دوره عجیبی بلای جان موسیقی سنتی شده است
حسامالدین سراج معتقد است در دوره عجیبی هستیم که موسیقی با ارزش ایرانی به درستی عرضه و توزیع نمیشود.
حسامالدین سراج و اردشیر کامکار بنا دارند تا کنسرت «ترانههای زمین» را روز ۱۳ اردیبهشت در تالار وحدت برگزار کنند و به اجرای قطعات قدیمی و خاطرهانگیزی مثل «تو بی من»، «بارانه»، «برگیسویت»، «سرمست و بیگاه» و … بپردازند.
به همین مناسبت، این دو هنرمند، مهمان ما بودند و درباره این رویداد موسیقایی به گفتوگو پرداختند که در ادامه بخشی از آن را میخوانید، مشروح این گفتوگو به زودی منتشر خواهد شد.
در بخشی از این گفتوگو، اردشیر کامکار در پاسخ به این پرسش که «این کنسرت به گونه دیگری در دی سال ۹۶ با حضور دو نوازنده ترک که باغلاما و عود مینواختند برگزار شد، کنسرت امسال با اجرای قبل چه تفاوتی دارد»، گفت: «ما با این دو نوازنده که از ترکیه آمده بودند و نوازندگان خیلی خوبی هم بودند تصمیم گرفتیم زبان مشترکی را پیدا کنیم که معمولا در کشورهای همسایه ما وجود دارد. آقای سراج ایده آ« کنسرت را داشتند و دنبالش را گرفتند. برخی از قطعات آن کنسرت، از موسیقی مشترک میان کشورهای منطقه مانند کشورهای عربی، ترکیه، ایران، آذربایجان و… بودند.»
او ادامه داد: «از این ملودیها استفاده کردیم و چند کار هم خودمان ساختیم که اجرا کردیم. بیشتر هدف ما این بود که آن حالت فیوژن را که قبلاً اجرا میشد و به شیوه بداههنوازی بود، یعنی دو نوازنده از کشورهای مختلف کنار هم مینشستند و قطعهای را به صورت بداهه اجرا میکردند، در کنسرتمان نداشته باشیم. تفاوت کنسرت ۱۳ اردیبهشت ما با کنسرت سال ۹۶ در این است که نوازندگان ترک دیگر در گروه نیستند و از نوازندگان ایرانی بهره بردهایم. به نظرم فضای خوبی ایجاد شده که اگر بتوانیم خوب از عهده آن بر بیاییم، تجربه موفقی خواهد بود.»
این نوازنده درباره تغییر نوازندگان و تاثیر آن بر اجرای قطعات، بیان کرد: «بخشی از آن کارهایی که به عهده نوازندگان ترک بود مثل خواندن یا ملودیهای کردی که ما اجرا میکردیم و آنها هم ملودی نزدیک به آن را اجرا میکردند، در این کنسرت کمتر داریم. ضمن آنکه سنتور به جمع سازها اضافه شده و ممکن است آشنایی نوازندگان ایرانی با موسیقی ایرانی بر اجرا تاثیرگذار باشد، به نظرم این کنسرت اجرای قویتری دارد و خوب است که به نوازندگان ایرانی هم فرصت اجرا دهیم.»
حسامالدین سراج هم درباره این کنسرت و ویژگیهای آن اینچنین گفت: «این کار سال ۹۶ با ایده موسیقی مشترک میان کشورهای مختلف شکل گرفت و سرپرستی آقای اردشیر کامکار در آن کنسرت بسیار غنیمت بود، چون آن نوازندگان ترک، خیلی راحت خودشان را در گروه پیدا میکردند. امسال هم ما نوازندههای عود و باغلاما را داریم که نوازنده باغلاما ترک است اما ترک تبریز است و توانایی نواختن سازهای عود، باغلاما و تار و سه تار را دارد. ما آن بخشهای خواندن به زبان ترکی یا کردی را هم همنوایی میکنیم.»
او افزود: «مجموعا دو تصنیف از جناب کامکار داریم که یکی از آثار حافظ است (سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی) و دیگری هم از مولوی (بیگاه شد بیگاه شد خورشید اندر چاه شد). همچنین ترانههایی که ریشه مشترک دارند مانند ترانه «شانه» را هم که به زبانهای اسپانیایی، عربی، ایرانی، ترکی و … خوانده شده است، اجرا می کنیم.»
در ادامه این نشست، اردشیر کامکار درباره ترکیب موسیقی ایرانی، کردی، عربی و ترکی در این کنسرت توضیح داد: «به هر حال موسیقی ایرانی در این کنسرت غالب است و نوازندگان هم اهل ایران هستند اما اگر بخواهیم مشترکات را پیدا کنیم، باید از نوازندگان کشورهای دیگر که حرفهای هستند دعوت کنیم اما قدرت مالی این کار را نداریم و به اسپانسر قوی نیاز داریم.»
او درباره همکاری با حسامالدین سراج گفت: «من فوقالعاده صدای آقای سراج را دوست دارم، چون مهربان است و به دل مینشیند و لهجههای مختلف را خیلی خوب ادا میکند.»
سراج در بخش دیگر این نشست درباره شهرت آلبوم «باغ ارغوان» در دهه ۶۰ که خیلی مورد استقبال قرار گرفت، توضیح داد: «این آلبوم مربوط به سال ۶۴ است، به نظرم آن دهه کارهای باارزش در موسیقی ایران تولید شد، مانند آثار استاد لطفی، استاد شجریان، گروه کامکارها که این آثار با ارزش شنیده میشدند، فکر میکنم اکنون، دوره عجیبی است که کارهای باارزش تولید میشوند اما خوب و درست توزیع نمیشوند.»
کامکار در راستای سخنان سراج، تاکید کرد: «به نظرم موسیقی ایرانی حمایت کننده ندارد، الان خیلیها هستند که پیش ما میآیند، آواز میخوانند و ساز میزنند و خیلی هم خوب هستند، خصوصا بچههای شهرستان که از ما میخواهند کمکشان کنیم که اگر بتوانیم حتما میکنیم اما خیلی وقتها کمکی از دست ما ساخته نیست. هیچ شرکت یا مکانی که بخواهد حامی اینها باشد نیست و با توجه به گسترش اینترنت همه به جای خرید آلبوم، قطعات را دانلود می کنند. به این صورت، فکر میکنم موسیقی سنتی به زودی فراموش شود. به نظرم مردم خیلی زیاد به جنبه تفریحی موسیقی نگاه میکنند تا به جنبه اندیشمندانه آن.»
این هنرمند ادامه داد: «من با شادی مخالف نیستم اما تاریخ سرزمین ما پر از غم و اندوه بوده است و ما نمیتوانیم گذشته را فراموش کنیم و بگوییم شاد هستیم، به زور نمیشود شاد بود، شادی خیلی خوب است و من طرفدار آن هستم مانند موسیقی کردی که پر از لحظات شاد است و میتوانیم این را هم به موسیقی ایرانی تسری دهیم. فکر میکنم مردم باید آگاهانه در این زمینه کار کنند و به فرزندانشان یاد دهند تا از موسیقی اصیل و فاخر حمایت و توجه کنند، الان متاسفانه این مسئله در ایران کمرنگ شده است.»
سراج هم در اینباره گفت: «موسیقی این روزها جنبه تفننی پیدا کرده و بعد هنری آن دیده نمیشود و کنسرت تنها برای ساعاتی خوش بودن برگزار میشود. به نظرم نهادهای فرهنگی باید در این زمینه اقداماتی انجام دهند.»
