خیرالله تقیانی‌پور، کارگردان سریال تلویزیونی «نجلا» معتقد است که اعتراض نماینده شهر آبادان در مجلس شورای اسلامی به این سریال، تنها به دلیل مشاوره غلط بود و اگر قرار بود «نجلا»، وحدت را از بین ببرد و باعث ایجاد تفرقه شود، تا کنون این اتفاق افتاده بود.
موضوع جنگ بین ایران و عراق و هشت سال دفاع مقدس از آن دسته موضوع‌هایی است که از زوایایی مختلف می‌توان به آن پرداخت. موضوعی که تاکنون فیلم و سریال‌های بسیاری درباره آن ساخته شده است اما بازهم همیشه یک قصه روایت نشده، باقی می‌ماند. سریال تلویزیونی«نجلا» با کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور که پخش آن به‌تازگی از شبکه سه سیما به پایان رسیده است، یک قصه از جنگ و زندگی مردم آبادان بود که با موضوع اربعین گره خورده بود.
جدا از قصه و مسئله کارگردانی، آن چه در مورد این سریال به چالش کشیده شد، موضوع لهجه بازیگران بود که انتقادهای زیادی را از سوی اهالی آبادان و حتی نماینده آن شهر در مجلس شورای اسلامی به دنبال آورد. به همین بهانه، به گفت‌وگو با خیرالله تقیانی‌پور نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
سریال «نجلا» هم بازخورد خوبی داشت، هم حاشیه‌های زیاد؛ یکی از این موارد، لهجه بازیگران بود، شما تا چه اندازه با انتقادات درباره لهجه بازیگران موافق هستید؟
واقعیت ماجرا این است که ما مستند نمی‌سازیم، بلکه سریال نمایشی برای شبکه تلویزیونی می‌سازیم. از طرف دیگر، درصد اشتباهات لهجه، یک به نود و نه بود، همین که بیننده باور کرده است که این افراد جنوبی هستند، برای ما کافی است. حالا بعضی از دوستان تفاوت بین مستند و نمایش را نمی‌دانند و فکر می‌کنند ما درحال ساخت مستند هستیم و همه چیز باید عین به عین باشد، این تغییرات در همه جای دنیا رخ می‌دهد و حالا رسانه‌ها کمی گسترده‌تر شده است و این موضوعات بیشتر مطرح می‌شوند.
مگر در سریال «روزی روزگاری»، تمام بازیگران لهجه را درست بیان کردند؟ بسیاری از سریال‌ها این‌گونه است و نه تنها درکشور ما بلکه در همه جا دنیا همین‌طور است. قرار نیست در یک ماه که کار پیش تولید سریال انجام می‌شود، بازیگر بتواند درست عین همان لهجه را ایفا کند، آبادان نیز شهر اقوام لرها و بوشهری‌ها هستند و قرار بر این شد که دوستان بازیگر، لهجه سال ۵۸ را ادا کنند که با لهجه حال حاضر این شهر، زمین تا آسمان تفاوت دارد.
به نظرم مردم باید فرق بین سریال و مستند را آموزش ببینند. من همه جا این مثال را می‌زنم؛ نگاه کنید به تسلط بازیگران در «پایتخت۱» در مقایسه با «پایتخت» سه ،چهار و پنج؛ هرچقدر زمان بگذرد، بازیگر بیشتر می‌تواند تمرین کند و با فضا آشنا شود. ما در سه، چهار ماه این کار را انجام دادیم.
واقعیت ماجرا این است که ما مستند نمی‌سازیم بلکه سریال نمایشی برای شبکه تلویزیونی می‌سازیم؛ برای همین قرار نیست همه چیز، عین به عین واقعیت باشد
اصالت بسیاری از بازیگران این سریال به جنوب کشور باز می‌گردد؟
بله، حدود هفتاد درصد بازیگران ما یا بومی آن منطقه و ساکن آنجا بودند و یا اهل آبادان و خرمشهر و ساکن تهران بودند.
جدا از بحث لهجه، موضوعی که حتی یکی از نمایندگان استان خوزستان در مجلس هم آن را مطرح کرد، این بود که نحوه شخصیت‌پردازی سریال «نجلا» به گونه‌ای است که باعث ایجاد تفرقه میان مردم می‌شود. خود شما تا چه اندازه از فرهنگ مردم خوزستان به ویژه آبادانی‌ها اطلاع دارید؟
این تفکر از اساس اشتباه است، در واقع تفکر نیست و تخیل است و خودشان هم بعد از بیان موضوع به اشتباه‌شان پی بردند. اگر می‌خواست اختلافی بیندازد، تا کنون این اتفاق رخ داده بود. پس چرا چنین موضوعی رخ نداده و همه از سریال استقبال کردند؟ چرا از قسمت سه، چهار به بعد، وقتی برای فیلم‌برداری، دوربین به بازار و در بین مردم می‌رفت، همه مردم بازیگران را می‌شناختند و از آنها استقبال می‌کردند. واقعیت این است که به ایشان مشاوره اشتباه داده بودند و خودشان هم دو، سه قسمت اول سریال را ندیدند و درنتیجه موضع‌گیری اشتباهی نسبت به این سریال داشتند. حتی امام جمعه آبادان در تماس با یکی از بازیگران، کاملا لهجه را تایید و اعلام آمادگی کردند که اگر نشستی برای کار است، حضور پیدا کنند و تمام قد دفاع کنند.
خیلی از مردم از جنوب کشور و فرهنگ آن دور هستند و به هیچ وجه با آن آشنایی ندارند، این سریال چقدر تلاش کرده است تا فرهنگ نیمه جنوبی کشور را درست به نمایش بگذارد؟
این فرهنگ، در قسمت به قسمت سریال، نمود دارد؛ عزاداری، نحوه غذا خوردن، فرهنگ پوشاک و همه چیز در این سریال وجود داشته و از اساس هدف ما این است که اتحاد میان اقوام را بیشتر کنیم و فرهنگ‌های متفاوت را به نمایش بگذاریم.
واقعیت این است که به نماینده خوزستان مشاوره اشتباه داده بودند و خودشان هم دو، سه قسمت اول سریال را ندیدند و درنتیجه موضع گیری اشتباهی نسبت به این سریال داشتند
اصلا چرا این موضوع و شهر آبادن را انتخاب کردید؟
موضوعی در رابطه با اربعین می‌خواستم کار کنم و چون دو تا فیلم قبلی‌ام نیز در حوزه خرمشهر و آبادان بود، شناخت زیادی داشتم و استان خوزستان به علت هم مرز بودن با عراق، پتانسیل بالایی داشت تا در آنجا به موضوع اربعین بپردازیم.
اصالت شما آذربایجانی است. در آن جا هم فداکاری‌های زیادی بوده است. چرا به سمت جنوب و جنوب غرب آمدید؟
وقتی بحث اربعین پیش می‌آید، استان خوزستان، بیشترین خط مرزی را با عراق دارد و خیلی از زوار از مسیر شلمچه تردد می‌کنند و این بستر مناسبی برای شکل دادن یک روایت از اربعین بود. در اصل می‌توان گفت که خوزستان با شیعیان عراق، هم مرز است و پیاده‌روی را انجام می‌دهند.
خواندن این مطالب هم پیشنهاد می‌شود:
امین میری: ادای زبان و لهجه عربی چالش جذاب نقش «عامر» بود
پاسخ بازیگر «نجلا» به انتقادها از این سریال
بازیگران بخشی از دیالوگ‌هایشان را عربی می‌گفتند و بقیه جمله را فارسی می‌گفتند، نمی‌توانستند همان کلمه را هم فارسی بگویند و یا این‌که تمام جمله عربی باشد؟
در همه زبان‌ها این موضوع وجود دارد؛ مثلا من که از آذربایجان می‌آیم، زمانی که می‌خواهم منظورم را سریع برسانم، ناخودآگاه کلمه‌ای به زبان خودم می‌گویم؛ این موضوع همه جا متداول است.
درمورد بازیگران این سریال، به خاطر لهجه و اصالتی که داشتند، سمت این بازیگران رفتید یا دلیل خاص دیگری داشته‌است؟
تمام این بازیگران، بازیگران تئاتر هستند و من خودم به شخصه وقتی می‌خواهم پلانی را تصویربرداری کنم، قبل از روشن کردن دوربین، با بازیگران و مجموعه، تمرین می‌کنم تا بتوانم به نحو احسن به چیزی که می‌خواهم، نزدیک شوم. بازیگر تئاتر خیلی بیشتر این موضوع را درک می‌کند تا بازیگری که فکر می‌کند که تمرین فایده‌ای ندارد که از این قبیل بازیگران در تلویزیون و سینما، بسیار داریم. نه تنها در این کار، بلکه در کارهای قبل نیز ترجیح‌ام این بوده است که بازیگری که مقابل دوربین من حاضر می‌شود، حتما سابقه تئاتری داشته باشد.
با توجه به بازخوردها، فکر می‌کنید به هدف‌تان در ساخت این سریال رسیده‌اید؟
بله. حتی در پیش تولید نیز هدف ما همین بود. وقتی در تمرین با بازیگران صحبت می‌کردیم، همگی دنبال رقم زدن یک اتفاق خوب بودیم و من این روحیه و انرژی را در تیم بازیگری می‌دیدم و در حال حاضر نیز همه ما از این‌که به آن رسیده‌ایم راضی هستیم.
شما دقیقا در زمان اوج کرونا، سریال را ساختید. مواجهه شما با این شرایط و کارگردانی کردن در این اوضاع چگونه بود؟
اوضاع که خیلی سخت بود. خدا خیلی به ما کمک کرد. چون ما باید می‌رفتیم بازار و فیلم‌برداری می‌کردیم و از مردم آنجا می‌خواستیم تردد نکنند. همچنین بازیگر باید می‌رفت بین مردم و دیالوگ می‌گفت و به این‌صورت هر لحظه در خطر بود. در کل کار سختی را پشت سرگذاشتیم.
خواندن این مطالب هم پیشنهاد می‌شود:
نخستین چالش مدیریتی شاه‌آبادی در صدا و سیما
تصاویر جدید از حسام منظور و سارا رسول‌زاده در آخرین روزهای تصویربرداری «نجلا»
هیچ یک از عوامل به کرونا مبتلا نشد؟
تا این لحظه، خدا را شکر کسی به کرونا مبتلا نشده است.
شما بیشتر در تئاتر شناخته شده‌اید و سابقه زیادی در این عرصه دارید. اکنون اوضاع تئاتر چگونه است؟
اوضاع تئاتر اصلا خوب نیست، نه تنها خوب نیست بلکه در حال مردن است. مسئولین مربوط هم اصلا لزوم بودن تئاتر را درک نمی‌کنند. خود مسئولین اصلا نمی‌دانند تئاتر چیست. چرا که اگر می‌دانستند، اوضاع تئاتر و تئاتری‌ها به این وخامت نبود. تمام مسئولین با تئاتر بیگانه‌اند و فکر می‌کنم خیلی از آنها تا کنون از کنار تئاتر شهر رد نشده‌اند. تا وقتی که مسئولین یک کشور، با فرهنگ و حوزه تئاتر بیگانه باشند، معلوم است که تئاتر نابود و زمین‌گیر می‌شود. در حوزه‌ای که خودم تخصص دارم می‌گویم که اگر تئاتر به این فلاکت و بدبختی کشیده شده است، فقط و فقط مسئولین نابلد باعث رخ دادن این موضوع شده‌اند.
کرونا هم در بدتر شدن اوضاع تاثیر داشته است.
موضوع فقط امروز نیست، قبل از کرونا هم اوضاع تئاتر خوب نبود.
حال تئاتر نه تنها خوب نیست بلکه در حال مردن است. مسئولین مربوط هم اصلا لزوم بودن تئاتر را درک نمی‌کنند. خود مسئولین اصلا نمی‌داند تئاتر چیست
این اوضاع ده سال پیش بهتر بود؟
بله، خیلی خوب بود. اهالی تئاتر معاش داشتند. کرونا به تنهایی تئاتر را نکشت و تئاتر را بی‌تدبیری کشت.
قرار بود بخاطر تعطیلی تئاترها به دلیل شیوع کرونا به اهالی تئاتر کمک هزینه و وام داده شود. چیزی به شما تعلق گرفته است؟
همه چیز در حد شعار بوده است. شعاری بوده که فقط آن را گفته‌اند و از بین مسئولین نیز کسی نیست که به دادشان برسد. مسئولین جای خالی تئاتر در یک جامعه را درک نمی‌کنند؛ به این دلیل که شناخت ناکافی از آن دارند.
