیلمسازی وارد سینما شدم و نیاز به تجربه داشتم که پشت دوربین بودن در این سال‌ها به تجربه‌های من اضافه کرد. هر کدام از فیلم‌هایی که فیملمبرداری کردم در کنار اینکه یک کار بوده، برای من یک درس هم بود و در تمام این سال‌ها در هر پُستی که بودم خود را دانشجوی سینما می‌دانستم و بسیار یاد گرفتم. الان هم سعی می کنم از آموخته‌هایی که دارم قصه‌هایی را که در ذهن دارم در قالب سینما روایت کنم. بعد از “حمال طلا” هم فیلم دیگری با نام «بی‌سرزمین» به عنوان محصول مشترک با کشور عراق و سوریه ساختم که فعلا در مرحله پست پروداکشن است.
