امروزه در دنیا، چاقی به عنوان پاندمی تلقی می‌شود و بیشتر افراد کشورها نیز مبتلا به چاقی هستند. در ایران نیز با توجه به جدیدترین تحقیقات علمی، ۶٠ درصد جمعیت دارای اضافه وزن و چاقی هستند و به سمت سبک زندگی کم تحرک می‌روند. بسیاری از مردم ما چاقی را عامل خطر تلقی نمی‌کنند و معمولا با انگیزه زیبایی برای لاغر شدن تلاش می‌کنند در حالی که مهمتر از این که تناسب اندام زیبایی می آورد، چاقی ره آوردی جز بیماری نخواهد داشت. در زندگی امروزی ایرانیان، پشت میزنشینی و استفاده از آسانسور برای بالا رفتن خود یکی از عوامل چاقی است.
ثابت شده است، منشأ بیماری‌های غیرواگیر شایع و در راس آن دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها چاقی و اضافه وزن است، کما این که بسیاری از متخصصان، بیماری بسیاری از ایرانیان را اپیدمی دو قلوی چاقی و دیابت می‌نامند؛ دیابتی که معلول چاقی است و در ادامه منجر به بروز مشکلات قلبی – عروقی و کلیوی می‌شود.
چرا ایرانی‌ها چاق‌تر شده‌اند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد، مصرف غذای اضافه و کم تحرکی از علل مهم شیوع چاقی و اضافه وزن در بین ایرانی‌هاست؛ یعنی ۳۰ درصد غذای مصرفی ایرانی‌ها اضافه است و بیش از ۵۰ درصد مردم، دچار چاقی و اضافه وزن هستند. این در حالی است که ایرانی‌ها جزء کم تحرک‌ترین مردم جهان به شمار می‌روند و بیش از ۹۰ درصد آن‌ها تحرک کافی ندارند.
از آنجا که طی دهه‌های اخیر، ژنتیک ایرانیان تغییر خاصی نکرده است، میتوان نتیجه گرفت، غلط بودن نوع و سبک تغذیه و نیز بی توجهی اکثر ایرانیان به اهمیت داشتن تحرک و فعالیت بدنی منظم، منجر به شیوع چاقی شده است.
خانم‌های ایرانی چاق‌ترند!
مطالعات مختلف در ایران نشان می‌دهد، چاقی بویژه در زنان ایرانی بشدت رو به افزایش است تا جایی که مشخص شده، ۷۵ درصد زنان ایرانی چاق یا دارای اضافه وزن هستند. مشکل چاقی در زنان به دلیل ساختار خاص هورمونی، تبعات متفاوتی نسبت به مردان دارد یعنی با وجود آن که چاقی با افزایش خطر بیماری‌های قلبی – عروقی، دیابت و دیگر مشکلات متابولیک و نیز افزایش خطر سرطان همراه است، اما خانم‌ها را در خطر بیشتری نسبت به بروز اختلالات هورمونی، تخمدان پلی‌کیستیک و نیز نازایی قرار می‌دهد و منجر به کاهش کارایی و نشاط خانم‌ها می‌شود.
مهمترین دلایل چاقی
چاقی علل متفاوتی دارد اما به طورکلی مهمترین علت آن الگوی نامناسب غذایی، مصرف بیش از اندازه قند، نمک و چربی، غذاهای چرب و سرخ شده، فست‌فودها، نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های قندی و شیرین است. علاوه بر این تحرک بدنی ناکافی هم از دیگر علل بروز چاقی تلقی می‌شود. در ادامه به عوامل موثر در چاقی اشاره می‌کینم:
دریافت بیش از حد کالری
چاقی یک شبه رخ نمیدهد و به مرور زمان شکل میگیرد. از علت اصلی چاقی که میتواند موجب اضافه وزن و چاقی مفرط شود دریافت بیش از حد کالری است. به عبارت دیگر اگر در دریافت و سوزاندن کالری تعادل برقرار نشود این امکان وجود دارد که در دراز مدت شخص بیش از حد چاق یا لاغر شود. مردان به طور متوسط باید روزانه حدود ۲۵۰۰۰ کالری دریافت کنند تا بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند و زنان نیز به ۲۰۰۰ کالری نیاز دارند. چنانچه دریافت کالری بیش از اندازه نیاز و درخواست بدن ما باشد، بدن کالری‌های اضافی را به صورت چربی در بدن و مخصوصا در شکم ذخیره میکند.
کم‌کاری تیرویید
اگر تیرویید (غده پروانه‌ای شکلی که جلوی گردن قرار دارد)، به اندازه کافی هورمون تیروییدی تولید نکند، احتمالا احساس خستگی، ضعف و سرما خواهید کرد و اضافه وزن پیدا می‌کنید. اگر هورمون تیرویید کافی نباشد، سوخت‌وساز در بدن کند می‌شود و احتمال بالا رفتن وزن افزایش پیدا میکند. حتی اگر کارکرد تیرویید در حد پایینی دامنه طبیعی باشد، ممکن است افزایش وزن به‌وجود آید.
کم‌خوابی
اگر تا دیر وقت بیدار بمانید، احتمال بیشتری وجود دارد که آخر شب به غذا خوردن روی بیاورید و به این ترتیب میزان کالری دریافتی‌تان افزایش می‌یابد. از طرفی تغییرات در میزان هورمون‌ها در این وضعیت باعث افزایش احساس گرسنگی و اشتها می‌شود و دیرتر احساس سیری خواهید کرد.
عدم تحرک کافی
عدم تحرک و نداشتن فعالیت‌های منظم مانند ورزش، عامل مهم دیگری است که باعث چاقی میشوند. در این روزهای کرونایی هم به دلیل بسته شدن باشگاه‌های ورزشی و افزایش دورکاری، اوضاع بیش از پیش بدتر شده و تحرک‌ها به حداقل رسیده است. اگر شما خیلی فعال نباشید و بیش از اندازه کالری دریافت کنید، قطعا چاق خواهید شد. کسانی که کم تحرک هستند و غالبا به جای فعالیت می‌نشینند، کالری کمی می‌سوزانند؛ و به مرور زمان کالری‌های زیادی به شکل چربی ذخیره کرده و چاق میشوند.
استرس
در زمان استرس میزان ترشح کورتیزول یا «هورمون استرس» در بدن افزایش می‌یابد و اشتها را زیاد میکند. علاوه بر این ممکن است برای تسکین خودتان هنگام استرس به خوردن غذاهای پرکالری روی بیاورید. ترکیب این دو عامل زمینه را برای افزایش وزن فراهم میکند.
بعضی دارو‌های اعصاب
یک عارضه جانبی برخی از دارو‌های ضدافسردگی، افزایش وزن است، بنابراین اگر فکر می‌کنید داروی ضدافسردگی‌تان باعث چاقی‌تان شده، با پزشک درباره تغییر برنامه درمانی مشورت کنید، اما هرگز خودسرانه داروهایتان را تغییر ندهید. برخی افراد هم پس از مدتی مصرف داروی ضدافسردگی، به علت اینکه حالشان بهتر و اشتهایشان بیشتر می‌شود، وزن اضافه می‌کنند. خود افسردگی نیز ممکن است باعث تغییرات وزن شود.
عوامل روانشناختی
عوامل روانشناختی موجب چاقی در برخی افراد می‌شود. برای مثال، افراد معمولا در طی یا بعد از شرایط استرس زایی مانند مرگ یک دوست، یک بیماری شدید، یا حتی افسردگی روانی مقدار زیادی وزن به دست می‌آورند. یعنی در چنین افرادی نیز به نظر می‌رسد که پرخوری میتواند وسیله‌ای برای تسکین استرس باشد. در نتیجه میتوان نتیجه گرفت مسائل روانشناختی نیز در چاق شدن افزاد دخالت دارند.
دلایل زنانه برای چاقی
یائسگی
بیشتر زنان نزدیک به زمان یائسگی مقداری وزن اضافه می‌کنند، اما احتمالا کاهش هورمون‌های جنسی علت این افزایش وزن نیست بلکه با بالا رفتن سن، سوخت‌وساز در بدن کند می‌شود و کالری کمتری می‌سوزد. از طرفی تغییرات در شیوه زندگی (مانند تحرک کمتر) نیز ممکن است در این افزایش وزن دخیل باشد، اما جایی که در آن چربی در بدن تجمع پیدا میکند، ممکن است به یائسگی مربوط باشد. در یائسگی، چربی بیشتر اطراف کمر جمع می‌شود، نه در ران‌ها و لگن.
تخمدان پلی‌کیستیک
تخمدان پلی‌کیستیک یک مشکل هورمونی رایج در زنان در سنین باروری است. در بیشتر زنان دچار این بیماری، کیست‌های کوچک بسیار در تخمدان‌ها رشد میکند. این عارضه باعث از بین رفتن تعادل هورمونی می‌شود و بر چرخه قاعدگی تاثیر می‌گذارد و ممکن است پرمویی و آکنه ایجاد کند. خانم‌های دچار این عارضه نسبت به انسولین مقاوم هستند که باعث افزایش وزن می‌شود و چربی اضافی در شکم آن‌ها تجمع پیدا میکند. چاقی شکمی مبتلایان را در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار می‌دهد.
باتوجه به موارد اشاره شده، شما هم جزء این ۶۰ درصد هستید؟ دلیل چاقی شما چیست؟ تا به حال تصمیمی برای تناسب اندام و لاغری داشته‌اید؟ تجربیات خودتون رو در قالب نظر برایمان ارسال کنید.
