، «آنجا سپیده دم» نام مستندی به کارگردانی محسن جهانی و هاشم مسعودی است که در دو بخش مسابقه ملی و ویژه کرونا در چهاردهمین جشنواره بینالمللی سینما حقیقت پذیرفته شده است.
سوژه اصلی این مستند محسن جهانی یکی از کارگردانهاست که علیرغم سابقه ۱۰ ساله در ساخت مستند، حدود هفت سال است که به عنوان پرستار در بیمارستان مشغول خدمت است و تا پیش از شیوع کرونا در کشور در بخش سوختگی بیمارستان امام رضا (ع) مشهد کار میکرد.
اما وقتی همهگیری کرونا رسما عیان میشود او تصمیم میگیرد به بخش ویژه کرونا منتقل شود و همین اتفاق با ایده و همراهی هاشم مسعودی آغاز ساخت یک مستند میشود که در بیمارستان و با موبایل فیلمبرداری شده است.
در این باره هاشم مسعودی به ایسنا میگوید: انتخاب موبایل برای ساخت این مستند از این جهت نبود که بردن دوربین به بیمارستان سخت باشد، بلکه اتفاقا یک انتخاب کاملا آگاهانه بود. ما بعد از اینکه تصمیم گرفتیم این مستند و داستانی را که در ذهن داشتیم بسازیم، برای اینکه بی واسطه بودن مستند حفظ شود و یک مستند محض داشته باشیم نیاز بود از ابزار متناسب با آن استفاده کنیم چون وقتی در محیطی مثل بیمارستان یا خانواده حضور یک دوربین حرفهای استمرار داشته باشد افراد با دوربین ارتباط راحتی برقرار نمیکنند و درونیات خود را بروز نمیدهند؛ به همین دلیل هدف از انتخاب این فرمت تصویری این بود که آدمها احساسات خود را به طور واقعی نشان دهند.
او افزود: در این ایام فیلمهای مختلفی در ارتباط با کرونا ساخته شده، ولی هیچ کدام از این کارها آن طور که باید به ابعاد خانوادگی پرستارها و دیگر کارکنان بیمارستانی و زندگی شخصی آنها نپرداخته بود، یعنی بیشتر از حد یک گزارش نبودند و ما تصمیم گرفتیم ابعاد دیگری از زندگی افرادی را که به عنوان کاردرمان در این ماهها فعالیت کردهاند نشان دهیم.
روایت داستان این فیلم که حول زندگی و کار محسن جهانی به عنوان یک پرستار بخش کرونا میچرخد، سختیهای زیادی را برای خود او هم ایجاد کرده بود.
جهانی میگوید: من پرستار بخش سوختگی در بیمارستان امام رضا مشهد هستم و حدود ۱۰ سال است که مستندسازی هم میکنم. از وقتی کرونا شروع شد اکثر بخشهای بیمارستان به بیماران کرونایی اختصاص پیدا کرد ، بجز بخشهایی مثل شیمی درمانی و سوختگی که امکان جابجایی (بیماران) وجود نداشت. از همان زمان به علت کمبود نیرو، افرادی از بخشهای مختلف داوطلب شدند که در بخش کرونا کار کنند و بعد از یکی دو هفته که از شیوع کرونا گذشت من هم تصمیم گرفتم تقریبا از اواخر اسفند و اوایل فروردین به این بخش بروم. وقتی هاشم (مسعودی) مطلع شد، از آنجا که مسائل شخصی زندگی مرا میدانست و مطمئن بود که برایم مشکلاتی ایجاد میشود، پیشنهاد ساخت مستند را مطرح کرد. این در حالی است که اصلا نمیدانستیم سرانجام کار به کجا ختم میشود. او پیشنهاد داد که من احوالات خود را با یک گوشی موبایل ضبط کنم و این گوشی همیشه در کنارم باشد تا ابزاری برای ثبت لحظهها باشد.
او با اشاره به نگرانیهای خانوادهاش و اینکه مجبور شد از آنها دور شود تا احتمال ابتلا به کرونا برای آنها نباشد، گفت: فیلمبرداری حدود ۷۰ تا ۷۵ جلسه طول کشید و این پروسه در کنار کار پرستاری من سختیهای دیگری هم داشت. روزگار من در این مدت به دور از خانواده، با تنهایی، موبایل و کرونا میگذشت و گاهی آنقدر سخت میشد که کم میآوردم.
در این باره مسعودی اضافه میکند: محسن برای پرستاری خیلی اهمیت قائل است و لذا برای انجام این کار به خودش بیشتر فشار میآورد، یعنی ۱۲ ساعت شیفت پرستاری او بود و ۲۴ ساعت یا نهایتا ۱۲ ساعت میتوانست استراحت کند، اما او بعد از شیفت کاری ۱۲ ساعت دیگر در بیمارستان می ماند تا مشغول فیلمسازی باشد و این کار را در طولانی مدت سخت میکرد.
او در عین حال یاداوری میکند: بخش زیادی از این مستند در ایده اتفاق افتاد و آن ایده هم ثمره تلاش یک تیم در مشهد به نام «شمسه فیلم» است.
جهانی درباره سختیهای این مستند میگوید: بخشی از سختیها که بین همه مستندها مشترک است ولی درباره این مستند خاص، من در تمام مدتی که در خانه تنها و از خانوادهام دور بودم و از آن طرف در بیمارستان فضای بسیار وحشتناک کرونا را لمس میکردم، آینده نامعلومی را مقابل خود میدیدم که مشخص نبود چه خواهد شد. فکر میکردم هر لحظه ممکن است به کرونا مبتلا شوم و خیلیها هم براثر همین ابتلا جان خود را از دست دادند. این نگرانیها بخصوص در آن پیک اول کرونا خیلی بیشتر بود و شرایط روحی و روانی سختی داشتم. هر روز میدیدم برخی همکارانم مبتلا میشوند، آمار فوتیها بالا بود و با تنهایی مستمر در خانه به جایی رسیده بودم که در تمام ۲۴ ساعت شبانهروز هیچ تخلیه روانی نداشتم و تحت فشار زیادی بودم، همین شد که در جایی از مسیر کم آوردم.
وی در پایان تاکید میکند: مستند «آنجا سپیده دم» مختص محسن جهانیِ پرستار نیست، من به نمایندگی از تمام پرستارها و کادر درمان در این فیلم حضور دارم. یک مشکل من با دیگر آثاری که در ارتباط با کادر درمان ساخته شده، این بود که مشکلات آنها را به سختیهای پوشیدن ماسک و لباس ربط میدادند، گرچه آن سختیها نیز وجود دارد ولی سختی اصلی در پشت صحنه ماجراست؛ جایی که از خانواده دور میمانی یا نگران هستی از اینکه نکند آن عزیزت که فوت کرده بخاطر مبتلا شدن به کرونا از طریق تو بوده باشد. ما تلاش کردیم آنچه را دیده نشده به تصویر بکشیم، ضمن اینکه در این سالهایی که علاوه بر پرستاری مستندسازی هم میکردم، همیشه دوست داشتم این دو کارم به یک نقطه اشتراک برسند و فکر میکنم اینجا همان نقطه اشتراکی بود که میخواستم و امیدوارم کار ماندگاری برای بچههای مدافع سلامت شده باشد.
از دیگر عوامل این مستند تهیه شده در مرکز مستند سوره به مجتبی احسانی و هاشم مسعودی (تهیهکننده)، اسماعیل علیزاده (تدوین)، محمد حسین ابراهیمی (طراحی و ترکیب صدا)، یحیی محمد علیی(اصلاح رنگ و نور)، افشین عزیزی (آهنگساز)، علیاکبر حسنزاده و محمد کریمی (مدیر تولید)، محمد اسفندیاری (طراح نشان و تیتراژ)، شمسه فیلم (مجری طرح)، مجتبی احسانی (تیزر)، سعید علیزاده و علی اصغر اسحاقی (پوستر) میتوان اشاره کرد.